Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν έχει διαβάσει την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)! Ένα παράκτιο κράτος πρώτα ανακηρύσσει και μετά οριοθετεί ΑΟΖ! Η Ελλάδα τα έκανε ανάποδα!
Η ιστοσελίδα Hellas Journal φιλοξένησε το θέμα με τον τίτλο: Στο Αιγαίο; Όχι φυσικά… Δημοσιεύτηκε το Προεδρικό Διάταγμα για την ανακήρυξη ΑΟΖ στο Ιόνιο: Αποκλειστική Ζώνη μέχρι και το Ακρωτήριο Ταίναρο στην Πελοπόννησο.
Κάτω από τον τίτλο έγραψα αυτό:
“Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο η Ελληνική Δημοκρατία ανακηρύσσει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) στην περιοχή του Ιονίου, των Ιονίων Νήσων και μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο στην Πελοπόννησο.”
Μια άλλη παγκόσμια πρωτοτυπία: Η Ελλάδα έκανε μια τμηματική ανακήρυξη ΑΟΖ!
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή
Όπως έγραψε (ΕΔΩ) ο Νίκος Μελέτης:
«Αυτά είναι τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ και όχι της υφαλοκρηπίδας. Οι Τούρκοι αναφέρονται πάντα στην υφαλοκρηπίδα ποτέ στην ΑΟΖ. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι το ηλεκτρικό καλώδιο περνάει μέσα από τον ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και δεν υπάρχει λόγος να καθυστερήσει η πόντισή του».
Αυτός είναι χάρτης που όλοι οι ‘Έλληνες τώρα γνωρίζουν και δείχνει τα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας
Ο Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός της Ελλάδας. Ο Χάρτης αποτελεί μήνυμα για την κατοχική Τουρκία.
Βέβαια η ελληνική κυβέρνηση, εξηγώντας αυτόν το χάρτη, αναφέρει ότι χάρτης στην δυτική πλευρά δείχνει την ΑΟΖ της Ελλάδας ενώ στην ανατολική πλευρά δείχνει την υφαλοκρηπίδα! Το φοβικό σύνδρομο σε όλο του μεγαλείο!
Πολλοί αναλυτές συνεχίζουν να αναφέρουν ότι ο παραπάνω χάρτης δείχνει την «δυνητική» ΑΟΖ. Η δυνιτική ΑΟΖ δεν υπάρχει πλέον, υπάρχει μόν ΑΟΖ και τίποτε άλλο.
Η ελληνική κυβέρνηση ακόμα σκέφτεται να κατασκευάσει το ηλεκτρικό καλώδιο αλλά με την παρουσία του χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού έχουν λυθεί τα χέρια της Ελλάδας διότι το καλώδιο θα περάσει μέσα από αυτόν τον χάρτη.
ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΑΟΖ ΓΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ
Ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας ήταν η δημιουργία και κωδικοποίηση του θεσμού της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Έτσι, δόθηκε ένα τέλος στην χαώδη κατάσταση που επικρατούσε μέχρι τότε στο Διεθνές Δίκαιο Αλιείας.
Με βάση τα άρθρα 55, 56, 57 της νέας Σύμβασης (1982), ως Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ορίζεται η πέραν και παρακείμενη της αιγιαλίτιδας ζώνης περιοχή, το πλάτος της οποίας μπορεί να φθάσει τα 200 ναυτικά μίλια (ν.μ.) από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης.
Εντός της ΑΟΖ το παράκτιο κράτος ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα που έχουν σχέση με την εξερεύνηση, την εκμετάλλευση, την διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πηγών ζώντων ή μη, των υδάτων, του βυθού και υπεδάφους της θάλασσας, καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα, που αφορούν στην εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση των ρευμάτων και των υπερκείμενων της θάλασσας ανέμων.
