Εγκρίθηκε χθες από την κυβερνητική επιτροπή το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το οποίο καθορίζει συγκεκριμένους όρους και κριτήρια για την χωροθέτηση των ΑΠΕ βάζοντας τέλος στη σύγχυση, τη διόγκωση της γραφειοκρατίας και την παρεμπόδιση των επενδύσεων που προκαλούσε μέχρι τώρα η απουσία του Σχεδίου.
Οπως υπογράμμισε ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς πρόκειται για μια σημαντική διαρθρωτική παρέμβαση για την ανάπτυξη της λεγόμενης πράσινης ενέργειας, με την οποία υπολογίζεται ότι η Ελλάδα θα επιτύχει οι ΑΠΕ να συμμετέχουν στο 20% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης πολύ πριν από το 2020 που έχει θέσει ως στόχο η Ε.Ε. το 2007.
Ειδικώς για την Ελλάδα, οι εθνικοί στόχοι είναι το ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας να ανέλθει, από 11 % που είναι σήμερα, σε 20,1 % μέχρι το 2010 και σε 29% μέχρι το 2020.
Για την επίτευξη του στόχου για το έτος 2010 η ποσοστιαία συμμετοχή ανά τύπο ΑΠΕ πλην μεγάλων Υδροηλεκτρικών έργων διαμορφώνεται, βάσει προβλέψεων της 4ης Εθνικής Έκθεσης για τις ΑΠΕ ως εξής: Αιολικά πάρκα 77,7%, Μικρά υδροηλεκτρικά έργα 11,07%, Βιομάζα 8,23%, Φωτοβολταϊκά 2,03% Γεωθερμία 1,01%.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι ανάγκη να μειωθεί η παραγωγή ενέργειας από καύση ορυκτών καυσίμων και να αυξηθεί στα μεγαλύτερα δυνατόν επίπεδα η παραγωγή πράσινης ενέργειας, λόγος για τον οποίο προβλέπεται ρητά ότι τα ΓΠΣ δεν μπορούν να εισάγουν περιοριστικές ρυθμίσεις για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ πέραν όσων ήδη προβλέπονται με τις διατάξεις του Ειδικού Πλαισίου.
Σκοπός του Ειδικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ είναι η διαμόρφωση πολιτικών χωροθέτησης έργων ΑΠΕ, ανά κατηγορία δραστηριότητας και χώρου, η καθιέρωση κριτηρίων και η δημιουργία αποτελεσματικού μηχανισμού χωροθέτησής τους.
Με την έγκρισή του επιτυγχάνεται η καθιέρωση σαφών, ενιαίων και αναλυτικών κανόνων και κριτηρίων για τη χωροθέτησή τους, η απλοποίηση και συστηματοποίηση χωροθέτησης των έργων αυτών, προκειμένου να ξέρει ο κάθε ενδιαφερόμενος επενδυτής τι μπορεί να κάνει πού και πώς.
Το Ειδικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ αποτελείται από 28 άρθρα στα οποία προσδιορίζονται οι σκοποί του και η έκταση εφαρμογής του, καθορίζονται οι κατευθύνσεις και τα κριτήρια για τη χωροθέτηση των αιολικών εγκαταστάσεων, των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) και των λοιπών κατηγοριών έργων ΑΠΕ (εγκαταστάσεις εκμετάλλευσης ηλιακής ενέργειας, ενέργειας από βιομάζα ή βιοαέριο και γεωθερμικής ενέργειας) και οι βασικές απαιτήσεις για την εναρμόνιση των υποκειμένων χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων (Περιφερειακά Πλαίσια, Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.), Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.), κ.λπ.) στις κατευθύνσεις του Ειδικού Πλαισίου.
Επίσης εντοπίζονται συγκεκριμένες ζώνες εγκατάστασης αιολικών έργων σε ορισμένα νησιά, που προσφέρονται για τη χωροθέτηση έργων ΑΠΕ, περιλαμβάνονται μέτρα, ενέργειες και δράσεις που απαιτούνται για την αποτελεσματική εφαρμογή του Ειδικού Πλαισίου, και τους φορείς και τις πηγές χρηματοδότησής τους, ενώ περιλαμβάνονται και οι μεταβατικές και τελικές διατάξεις.
Βασικές Ρυθμίσεις του Σχεδίου
Σε ό,τι αφορά την Αιολική Ενέργεια γίνεται διάκριση στις εξής κατηγορίες:
α. Ηπειρωτική χώρα και Εύβοια
β. Αττική
γ. Κατοικημένα Νησιά Ιονίου, Αιγαίου και Κρήτη
δ. Υπεράκτιος θαλάσσιος χώρος και ακατοίκητες νησίδες
Ειδικότερα :
α. Στην ηπειρωτική χώρα, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η Εύβοια λόγω εγγύτητας και μεγέθους. Διακρίνονται οι περιοχές σε δύο κατηγορίες :
Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας
και Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας.
