Φωτοβολταϊκά στην Ακρόπολη και ανεμογεννήτριες στην παραλία της Θεσσαλονίκης; Τελικά πόσα γνωρίζουν οι Έλληνες για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και πόσο είναι διατεθειμένοι να τις εντάξουν στην καθημερινότητά τους; Η εφαρμογή τους σημαίνει κάτι καλό για το περιβάλλον ή είναι απλώς μία ακόμη υποχρέωση της Ελλάδας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Είναι θέμα λογικής ή ευαισθησίας; Είναι θέμα ενεργειακής επάρκειας και οικονομικού οφέλους για το κράτος ή μία ασύμφορη οικονομικά επένδυση για τους απλούς πολίτες; Και το ζήτημα της αισθητικής; Καθοριστικό, όταν αλλάζει το οπτικό μας πεδίο και αδιάφορο, όταν αφορά το οπτικό πεδίο άλλων;
Απαντήσεις στους παραπάνω προβληματισμούς και ερωτήματα επιχειρεί να δώσει πανελλαδική έρευνα για τις εφαρμογές των ΑΠΕ και άλλων μη επιβαρυντικών για το περιβάλλον ενεργειακών επιλογών, που διεξήγαγε το Εργαστήριο Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) (στο διάστημα από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του 2009, σε δείγμα 2.646 ατόμων, από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας) και παρουσιάζει σήμερα το Εθνικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
«Η έρευνα επιχειρεί να αποτυπώσει τόσο το γνωστικό επίπεδο του κοινού σχετικά με τις ΑΠΕ όσο και να προσδιορίσει τις θέσεις και τις στάσεις του απέναντι στις δυνατές ή και υποχρεωτικές εφαρμογές τους», λέει στο Εθνικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο διευθυντής του εργαστηρίου, Δρ. αρχιτέκτων- μηχανικός ΕΜΠ, Πάνος Κοσμόπουλος.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, όπως εξηγεί, η Ελλάδα θα ανήκει στις χώρες που θα έχουν συμμορφωθεί με την Οδηγία 2002/91/ΕΚ, σχετικά με την εφαρμογή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, τόσο σε επίπεδο κτιρίων (υπάρχοντα και νεοαναγειρόμενα), καθώς επίσης και σε μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα) για εθνική χρήση.
Η πληροφόρηση
Όπως προκύπτει από την έρευνα (ολοκληρώθηκε πριν από τον επηρεασμό της κοινής γνώμης από την ανακοίνωση των μέτρων του ΥΠΑΝ για φωτοβολταϊκές στέγες, ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων κ.λπ. και τη συνακόλουθη προβολή του θέματος από τα ΜΜΕ), οι πολίτες είναι πληροφορημένοι σε ικανοποιητικό βαθμό, σχετικά με τις δυνατότητες εφαρμογών των ΑΠΕ.
Ένας στους δύο πολίτες γνωρίζει αρκετά ή ικανοποιητικά τι είναι οι ανεμογεννήτριες και τι τα φωτοβολταϊκά, με το ποσοστό εκείνων που δε γνωρίζουν καθόλου να περιορίζεται κάτω του ενός στους δέκα. Ακόμη μεγαλύτερο είναι το ποσοστό πληροφόρησής τους, για θέματα που σχετίζονται με την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών (επτά στους δέκα γνωρίζουν για τη μόνωση, τα διπλά τζάμια και τις πέργκολες).
Όσον αφορά την πληροφόρηση του κοινού για τις ευρύτερης κλίμακας εφαρμογές, το 49,3% λέει πως γνωρίζει αρκετά ή ικανοποιητικά τι είναι τα φωτοβολταϊκά πάρκα, το 44,1% τι είναι τα αιολικά πάρκα, το 33% τι είναι η βιομάζα και το 30,2% τι είναι το μικρό υδροηλεκτρικό.
Οι περισσότεροι δηλώνουν πως η κύρια πηγή πληροφόρησής τους είναι τα ΜΜΕ (τηλεόραση, Τύπος) και λιγότερο άλλες πηγές, όπως η εκπαίδευση ή η κρατική ενημέρωση.
Εφαρμογή των ΑΠΕ: Από το γενικό ‘’ΝΑΙ’’ στα ειδικά ‘’ΟΧΙ’’
Όσον αφορά στα μεμονωμένα νοικοκυριά ή κατοικίες, το κοινό δείχνει έτοιμο να χρησιμοποιήσει συσκευές εφαρμογής των ΑΠΕ, αλλά εφόσον ακόμα τις θεωρεί ακριβές, περιμένει να εφαρμοστούν μέτρα από το κράτος, όπως επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές.