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των παράκτιων και άλλων κρατών που αφορούν στα θέματα της αλιείας μέσα στην ΑΟΖ καθορίζονται στην Σύμβαση από τα άρθρα 51, 55, 56, 58-73, 115 και 123, ενώ στις περιοχές της ανοικτής θάλασσας η αλιεία ρυθμίζεται από τα άρθρα 116-120.
Επιπλέον, στο Παράρτημα Ι της Σύμβασης αναφέρονται τα αποδημητικά είδη ψαριών που βρίσκονται μέσα ή έξω από αυτή την ζώνη.
Εάν όλα τα παράκτια κράτη κάνουν χρήση των δικαιωμάτων τους σε ΑΟΖ 200 ν.μ., τότε η περιοχή των ωκεανών που θα ανήκει σ’ αυτά τα κράτη θα καλύπτει γύρω στα 37,7 εκατ. τετρ. ν.μ. ή το 35,8% της παγκόσμιας θαλάσσιας επιφάνειας. Μέσα στην επικυριαρχία αυτών των ζωνών περιλαμβάνονται πάνω από το 90% της παγκόσμιας αλιείας, πάνω από το 87% των υδρογονανθράκων και γύρω στο 10% των πολυμεταλλικών κονδύλων.
Επομένως, εύκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί την κρίσιμη σημασία που έχει η ΑΟΖ όχι μόνο για το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά γενικότερα για την παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις.
H ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Πηγή: Global Marine Boundaries Data Base, General Dynamics, Herndon, Virginia, USA
H ΑΟΖ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Πηγή: Global Marine Boundaries Data Base, General Dynamics, Herndon, Virginia, USA
Αυτοί οι αμερικανικοί χάρτες καταδεικνύουν το μεγάλο πρόβλημα της Τουρκίας, που ο Ταγίπ Ερντογάν δεν μπορεί να σκεπάσει προβάλλοντας την θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», που ουσιαστικά είναι η «Κόκκινη Πατρίδα» του, μια και η «Γαλάζια Πατρίδα» είναι δικιά μας για τουλάχιστον τέσσερις χιλιάδες χρόνια.
Τα κέρδη που μπορούν να προκύψουν από τη δημιουργία ΑΟΖ μπορεί να είναι σημαντικά , αν π.χ. ένα πολύ μικρό κατοικήσιμο νησάκι βρίσκεται στρατηγικά τοποθετημένο σε απόσταση πέραν των 400 ν.μ. από οποιαδήποτε γειτονική χώρα.
Έτσι, θα μπορεί επί παραδείγματι να εξασφαλίσει αποκλειστική ζώνη για αλιεία και εκμετάλλευση του θαλάσσιου βυθού που να ξεπερνάει τα 125.000 τετραγωνικά μίλια, δηλαδή έκταση μεγαλύτερη από τη Γαλλία!
Τέτοιου είδους περιπτώσεις παρουσιάζονται κυρίως στον Ειρηνικό Ωκεανό αλλά και στον Ατλαντικό. Στο Νότιο Ειρηνικό ένα νησιωτικό κράτος, το Κιριμπάτι (πληθυσμός 60,000), που παλαιότερα είχε την ονομασία Νησιά του Γκίλμπερτ, διαθέτει σήμερα ΑΟΖ 770.000 τ.ν.μ.
Η λέξη “αποκλειστική” που προηγείται της “οικονομικής ζώνης” δεν είναι απολύτως ακριβής, εφόσον για ορισμένα θέματα, όπως η αλιεία, η Ζώνη δεν είναι εντελώς αποκλειστική. Ο πρώτος Πρόεδρος της 2ης Επιτροπής Galino Pohl εισηγήθηκε την προσθήκη αυτής της λέξης κατά την διάρκεια της Διάσκεψης και ο όρος επικράτησε μέχρι το τέλος.
