Έκθεση προόδου στην οποία συνοψίζονται τα κυριότερα µέτρα που προωθούνται και oι πρωτοβουλίες που έχουν αναπτυχτεί σχετικά με τη βελτίωση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρουσίασε πρόσφατα η Σουηδική Προεδρία της ΕΕ.
Σημειώνεται, πως η έκθεση της Προεδρία,(έκθεση προόδου), παρουσιάζει δράσεις που έχουν αναπτυχθεί, σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις που χάραξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασµένο Μάρτιο, σχετικά με την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ένωσης
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η ενεργειακή ασφάλεια είναι βασική προτεραιότητα η οποία πρέπει να ενισχυθεί µέσω της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, της διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασµού, των ενεργειακών πηγών και των οδών προμήθειας, και της προώθησης των ενεργειακών συμφερόντων της Ένωσης, έναντι τρίτων χωρών. Για να επιτευχθεί η ενεργειακή ασφάλεια, τόσο η ΕΕ συλλογικά όσο και κάθε κράτος µέλος, πρέπει να είναι έτοιµοι να συνδυάσουν την αλληλεγγύη µε την ευθύνη.
Μεταξύ άλλων το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επισήμανε, ότι η πρόσφατη κρίση φυσικού αερίου κατέδειξε ότι πρέπει επειγόντως να δημιουργηθούν κατάλληλοι µηχανισµοί αντιμετώπισης κρίσεων στην ΕΕ, καθώς και να αναληφθούν δράσεις για την απόκτηση σαφών εγγυήσεων από τους προμηθευτές και τους εταίρους διαμετακόμισης ότι δεν θα διακόπτεται η προµήθεια.
Η Έκθεση της Προεδρίας
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Σουηδικής Προεδρίας, από τον Ιανουάριο του 2009 και µετά, έχουν ληφθεί διάφορα µέτρα και πρωτοβουλίες, τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, για τη βελτίωση του ενεργειακού εφοδιασµού της ΕΕ και την πρόληψη και τον περιορισμό των διαταραχών εφοδιασµού.
Η κρίση φυσικού αερίου µεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στις αρχές του έτους και ο αντίκτυπός της στον ενεργειακό εφοδιασµό της Ευρώπης κατέδειξαν ότι είναι σηµαντικό να υπάρχουν, βραχυπρόθεσμα και µακροπρόθεσµα, στα οποία περιλαμβάνονται:
Α) Αποτελεσματικοί µηχανισµοί παρακολούθησης και ετοιμότητας
Β)Αποτελεσματικοί µηχανισµοί αντιμετώπισης κρίσεων και αλληλεγγύης
Γ) Μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας των ενεργειακών αγορών, την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, τη µείωση της εξάρτησης από εξωτερικές πηγές ενεργειακού εφοδιασµού και πρόοδος στον τοµέα των ενεργειακών υποδοµών και διασυνδέσεων.
Ορισμένα από τα µέτρα που αναφέρει η Προεδρία στη σχετική έκθεση της αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα έργα, όπως είναι, για παράδειγμα, η υποδοµή φυσικού αερίου, ενώ άλλα είναι πρωτοβουλίες γεωπολιτικού χαρακτηρα, όπως είναι π.χ. η Ανατολική Εταιρική Σχέση, ή νομοθετικού χαρακτήρα, όπως είναι η πρόταση κανονισµού για την ασφάλεια του εφοδιασµού σε φυσικό αέριο.
Μολονότι ορισµένα από τα µέτρα αυτά θα αποφέρουν αποτελέσµατα πολύ σύντοµα, τα περισσότερα θα απαιτήσουν κάποιο χρόνο για να υλοποιηθούν και να συµβάλουν πραγματικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασµού της ΕΕ.
1)Eκσυγχρονισµός του ουκρανικού συστήματος διαμετακόμισης φυσικού αερίου: Τέλη Ιουλίου υπήρξε συµφωνία για µια χρηµατοδοτική δέσµη ύψους 1,7 δισ. δολαρίων ΗΠΑ από τα διεθνή χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα µε τη διευκόλυνση της Επιτροπής και υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστεί ένα σύνολο µμεταρρυθμίσεων.
Η προσπάθεια αυτή υποστηρίχθηκε από αποστολές εμπειρογνωμόνων υπό την Επιτροπή στο Κίεβο τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.
2) Έκδοση (Σεπτέμβριος), από το Συµβούλιο, µιας οδηγίας για τα αποθέµατα αργού πετρελαίου ή/και προϊόντων πετρελαίου, η οποία θα εξασφαλίσει ότι, στις 31 Δεκεµβρίου 2012, το σύνολο αποθεµάτων πετρελαίου που θα διατηρείται εντός της ΕΕ θα αντιστοιχεί σε 90 ηµέρες µέσων ηµερήσιων καθαρών εισαγωγών ή 61 ηµέρες µέσης ηµερήσιας εγχώριας κατανάλωσης.
