Έγγραφο της γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος
που δημοσιεύτηκε αυτή την εβδομάδα σχετικά με τη νανοτεχνολογία, οδήγησε τα ΜΜΕ
της χώρας σε κινδυνολογία και τίτλους όπως «η νανοτεχνολογία μπορεί να σας κάνει
να αρρωστήσετε». Η Υπηρεσία έσπευσε να καθησυχάσει την κοινή γνώμη, όμως το
συμβάν επιβεβαιώνει την άγνοια που κυριαρχεί σχετικά με τις εξελίξεις στον κλάδο
αυτό.
Το έγγραφο των 28 σελίδων αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας,
η οποία υποστηρίζει ότι δεν αποτελεί προειδοποίηση, αλλά απλά ένα υπηρεσιακό έγγραφο.
«Δεν έχει γίνει η σχετική έρευνα» σχολιάζει ένας από τους συντάκτες του.
Η νανοτεχνολογία αποτελεί μια από τις πιο συναρπαστικές νέες
επιστήμες, ενώ δύναται να αλλάξει δια παντός την ανθρώπινη ζωή στο μέλλον. Πρόκειται
για την αναδιάταξη της ύλης σε μοριακό επίπεδο σύμφωνα με τις επιθυμίες του
ανθρώπου, κάτι που εφαρμόζεται ήδη σήμερα σε εφαρμογές που ποικίλουν από τα
καλλυντικά μέχρι τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Ανάμεσα στις δυνατότητές της είναι
η παραγωγή φτηνών, ελαφρών και τρομερά ανθεκτικών υλικών για χρήση στις μεταφορές,
η ανάπτυξη μικροσκοπικών νανο-μηχανών που θα εντοπίζουν και θα αφαιρούν τον
καρκίνο, καθώς και η χρήση παρόμοιων αόρατων μηχανών στον πόλεμο.
Η Γερμανία αποτελεί ηγέτη στην σχετική έρευνα. Το
Nanoforum που χρηματοδοτείται
από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, εκτιμά πως μεταξύ του 1998 και του 2004 τα σχέδια
που χρηματοδοτούνται στη Γερμανία τετραπλασιάστηκαν με την αξία τους να φτάνει
τα 120 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, ο Βόλφγκανγκ Ντούμπερτ της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας
τονίζει ότι οι καταναλωτές «δεν γνωρίζουν πόσα προϊόντα στην αγορά περιέχουν
νανο-σωματίδια» καθώς δεν υπάρχει σχετική σήμανση.
Περίπου 800 επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή
στη Γερμανία στο κλάδο αυτό, ενώ η νέα κυβέρνηση Μέρκελ σχεδιάζει να τον
υποστηρίξει σημαντικά στη διάρκεια της θητείας της. Το έγγραφο της Υπηρεσίας
τιτλοφορείται «Η νανοτεχνολογία για τους ανθρώπους και το περιβάλλον: Αυξάνοντας
τις δυνατότητες, μειώνοντας το ρίσκο». Ανάμεσα στα άλλα, καλεί για κατηγοριοποίηση
των προϊόντων που κάνουν χρήση της τεχνολογίας και για σχετική σήμανση που θα
ενημερώνει τους καταναλωτές για την ύπαρξη σωματιδίων.
Ενώ η νέα τεχνολογία υπόσχεται εφαρμογές με οφέλη για το περιβάλλον,
η Υπηρεσία τονίζει ότι καθώς αυξάνεται η χρήση συνθετικών νανο-υλικών πρέπει να
υποθέσουμε ότι διαρρέουν στο έδαφος, στο νερό και στον αέρα. Παράλληλα υπάρχει έλλειψη
δοκιμαστικών μεθόδων για να διαπιστωθεί το ρίσκο των υλικών αυτών και για επαρκή
εποπτεία. Συγκεκριμένα, το έγγραφο αναφέρει: «Αν και η νανοτεχνολογία προσφέρει
σημαντική δυναμική για καινοτομία στα οικολογικά προϊόντα, υπάρχει επίσης ρίσκο
για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Υπάρχουν ακόμα σημαντικά κενά στη γνώση.
Αυτό δείχνει ότι υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την έρευνα και τη ρύθμιση».
Επειδή η σχετικές επιστημονικές μελέτες μπορούν να πάρουν χρόνια
και επειδή κάποια προϊόντα κυκλοφορούν ήδη, η Υπηρεσία προτείνει τη σύνθεση
καταλόγου όπου θα καταγράφονται ώστε να υπάρχει διαφάνεια. Το κόμμα των Πρασίνων
καλωσόρισε την πρόταση αυτή και κάλεσε την κυβέρνηση να την υιοθετήσει στην
πολιτική της, όπως αναφέρει το Spiegel.
Την ίδια στιγμή, έρευνα του Πανεπιστημίου της Βόννης υποδεικνύει
ότι ο μέσος Γερμανός δεν γνωρίζει αρκετά για τη νανοτεχνολογία, ενώ έχει μια
γενική θετική άποψη για αυτή. Το Πανεπιστήμιο αναφέρει ότι «για εκείνους η
νανοτεχνολογία φαίνεται να είναι μια έξυπνη αναπαραγωγή των όσων συμβαίνουν στη
Φύση». Οι αρνητικοί συνειρμοί, όπως αυτοί που κυριαρχούν στη γενετική και την
πυρηνική ενέργεια δεν φαίνεται να επικρατούν στην περίπτωση της νανοτεχνολογίας.