Προκειμένου
να εξασφαλιστεί ο ανταγωνισμός και ο ανεφοδιασμός με ηλεκτρική ενέργεια με τις
πιο ανταγωνιστικές τιμές, πρέπει τα κράτη μέλη και οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές
να εξασφαλίσουν τη διαμεθοριακή πρόσβαση σε νέους προμηθευτές ηλεκτρικής
ενέργειας από διαφορετικές ενεργειακές πηγές, όπως και σε νέους παρόχους
ηλεκτρικής ενέργειας.
Aυτό επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση της οδηγίας
2009/72, με την οποία καθορίζονται οι κοινοί κανόνες για την εσωτερική αγορά,ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και την οποία πρέπει
τα κράτη μέλη της να εφαρμόσουν το αργότερο έως τις 3
Μαρτίου 2011, με εξαίρεση
το άρθρο 11 που αναφέρεται στην πιστοποίηση σε σχέση με τρίτες χώρες.
Σε
άλλο σημείο του ίδιου κειμένου επισημαίνεται η αναγκαιότητα του αποτελεσματικού διαχωρισμού των δικτύων
από τις δραστηριότητες παραγωγής και προμήθειας, χωρίς τον οποίο διαχωρισμό
υπάρχει ο κίνδυνος διακρίσεων στην εκμετάλλευση των δικτύων, αλλά και στην
παροχή κινήτρων στις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις, για την πραγματοποίηση
των ενδεδειγμένων επενδύσεων στα δίκτυα τους.
Σημειώνεται,
πώς οι κανόνες νομικού και λειτουργικού διαχωρισμού πού προβλέπονται στην
οδηγία 2003/54, η οποία καταργείται
με τη νέα οδηγία, δεν οδήγησαν σε αποτελεσματικό διαχωρισμό των διαχειριστών
συστημάτων μεταφοράς. Έτσι, στη Σύνοδο των Βρυξελλών στις 8 και 9 Μαρτίου 2007 οι
αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να
καταρτίσει νομοθετικές προτάσεις για τον αποτελεσματικό διαχωρισμό των
δραστηριοτήτων προμήθειας και παραγωγής από τις επιχειρήσεις δικτύου.
Η
οδηγία
Η
νέα οδηγία αποτελεί μέρος της διαδικασίας σταδιακής ολοκλήρωσης της εσωτερικής
αγοράς ενέργειας της Ευρωπαϊκής Άνωσης.
Η
οδηγία θεσπίζει κοινούς κανόνες, πού αφορούν την παραγωγή, τη μεταφορά, τη
διανομή και την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας , και την προστασία των
καταναλωτών.
Ορίζει
τους κανόνες για την οργάνωση και τη λειτουργία του τομέα της ηλεκτρικής
ενέργειας, την ανοιχτή πρόσβαση στην αγορά τα κριτήρια και τις διαδικασίες που
ισχύουν για τις προσκλήσεις προς υποβολή προσφορών και τη χορήγηση αδειών, και
για την εκμετάλλευση δικτύων.
Επίσης,
η οδηγία ορίζει υποχρεώσεις καθολικής
υπηρεσίας. και τα δικαιώματα των
καταναλωτών και αποσαφηνίζει, τις υποχρεώσεις τουΑνταγωνισμού.Μεταξύ
άλλων η οδηγία προβλέπει :
Υποχρεώσεις παροχής υπηρεσιών κοινής
ωφέλειαςκαι προστασία του πολίτη
: Τα κράτη μέλη, αναφέρεται μεταξύ άλλων στην οδηγία διασφαλίζουν, ότι όλοι οι
καταναλωτές και όπου κρίνεται σκόπιμο όλες οι μικρές επιχειρήσεις (
επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους και με ετήσιο κύκλο εργασιών
μικρότερο των δέκα εκατομμυρίων ευρώ) απολαύουν της καθολικής υπηρεσίας. Δηλαδή
έχουν δικαίωμα να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια συγκεκριμένης ποιότητας εντός
του εδάφους τους σε λογικές και άμεσα συγκρίσιμες τιμές.
Επίσης τα κράτη μέλη διασφαλίζουν τη
δυνατότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλους τους καταναλωτές από
προμηθευτεί, ανεξάρτητα από τό κράτος
μέλος της Ένωσης στο οποίο αυτός είναι καταχωρημένος, με την προϋπόθεση ότι
ο προμηθευτής τηρεί τις κείμενες
διατάξεις εμπορίας και εξισορρόπησης.
Σημειώνεται, ότι η τήρηση των
προδιαγραφών περί υπηρεσιών κοινής ωφέλειας αποτελεί θεμελιώδη απαίτηση της νέας οδηγία.
Οι «Ευάλωτοι καταναλωτές»:Η οδηγία προβλέπει, ότι τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα
αναγκαία μέτρα για την προστασία των καταναλωτών και ειδικά φροντίζουν να
υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις για την προστασία των ευάλωτων καταναλωτών. Στο
πλαίσιο αυτό κάθε κράτος μέλος ορίζει την έννοια «ευάλωτοι καταναλωτές», όπου μπορεί να γίνεται μνεία στην ενεργειακή φτώχειακαι, μεταξύ άλλων να απαγορεύεται η διακοπή
σύνδεσης τέτοιων καταναλωτών σε κρίσιμες περιόδους.