Αναλυτικότερα:
1. Οι Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ) είναι οι περιοχές της ηπειρωτικής χώρας που διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών (ύπαρξη εκμεταλλεύσιμου αιολικού δυναμικού, αυξημένη ζήτηση εγκατάστασης ανεμογεννητριών, κ.λπ.) και προσφέρονται για την επίτευξη χωροταξικών στόχων, όπως ελεγχόμενη συγκέντρωση των αιολικών εγκαταστάσεων. Στις περιοχές αυτές προσδιορίζεται η μέγιστη δυνατότητα χωροθέτησης αιολικών εγκαταστάσεων, αποκαλούμενη και «φέρουσα ικανότητα». Από τα στοιχεία της μελέτης προέκυψαν τρεις βασικές Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ):
- Η ΠΑΠ 1 στη Βόρειο Ελλάδα, στους νομούς Έβρου και Ροδόπης, στην οποία προβλέπουμε ότι μπορούμε να εγκαταστήσουμε 480 τυπικές ανεμογεννήτριες δηλαδή 960 MW. ("Τυπική ανεμογεννήτρια" είναι αυτή που έχει διάμετρο φτερωτής 85 μ. και παράγει ισχύ 2 MW.)
- Η ΠΑΠ 2 στην κεντρική Ελλάδα, στους Νομούς Καρδίτσας, Αιτωλοακαρνανίας, Ευρυτανίας, Φωκίδας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας, και Εύβοιας, στην οποία προβλέπουμε ότι μπορούμε να εγκαταστήσουμε 1.619 τυπικές ανεμογεννήτριες δηλαδή 3.238 MW.
- Η ΠΑΠ 3 στην Πελοπόννησο, στους Νομούς Λακωνίας και Αρκαδίας, στην οποία προβλέπουμε ότι μπορούμε να εγκαταστήσουμε 438 τυπικές ανεμογεννήτριες δηλαδή 876 ΜW.
2. Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας (ΠΑΚ). Ως ΠΑΚ ορίζονται αντίστοιχα όλοι οι πρωτοβάθμιοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) της ηπειρωτικής χώρας που δεν περιλαμβάνονται στις Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας των οποίων περιοχές ή και μεμονωμένες θέσεις που κρίνονται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ΡΑΕ σύμφωνα με το ν. 3468/06, ως ενεργειακά αποδοτικές.
Και στις δύο προαναφερόμενες κατηγορίες περιοχών, καθορίζονται κριτήρια για κάθε χωροθέτηση αιολικής εγκατάστασης, π.χ. αποστάσεις από οικισμούς, παραγωγικές δραστηριότητες, αρχαιολογικούς χώρους, περιοχές προστασίας της φύσης και του τοπίου κ.λπ. Π.χ. από μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς ελάχιστη απόσταση 3 χλμ., από κηρυγμένα πολιτιστικά μνημεία 500μ, από παραδοσιακούς οικισμούς 1.500 μ. κ.λπ.
β. Στην Αττική, που αντιμετωπίζεται ως ιδιαίτερη κατηγορία λόγω του μητροπολιτικού χαρακτήρα της (υψηλοί δείκτες "αστικότητας", αυξημένες εντάσεις και συγκρούσεις χρήσεων γης) προσδιορίζονται ζώνες υποδοχής στις περιοχές της Πάστρας, του Πάνειου, σε τμήμα του Λαυρεωτικού Ολύμπου και στο τμήμα της περιοχής Μερέντας που είναι εκτός ελέγχου του Αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» και κριτήρια χωροθέτησης αιολικών εγκαταστάσεων.
γ. Στα κατοικημένα νησιά του Ιονίου και του Αιγαίου Πελάγους, συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης. Το αιολικό δυναμικό τους είναι πολύ υψηλό, 14310 MW. Εξαιτίας, όμως, των ειδικών χαρακτηριστικών τους, όπως η περιορισμένη έκταση, ο έντονος τουριστικός προσανατολισμός, το αξιόλογο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, τίθενται αυστηρότεροι περιορισμοί. Για παράδειγμα, αναφέρεται ότι οι μέγιστες επιτρεπόμενες πυκνότητες σε επίπεδο πρωτοβάθμιου ΟΤΑ είναι διπλάσιες στις ΠΑΠ από ό,τι στις νησιωτικές περιοχές.
δ. Στον υπεράκτιο θαλάσσιο χώρο και τις ακατοίκητες νησίδες. Αντιμετωπίζονται ως ιδιαίτερη κατηγορία λόγω της ειδικής γεωμορφολογίας και λειτουργίας τους. Γι' αυτό καθορίζονται και ειδικά κριτήρια χωροθέτησης π.χ. σε σχέση με τη ναυσιπλοΐα, με τον τρόπο εγκατάστασης στο θαλάσσιο χώρο κ.ά.
Σε ό,τι αφορά τη χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων καθορίζονται ζώνες ασυμβατότητας- αποκλεισμού εντός των οποίων απαγορεύεται η χωροθέτησή τους και είναι περιοχές περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και όσες έχουν στοιχεία πολιτιστικής κληρονομιάς, δίκτυα υποδομής και παραγωγικές δραστηριότητες, ενώ τίθενται αποστάσεις για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας και απόδοσής τους και καθορίζονται κανόνες ένταξης των αιολικών εγκαταστάσεων στο τοπίο.
Τέλος προβλέπεται η αξιοποίηση μικρών υδροηλεκτρικών έργων, καθώς και η προώθηση άλλων μορφών ενέργειας όπως ηλιακή, γεωθερμική και ενέργεια από βιομάζα και βιοαέρια.
(Από την εφημερίδα Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 12/11/2008)