Ως την μεγαλύτερη «αποτυχία της αγοράς» (market failure) όλων των εποχών χαρακτηρίζει την κλιματική αλλαγή ο λόρδος Nicholas Stern, καθώς, όπως επισημαίνει στο νέο του βιβλίο “A Blueprint for a Safer Planet” ( «Ένα Σχέδιο για Έναν Ασφαλέστερο Πλανήτη»), «όταν εκπέμπουμε τα λεγόμενα "αέρια του θερμοκηπίου", καταστρέφουμε τις προοπτικές για τους άλλους κι, αν δεν εφαρμοστεί η κατάλληλη πολιτική, δεν θα αντέξουμε το κόστος της ζημιάς» και συμπληρώνει ότι οι αγορές αποτυγχάνουν, καθώς ο κύριος συντονιστικός μηχανισμός – αυτός των τιμών – δίνει λάθος μηνύματα.
Σε μία ελεύθερη αγορά κανείς δεν τιμωρείται για την παραγωγή άνθρακα, και καθώς τα καταστροφικά αποτελέσματα για το κλίμα δεν γίνονται αισθητά, παρά μόνον μακροπρόθεσμα, η αγορά δεν τα αντιλαμβάνεται εγκαίρως, ώστε να τα διορθώσει. O Stern, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και σύμβουλος της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος άρχισε να μελετά συστηματικά την κλιματική αλλαγή από το 2005, δεν εμφορείται από κάποιον «επαναστατικό» ζήλο, αλλά, αντίθετα, προκρίνει την διόρθωση των συγκεκριμένων αποτυχιών της αγοράς. Στόχος του είναι ακριβώς οι αγορές να μπορούν να λειτουργούν καλύτερα και για τον λόγο αυτό τάσσεται υπέρ μεθόδων όπως η ανταλλαγή δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, η φορολογία και η επιβολή standards ελάχιστης αποτελεσματικότητας. Ο ίδιος διαβεβαιώνει τον αναγνώστη ότι τα μέτρα αυτά θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα αυξήσουν την κοινωνική ευημερία, στα πλαίσια μίας οικονομίας με χαμηλή κατανάλωση άνθρακα.
Η χρονική συγκυρία της έκδοσης του νέου του αυτού βιβλίου δεν είναι, άλλωστε, τυχαία: εφέτος τον Δεκέμβριο η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης θα έχει ως αντικείμενο την επίτευξη μίας νέας παγκόσμιας συμφωνίας για τις εκπομπές ρύπων, η οποία θα αντικαταστήσει την ισχύουσα σήμερα Συνθήκη του Κυότο, η οποία λήγει το 2012.
Ο Nicholas Stern, γνωστός από την περίφημη «Έκθεση Stern», η οποία εκδόθηκε το 2006 κατά παραγγελίαν της κυβέρνησης Μπράουν και η οποία θεωρείται σταθμός στα οικονομικά της κλιματικής αλλαγής και την οποία έχει ως σημείο αναφοράς κάθε συζήτηση σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα. Κεντρικό επιχείρημα της Έκθεσης ήταν ότι η ανάληψη δράσης άμεσα σχετικά με την κλιματική αλλαγή έχει, από καθαρά οικονομικής απόψεως, μικρότερο κόστος από ότι αν τα πράγματα αφεθούν στην τύχη τους. Το “A Blueprint for a Safer Planet” καλύπτει την ίδια θεματική στις 209 σελίδες του κειμένου του, ώστε να έχουν μία σαφή ιδέα των ιδεών της Έκθεσης και όσοι δεν έχουν διαβάσει τις 700 σελίδες της.
Επιπλέον, στο καινούργιο του βιβλίο ο λόρδος Nicholas Stern απαντά στους επικριτές της Έκθεσης και ιδίως σε όσους αμφισβητούν την θεώρησή του για το μελλοντικό κόστος της κλιματικής αλλαγής. Η Έκθεση Stern απομακρύνεται από την παραδοσιακή οικονομική λογική, υποθέτοντας ότι οι μελλοντικές γενιές θα βρουν την ίδια χρησιμότητα όπως και εμείς σε ένα σταθερό κλιματικό περιβάλλον. Η συμβατική οικονομική σκέψη υποβαθμίζει την αξία των μελλοντικών οφελών σε σχέση με τα πιο άμεσα. Ο Stern, με μεγάλη διορατικότητα, αμφισβητεί τα αξιώματα, σχεδόν θεολογικής υφής, που κυριαρχούν στην θεωρία των οικονομικών της κλιματικής αλλαγής και τα οποία, σε πρακτικό επίπεδο, ίσως να έχουν αρνητικές επιπτώσεις.
Ανάμεσα στα μέτρα που συστήνει ο Stern είναι η τιμολόγηση του άνθρακα, οι επενδύσεις στις ΑΠΕ, αλλά και η παροχή κονδυλίων προς τις φτωχές χώρες για την διατήρηση των δασών τους. Επιπλέον, προτείνει αλλαγές στον σημερινό τρόπο χρηματοδότησης του άνθρακα, θέμα που απευθύνεται σε πιο εξειδικευμένο κοινό.
Το βιβλίο αναφέρεται, επίσης, στην δύναμη του παραδείγματος που καλούνται να δώσουν όλοι οι οικονομικοί δρώντες : άτομα, επιχειρήσεις και πάσης φύσεως συλλογικές οντότητες, ενώ αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στην δομή που θα πρέπει να έχει μία παγκόσμια συμφωνία, ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Για τον λόγο αυτό, αλλά και για την γενικότερη λογική του, ίσως θα έπρεπε να διαβαστεί όχι μόνο από το ευρύ κοινό, αλλά πρωτίστως από τους συμμετέχοντες στην Διάσκεψη της Κοπεγχάγης.
“A Blueprint for a Safer Planet:
How to Manage Climate Change and Create a New Era of Progress and Prosperity”
Εκδ. John Wiley & Sons, Inc.
Συγγραφέας: Nicholas Stern
Σελ: 246
ISBN: 978-1-847-92037-9