Στην εκλογή του 2005, μετά τη μακρά θητεία του Ιωάννη-Παύλου Β', για τον οποίο τα συγκεντρωμένα πλήθη των πιστών βοούσαν "Santo subito!", ζητώντας την άμεση αγιοκατάταξή του, η συνέχεια σε αυτό που είχε ήδη χαρακτηρισθεί ως συνεταιρική "παποσύνη Βοϊτίλα-Ράτσινγκερ”, προέκυψε ως αυτονόητη. Αντιθέτως, μετά το σοκ της παραίτησης του Βενέδικτου Ιστ' το 2013, η αναζήτηση μιας τομής εμφανιζόταν αυτονόητη.
Για το ευρύ διεθνές ακροατήριο το πρόσωπο του εκάστοτε πάπα αποτελεί κυρίως τη συμπύκνωση συμβολισμών που έχουν να κάνουν με την καταγωγή και το ύφος του. Όμως στο εσωτερικό του εκκλησιαστικού μηχανισμού αξιολογείται πέρα από τους συμβολισμούς και το διοικητικό προφίλ του κάθε υποψηφίου. Από αυτή την άποψη η ανάδειξη του Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο αποτέλεσε τόσο ένα άνοιγμα προς τον πλανητικό νότο όσο και ένα βήμα αναδόμησης του βατικάνειου μηχανισμού, ο οποίος δοκιμαζόταν από αλλεπάλληλα σκάνδαλα και θεωρούνταν απογοητευτικά απορροφημένος από τα προβληματικά ιταλικά ήθη.
Δώδεκα χρόνια μετά, ο απολογισμός δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Τόσο η "κάθαρση” όσο και η στροφή προς περισσότερο "συνοδική” διαχείριση των εκκλησιαστικών πραγμάτων έχει μείνει στα μισά του δρόμου. Η δημοκρατική διακυβέρνηση την οποία επαγγελλόταν ο κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο υπήρξε περισσότερο ένα σύνθημα παρά μια εμπεδωμένη πραγματικότητα, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι ο εκλιπών Πάπας υπήρξε εξαιρετικά αυστηρός προς όσους τον αμφισβητούσαν και παρεξηγήσιμα επιεικής προς τους εκλεκτούς του, ακόμη και όταν αυτοί εμπλέκονταν σε σκάνδαλα. Εξέδωσε δε περισσότερα εκτελεστικά διατάγματα "ιδία βουλήσει” (motu proprio) από κάθε προκάτοχό του.
Επίσης, οι εκλέκτορες του επόμενου Πάπα θα αναζητήσουν πιθανότατα έναν υποψήφιο λιγότερο επιρρεπή σε αυθόρμητες χειρονομίες και ρητορικές εξάρσεις, που αποδίδουν περισσότερο στο "εκτός των τειχών” ακροατήριο, παρά στους συντηρητικότερους πιστούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι η δημοτικότητα του Φραγκίσκου είχε φθάσει να είναι κατά είκοσι μονάδες υψηλότερη μεταξύ αυτών που εκκλησιάζονται σποραδικά απ' ό,τι μεταξύ των τακτικά εκκλησιαζόμενων. Αλλά αυτή η "αύρα” ευρύτερης αποδοχής ουδέποτε μεταφράσθηκε σε αντιστροφή της σταθερής τάσης προς μείωση των ιερατικών κλήσεων, των θρησκευτικών γάμων κ.ο.κ.
Το ευρύτερο πρόβλημα συνίσταται στην αμηχανία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας απέναντι στην προϊούσα εκκοσμίκευση των ευρωπαϊκών κοινωνιών (και τον καλπασμό, με βορειοαμερικανική ενθάρρυνση, των ευαγγελικών νεοπροτεσταντών στη Λατινική Αμερική). Διαφορετικές προσεγγίσεις, όπως η συντηρητική αναδίπλωση επί πάπα Ράτσινγκερ ή η συγχωρητική επιτρεπτικότητα επί Μπεργκόλιο, είχαν περίπου τα ίδια αποτελέσματα.
Είναι ενδιαφέρον ότι στη διχοτομία που διαπερνά τις δυτικές κοινωνίες και σχηματικά περιγράφουν οι όροι woke/anti-woke, η σημερινή Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία χάνει και από τις δύο πλευρές, ως υπερβολικά ταυτισμένη με τις παραδοσιακές έμφυλες αξίες αφενός, αλλά και με τις πολυπολιτισμικές, περιβαλλοντικές, φιλομεταναστευτικές και αντι- υλιστικές αξίες αφετέρου.
Την ίδια στιγμή, το δημογραφικό κέντρο βάρους της μετατίθεται ταχύτατα προς περιοχές του πλανητικού Νότου, οι οποίες αδιαφορούν επιδεικτικά για τις εμμονές των δυτικών κοινωνιών περί σεξουαλικότητας και αυτονομίας του ατόμου, αλλά επιμένουν να αναδεικνύουν τα ζητήματα των ανισοτήτων, του πολέμου, της διαφθοράς και της κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης.
Στην πραγματικότητα, το κρισιμότερο ερώτημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο χριστιανικό δόγμα του κόσμου είναι κατά πόσον θα υπερασπισθεί τις οικουμενικές επαγγελίες του και την πολιτική παράδοση της πολυμέρειας ή θα υποκύψει στον "εξαιρετισμό” μιας Δύσης σε αποδρομή (και αποχαλίνωση). Οι αλλεπάλληλες τριβές των τελευταίων ετών ανάμεσα στη Ρώμη του πάπα Μπεργκόλιο και το Ισραήλ βρίσκονται στην καρδιά του ερωτήματος – και το γεγονός ότι οι μεγάλες αμερικανικές εφημερίδες αισθάνθηκαν την ανάγκη να αποκρύψουν την αφοσίωση του εκλιπόντος στο μαρτύριο της Γάζας (με την ενορία της οποίας επικοινωνούσε καθημερινά, ακόμη και τις ημέρες της νοσηλείας του) είναι απολύτως εύγλωττο.
(από capital.gr)