Συγκεκριμένα, οκτώ στους δέκα δηλώνουν πως έχουν σκεφθεί να χρησιμοποιήσουν κάποιες από τις εφαρμογές ΑΠΕ ή μη επιβαρυντικές για το περιβάλλον ενεργειακές συσκευές, επτά στους δέκα λένε πως "σκόνταψαν" στη γραφειοκρατία, οκτώ στους δέκα τις θεωρούν ακριβές και εννέα στους δέκα θα προχωρούσαν στην εγκατάστασή τους, εάν τους δινόταν κάποια κρατική επιχορήγηση ή φοροαπαλλαγή.
Όσον αφορά τη γενικότερη χρήση των ΑΠΕ σε ευρύτερη κλίμα (φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα), το κοινό δείχνει να προβληματίζεται. Οι περισσότεροι εύχονται να εγκατασταθούν τέτοια πάρκα, αλλά ταυτόχρονα πολλοί είναι εκείνοι που δεν αποδέχονται να τα δουν εγκατεστημένα στο τοπίο γύρω από την πόλη / περιοχή, όπου κατοικούν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σχεδόν το σύνολο των ερωτηθέντων (97,1%) δηλώνει πως θα επιθυμούσε να δει μεγαλύτερη εφαρμογή των ΑΠΕ στην Ελλάδα, ενώ περισσότεροι από οκτώ στους δέκα πιστεύουν ότι βοηθούν να σωθεί το περιβάλλον, εξοικονομούν ενέργεια και χρήματα.
Ταυτόχρονα, όμως, περίπου ένα στους δύο (48,6%) επιθυμεί να έχει τα οφέλη από την εγκατάσταση των μεγάλων εγκαταστάσεων ΑΠΕ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα έχει οπτική επαφή. Στον αντίποδα, ένας στους δύο (48,2%) είναι διατεθειμένος να «υποστεί» την οπτική «όχληση», χάριν του οικονομικού οφέλους.
«Αυτό το γεγονός καταδεικνύει την ύπαρξη του Συνδρόμου NIMBY ("όχι στην αυλή μου") σε ισχυρό βαθμό, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα τον τομέα όπου θα προκύψει ένα σοβαρό πρόβλημα για τις αρχές: η χωροθέτηση των μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεων ΑΠΕ», παρατηρεί ο κ.Κοσμόπουλος.
Σαν άσκηση προβληματισμού για τις αντιδράσεις που μπορεί να προκύψουν, το εργαστήριο του κ.Κοσμόπουλου προχώρησε στην επεξεργασία μίας σειράς φωτογραφιών ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων, όπως και περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, και στην απεικόνιση τους, όπως θα ήταν με την εγκατάσταση αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων.
«Παραδοσιακοί οικισμοί, διατηρητέα κτίρια, γειτνιάσεις με αρχαιολογικούς χώρους, εξ αντικειμένου θα μας προβληματίσουν. Θελήσαμε να δώσουμε προκλητικά ερεθίσματα για προβληματισμό και γι’ αυτό επιλέξαμε από τα πλέον αναγνωρίσιμα και σημαντικά μνημεία, όπως την Ακρόπολη, τους Δελφούς, τα Μετέωρα κ.ά.», εξηγεί ο κ.Κοσμόπουλος.
Επισημαίνει, εξάλλου, ότι «πέρα από το υπαρκτό ζήτημα της μορφολογικής επέμβασης, η χωροθέτηση των πάρκων μπορεί να 'σκοντάψει' και σε οικονομικά συμφέροντα και μικροπολιτικές τοπικών παραγόντων και πολιτευτών, που επεμβαίνουν και επηρεάζουν στάσεις και αντιλήψεις, διαμορφώνοντας την Κοινή Γνώμη».
Ως γενικό συμπέρασμα από την έρευνα, ο κ.Κοσμόπουλος σημειώνει ότι «το κοινό είναι αρκετά ενήμερο για τις δυνατότητες και τις εφαρμογές ΑΠΕ», όμως, στο ερώτημα αν είναι το κοινό προετοιμασμένο για να εφαρμόσει τις ΑΠΕ, εκτιμά πως «η απάντηση είναι και ναι και όχι, θεωρητικά ναι, αλλά πρακτικά όχι, λόγω έλλειψης επαρκούς ενημέρωσης και κατευθυντήριων οδηγιών και μέτρων».
«Πρέπει να ληφθούν άμεσα νομοθετικά μέτρα για την εφαρμογή των ΑΠΕ, το ταχύτερο δυνατό. Αυτά πρέπει να στοχεύουν τόσο στο περιβάλλον αυτό καθεαυτό, τους ενεργειακούς πόρους, την οικονομία του κράτους, αλλά επίσης και στην περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών και στα οικονομικά του κάθε νοικοκυριού, ώστε να πείσουν το κοινό για την ένταξη των ΑΠΕ στην καθημερινότητά τους», επισημαίνει.
(ΠΗΓΗ: ΑΠΕ)