Μέτρα που θα αποφέρουν αποτελέσµατα µεσο/µακροπρόθεσµα:
1) Δρομολόγηση του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Ανάκαµψη της Οικονομίας µε την έκδοση, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο, ενός κανονισµού για τη θέσπιση προγράψαντος ενίσχυσης της οικονομικής ανάκαµψης µε τη χορήγηση κοινοτικής χρηματοδοτικής συνδρομής για έργα στον τοµέα της ενέργειας, µε τον οποίον χορηγούνται 2 δισ. ευρώ το 2009 και 1,98 δισ. ευρώ το 2010, εκ των οποίων 1,44 δισ. ευρώ για την υποδοµή φυσικού αερίου, 0,910 δισ.ευρώ για την υποδοµή ηλεκτρικής ενέργειας, 0,015 δισ. ευρώ για τα µικρά νησιά, 0,565 δισ. ευρώ για την υπεράκτια αιολική ενέργεια και 1,05 δισ. ευρώ για τη δέσµευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα.
2) Οι υπηρεσίες της Επιτροπής ολοκλήρωσαν τον Σεπτέμβριο την αξιολόγηση των προτάσεων για συγκεκριµένα έργα όσον αφορά τη δέσµευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα και την υπεράκτια αιολική ενέργεια. Όσον αφορά το φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια, εξακολουθεί να διεξάγεται η αξιολόγηση και θα ολοκληρωθεί περί τα τέλη τρέχοντος μηνός( Νοεµβρίου 2009.)
3) Δρομολόγηση της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (Μάιος) και των Πολυµερών Πλατφορµών της, µεταξύ άλλων για την ενεργειακή ασφάλεια.
4) Μετά τη Σύνοδο κορυφής του Νότιου Διαδρόµου (Μάιος), κατά την οποία συμφωνήθηκαν διάφορα µέτρα σχετικά µε συνδέσεις και ρυθµίσεις µμεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου, προκειμένου να υποστηριχθεί η διαφοροποίηση των πηγών, των αγορών και των διαδροµών: ακολούθησε η υπογραφή (Ιούλιος) της Διακυβερνητικής Συµφωνίας για το Nabucco και η πρόοδος όσον αφορά τη διασύνδεση Ιταλίας-Τουρκίας-Ελλάδας, ιδίως µέσω της διασύνδεσης Βουλγαρίας- Ελλάδας (υπογραφή Μνημονίου Συµφωνίας τον Ιούλιο).
5)Ολοκλήρωση µιας µελέτης για την Caspian Development Corporation προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στο φυσικό αέριο της περιοχής της Κασπίας Θάλασσας• αναµένονται απτά αποτελέσµατα περί τα τέλη του έτους.
6)Συµφωνία για το Σχέδιο Διασύνδεσης της Ενεργειακής Αγοράς της Βαλτικής, στη συνέχεια δε (Ιούλιος), η υπογραφή, από τα 8 παράκτια κράτη της Βαλτικής Θάλασσας και την Επιτροπή, ενός Μνημονίου Συµφωνίας µε το οποίο θα αρχίσει η υλοποίησή του.
7) Ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων (όπως καταγράφεται στο Μνημόνιο Συµφωνίας που υπογράφηκε στις 7 Οκτωβρίου) µε την Ουκρανία µε στόχο την ταχεία προσχώρησή της στη Συνθήκη για την Ενεργειακή Κοινότητα, γεγονός που θα οδηγήσει στην εφαρµογή, από την Ουκρανία, της ενωσιακής νοµοθεσίας για τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
8) Πρόταση κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά µε µέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασµού µε αέριο (διαβιβάσθηκε τον Ιούλιο).
9) Ανάπτυξη του Μεσογειακού Σχεδίου Ηλιακής Ενέργειας.
10) Μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας των ενεργειακών αγορών, την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και τη µείωση της εξάρτησης από εξωτερικές πηγές εφοδιασµού σε ενέργεια: ανάπτυξη ανανεώσεων πηγών ενέργειας (εφαρμογή της οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά µε την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές) και αύξηση της ενεργειακής απόδοσης:συμφωνία για τις νοµοθετικές πράξεις σχετικά με τις ενεργειακές επιδόσεις των κτιρίων και τη σήµανση των ενεργειακών προϊόντων εγκαίρως πριν από τη Διάσκεψη των Μερών στην Κοπεγχάγη για την Αλλαγή του Κλίµατος, και οριστική διατύπωση της συµφωνίας για την σήµανση των ελαστικών επισώτρων, τα οποία αποτελούν προϋπόθεση για την ασφάλεια εφοδιασµού, ιδίως η πλήρης και ταχεία εφαρμογή της 3ης δέσµης για την Εσωτερική Αγορά, που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2009.