Επίσης,
τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι τά
δικαιώματα και οι υποχρεώσεις, που συνδέονται με τους ευάλωτους καταναλωτές
τηρούνται, ιδιαίτερα και ειδικά λαμβάνουν μέτρα
προστασίας των τελικών πελατών, που βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές.
Κατά
την έναρξη εφαρμογής της οδηγίας, τα κράτη μέλη θα ενημερώσουν την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή για όλα τά μέτρα που θεσπίζουν, σχετικά με την εκπλήρωση των
υποχρεώσεων καθολικής υπηρεσίας και παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.
Προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας:
Τα κράτη μέλη,όπως και οι ρυθμιστικές
αρχές συνεργάζονται μεταξύ τους για την ενοποίηση των εθνικών αγορών τους σε
ένα η περισσότερα περιφερειακά επίπεδα, ως πρώτο βήμα προς μια πλήρως
απελευθερωμένη εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Κοινότητας
Ανάπτυξη δικτύου και εξουσία λήψης
αποφάσεων για επενδύσεις: Κάθε χρόνο
οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς καταθέτουν στη Ρυθμιστική αρχή δεκαετές
πρόγραμμα ανάπτυξης του δικτύου, βασισμένου στην τρέχουσα και στην προβλεπόμενη
προσφορά και ζήτηση
Κλειστά συστήματα διανομής: Τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέπουν τη δυνατότητα
των ρυθμιστικών αρχών να κατατάσσουν ένα σύστημα, το όποιο διανέμει ηλεκτρική
ενέργεια σε γεωγραφικά περιορισμένο βιομηχανικό η εμπορικό χώρο, η χώρο κοινών
υπηρεσιών και το οποιο δεν εφοδιάζει τελικούς καταναλωτές ως κλειστό σύστημα
διανομής.
Ακόμη,
προβλέπονται ρυθμίσεις για τό διαχωρισμό συστημάτων μεταφοράς και διαχειριστών
συστημάτων μεταφοράς
Διαχωρισμός ιδιοκτητών συστήματος
μεταφοράς: Έναν έχει διοριστεί
ανεξάρτητος διαχειριστής συστήματος, οι ιδιοκτήτες, οι οποίοι αποτελούν μέρος
κάθετα ολοκληρωμένων επιχειρήσεων είναι ανεξάρτητοι, τουλάχιστον ως προς τη νομική μορφή, την οργάνωση και τη
λήψη των αποφάσεων τους από άλλες
δραστηριότητες, πού δε σχετίζονται με τη μεταφορά.
Ακόμη,
προβλέπονται στην οδηγία ρυθμίσεις για τό διαχωρισμό συστημάτων μεταφοράς και
διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς
Διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικης
ενέργειας
Σημειώνεται, πώς μαζί με την οδηγία, εκδόθηκε και ο
κανονισμός για τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές
ηλεκτρικής ενέργειας, ο κανονισμός
714/2009, ο όποιος εφαρμόζεται, επίσης στις
3 Μαρτίου 2011,
και με τον όποιο, καταργείται ο προηγούμενος, ο 1228 του 2003, που αναφέρεται
στο ίδιο θέμα.
Σκοπός του νέου κανονισμού είναι ο καθορισμός
δίκαιων κανόνων για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας και κατά
συνέπεια η ενίσχυση του ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής
ενέργειας, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων των εθνικών και περιφερειακών
αγορών. Για το σκοπό αυτό θεσπίζονται μηχανισμοί αντισταθμίσεων για τις
διασυνοριακές ροές ηλεκτρικής ενέργειας, και εναρμονισμένων αρχών για τα
διασυνοριακά τέλη μεταφοράς, όπως και ο διαχωρισμός του διαθέσιμου των
διασυνδέσεων μεταξύ των εθνικών συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Επίσης,
διευκολύνεται τη δημιουργία εύρυθμης και διαφανούς αγοράς χονδρικής , υψηλού
επιπέδου ασφάλειας του εφοδιασμού σε ηλεκτρική ενέργεια.Ο
κανονισμός προβλέπει, ακόμη μηχανισμούς για την εναρμόνιση των κανόνων
διασυνοριακών ανταλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας.
Μεταξύ
άλλων ο κανονισμός προβλέπει την ίδρυση Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων
Μεταφοράς ( ΕΔΔΣΜ) ηλεκτρικής ενέργειας, με σκοπό την προώθηση της
ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της διασυνοριακής
εμπορίας.
Έως τις 3 Μαρτίου 2011
οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα υποβάλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στον Οργανισμό
Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας σχέδιο καταστατικού, τον
κατάλογο των μελών και το σχέδιο εσωτερικού κανονισμού, περιλαμβανομένου του
εσωτερικού κανονισμού για τις διαβουλεύσεις με άλλους ενδιαφερόμενους του προς ίδρυση ΕΔΔΣΜ ηλεκτρικής ενέργειας.