Η έννοια της αποκλειστικότητας συζητήθηκε αρκετές φορές στην Διάσκεψη, αλλά δεν υπήρξε ευρεία συναίνεση για την ακριβή σημασία της. Πάντως, αναγνωρίζεται η προτεραιότητα που έχει το παράκτιο κράτος σε θέματα που εμπίπτουν στην οικονομική σφαίρα και ανήκουν στα κυριαρχικά του δικαιώματα, τα οποία μπορούν να αποκληθούν “οικονομική κυριαρχία”.
Τo βασικό επιχείρημα στο οποίο μπορεί να βασισθεί κανείς για να αποδείξει ότι η ΑΟΖ είναι sui generis, προκύπτει από την ανάλυση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των κρατών σ’ αυτή τη ζώνη. Στην ΑΟΖ, ένα μόνο κράτος, το παράκτιο κράτος, στο οποίο ανήκει η ζώνη, έχει κυριαρχικά δικαιώματα για οικονομικούς σκοπούς και δικαιοδοσία για ορισμένες άλλες δραστηριότητες.
Έτσι από την μια μεριά η ΑΟΖ δεν μπορεί να ανήκει στην αιγιαλίτιδα ζώνη όχι μόνο διότι η Σύμβαση ξεκάθαρα αναφέρει ότι η ΑΟΖ αρχίζει μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη, αλλά και διότι τα άλλα κράτη διαθέτουν ορισμένα δικαιώματα στην ΑΟΖ, που δεν θα μπορούσαν να επικαλεστούν, εάν η ΑΟΖ αποτελούσε μέρος της αιγιαλίτιδας ζώνης.
Επίσης, η ΑΟΖ δεν μπορεί να ανήκει ούτε στην ανοικτή θάλασσα, για τον απλούστατο λόγο ότι το νομικό καθεστώς της ανοικτής θάλασσας χαρακτηρίζεται από τη συνολική επικράτηση της αρχής της ελευθερίας. Η ανοικτή θάλασσα είναι μια ζώνη, όπου δεν υφίσταται “κυριαρχία”, δηλαδή είναι μια ζώνη κοινής χρήσης από όλα τα κράτη, που βέβαια δεν ισχύει για την ΑΟΖ.
Ένα εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι γατί προτάθηκε και τελικά υιοθετήθηκε ΑΟΖ με πλάτος 200 ν.μ. Δηλαδή, γιατί δεν προτιμήθηκε μια απόσταση 50 ν.μ. ή 100 ν.μ. ή 150 ν.μ. ή 500 ν.μ.; Η πιο αποδεκτή ερμηνεία είναι ότι όταν άρχισε η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, ορισμένα κράτη είχαν ήδη υιοθετήσει απόσταση 200 ν.μ. για την αιγιαλίτιδα ζώνη τους.
Τα κράτη αυτά (της Λατινικής Αμερικής και μερικά της Αφρικής) δεν θα δέχονταν να περιορίσουν την κυριαρχία τους σε πλάτος μικρότερο των 200 ν.μ. και πολύ σωστά στην Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας πολλές αντιπροσωπείες αποφάσισαν να προτείνουν τα 200 ν.μ. ως πλάτος της ΑΟΖ, γιατί έτσι αυξανόταν η πιθανότητα υιοθέτησης από την παγκόσμια κοινότητα.
Επιπλέον, η έννοια της ΑΟΖ είχε γίνει κατανοητή ως μια προστατευτική ζώνη, όπου το παράκτιο κράτος θα διέθετε σοβαρό έλεγχο των ζώντων και μη πλουτοπαραγωγικών πηγών του. Επίσης, η απόσταση των 200 ν.μ. θα περιλάμβανε στις περισσότερες περιπτώσεις όλη την υφαλοκρηπίδα του παράκτιου κράτους, που μέχρι τότε είχε ορισθεί ως η απόσταση όπου το βάθος της θάλασσας φτάνει τα 200 μέτρα.
