Η συμφωνία Τουρκίας-Αρμενίας για εξομάλυνση των διμερών σχέσεων είναι ένα ιστορικό βήμα: Ένα βήμα που πιστοποιεί τις ηγετικές ικανότητες του Ερντογάν που μέσα σε λίγα χρόνια προχώρησε σε πλήρη εκκαθάριση σχεδόν όλων των εκκρεμοτήτων της Αγκυρας με τους γείτονες της:
- Με τη Συρία που είναι πλέον στενός σύμμαχος της Τουρκίας η οποία διαμεσολαβεί για την εξομάλυνση των σχέσεων της Δαμασκού και με τις ΗΠΑ και με το Ισραήλ. Ας θυμηθούμε απλά και μόνο ότι η Συρία φιλοξενούσε και όπλιζε το ΡΚΚ του Οτσαλάν από το 1984 και ότι το φθινόπωρο του 1998 η Αγκυρα απείλησε με βομβαρδισμούς για να πετύχει την απέλαση του Kούρδου ηγέτη.
- Με το Ιράκ όπου η τουρκική διπλωματία διατηρεί καλές σχέσεις και με την κυβέρνηση της Βαγδάτης και με την κυβέρνηση της Αυτόνομης Κουρδικής Οντότητας στον Βορρά, ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια η χειραφέτηση της περιοχής αυτής καταγραφόταν σαν θανάσιμη απειλή από το Κεμαλικό Κατεστημένο.
- Με το Ιράν με το οποίο η Αγκυρα αναζητεί μια ρεαλιστική κατανομή σφαιρών επιρροής στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και ταυτόχρονα αρνείται να ταυτισθεί με τις πιέσεις που ασκεί η Δύση για το πυρηνικό του πρόγραμμα παρά το γεγονός ότι η απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου από την Τεχεράνη συνιστά πρώτου μεγέθους απειλή για τα ζωτικά συμφέροντα της Αγκυρας.
- Με τη Ρωσία, καθώς δεν υπάρχουν πλέον οι αστήρικτες φιλοδοξίες για τουρκικό ηγεμονικό ρόλο στον Καύκασο και την Κεντρική Ασία ενώ ταυτόχρονα διαμορφώθηκε μια δυναμική υπέρβασης των ενεργειακών ανταγωνισμών και αναζητείται κοινός παρονομαστής συμφερόντων όπως έδειξε η απόφαση της Μόσχας να εμπλέξει την Αγκυρα στη διαδρομή του Αγωγού Φυσικού Αερίου Southstream και να προτείνει κοινοπραξία για την κατασκευή του pετρελαιαγωγού Σαμψούντα ...Τσεϊχάν.
Αν θέλουμε να βρούμε μια ανάλογη στιγμή συνολικής εκκαθάρισης εκκρεμοτήτων με τους γείτονες, εκ των πραγμάτων θα ανατρέξουμε στην τελευταία πρωθυπουργική θητεία του Ελευθερίου Βενιζέλου από το 1928 μέχρι το 1932, τη λεγόμενη «Χρυσή Τετραετία»:
- Αμέσως μετά την επιστροφή του στην ηγεσία τον Ιούνιο του 1928, ο Βενιζέλος προχωρά σε εξομάλυνση των σχέσεων με την Ιταλία του Μουσολίνι. Ακολουθεί η προσέγγιση με το Βελιγράδι και η εξομάλυνση με τα Τίρανα.
- Η πορεία ολοκληρώνεται το 1929-30 με τη συνολική εξομάλυνση-συμφιλίωση με την Τουρκία: Επτά χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, με ζωντανές της μνήμες ενός αιματηρού πολέμους, με τους πρόσφυγες να είναι ο σκληρός πυρήνας της εκλογικής βάσης του κόμματος των Φιλελευθέρων, ο Βενιζέλος επισκέπτεται την Αγκυρα και ανταλλάσσει εναγκαλισμούς και ασπασμούς με τον Κεμάλ και τον Ινονού.
Είναι φανερό ότι ο κρίκος που λείπει από την αλυσίδα της πλήρους εξομάλυνσης των σχέσεων της Τουρκίας του Ερντογάν με τους γείτονες δεν είναι άλλος από τις διμερείς εκκρεμότητες με την Ελλάδα και η επίλυση του Κυπριακού.
Από μόνο του αυτό το κενό αναδεικνύει σε πρώτο πλάνο της επικαιρότητας την αναζήτηση επίλυσής τους: Χωρίς αυτή την προϋπόθεση δυσχεραίνεται σε μια ήδη βεβαρημένη συγκυρία η ευρωπαική διαπραγμάτευση της Τουρκίας και επιβαρύνεται η κατοχύρωση ισχυρής θέσης στους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς και ηγετικού ρόλου στα Βαλκάνια για την Αθήνα.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 12/10/2009)