Είναι φυσιολογικό διάφορα κράτη να διαχειρίζονται κατά διαφορετικούς τρόπους την δική τους ΑΟΖ ανάλογα με το πολιτικό τους σύστημα, καθώς επίσης για κοινωνικοοικονομικούς, μορφωτικούς και περιβαλλοντολογικούς λόγους. Ανεξάρτητα, όμως, από αυτό, υπάρχουν μερικά γενικά μέτρα που όλα τα παράκτια κράτη πρέπει να υιοθετήσουν για να υπάρξει σωστή διαχείριση.
Έτσι, κάθε κράτος με ΑΟΖ πρέπει να πράξει τα ακόλουθα:
Να καθορίσει ποιές περιοχές του θαλασσίου χώρου περιλαμβάνονται στην δική του ΑΟΖ.
2. Να εκτιμήσει, κατά το καλύτερο δυνατόν τρόπο, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της ΑΟΖ καθώς και τις οικολογικές ισορροπίες αυτής της ζώνης.
3. Να εκτιμήσει, κατά το καλύτερο δυνατό τρόπο, τις διαφορετικές χρήσεις των πλουτοπαραγωγικών πηγών καθώς και την αλληλεπίδρασή τους στην ΑΟΖ.
4. Να θέσει στόχους και προτεραιότητες υιοθετώντας πολιτικές που προάγουν αυτούς τους στόχους και ενσωματώνουν αυτές τις προτεραιότητες.
5. Να ρυθμίσει τις διάφορες δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν εντός της ΑΟΖ, ώστε αυτές οι δραστηριότητες να προσαρμόζονται στις εθνικές επιλογές και δραστηριότητες.
6. Να συστήσει θεσμικό μηχανισμό για την διαμόρφωση των αποφάσεων και την διαχείριση της ΑΟΖ.
7. Να προσδιορίζει τα προβλήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν ή τις ευκαιρίες που δεν μπορεί να επωφεληθεί (λόγω των περιορισμών που υφίστανται στην ΑΟΖ) και να αναπτύξει στρατηγική για να ξεπερασθούν τέτοιου είδους ατέλειες.
Κανείς δεν αμφισβητεί τέσσερις βασικές θέσεις σε σχέση με την ΑΟΖ:
- Η ΑΟΖ αποτελεί πλέον αναμφισβήτητα μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου από τότε που η UNCLOS τέθηκε σε ισχύ στις 16 Νοεμβρίου 1994.
- Η ΑΟΖ, σε αντίθεση με την υφαλοκρηπίδα, δεν ανήκει στο παράκτιο κράτος ipso jure, αλλά πρέπει σαφώς να ανακηρυχθεί από αυτό. Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, ΑΟΖ απλώς δεν υφίσταται. Η θαλάσσια περιοχή (η επιφάνεια και τα υπερκείμενα ύδατα) που δεν θα ανακηρυχθεί ως ΑΟΖ, αποτελεί νομικώς μέρος της ανοικτής θάλασσας.
- Το νομικό περιεχόμενο αυτού του νέου θεσμού του διεθνούς δικαίου, ορίζεται από το 5ο Μέρος της Σύμβασης. Τα παράκτια κράτη δεν μπορούν να υπερβαίνουν τους περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί από το 5ο Μέρος της Σύμβασης σχετικά με τα δικαιώματά, τις δικαιοδοσίες και τις υποχρεώσεις τους. Έτσι “άλλα” κράτη έχουν δικαιώματα στην ΑΟΖ ενός παράκτιου κράτους και το παράκτιο κράτος δεν μπορεί να δημιουργήσει ΑΟΖ που να υπερβαίνει τα 200 ν.μ.
- Κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρισθεί ότι κάποιο παράκτιο κράτος δεν μπορεί να ανακηρύξει την δική του ΑΟΖ. Αν και πότε ένα παράκτιο κράτος ανακηρύξει τη δική του ΑΟΖ ανήκει εντελώς στη δική του δικαιοδοσία.
[φωτό άρθρου: Ο καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης, ο Πατέρας της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Φωτογραφία από το Αρχείο του]
(από hellasjournal.com)