Στα «πράσινα προϊόντα» βλέπουν το μέλλον της μεταποίησης στη Γηραιά Ηπειρο μεγάλες ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Η πρωτοκαθεδρία της Ευρώπης στην αιολική και την ηλιακή ενέργεια -κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη «χείρα βοηθείας» την οποία προσφέρουν οι κυβερνήσεις- εγείρει ενδεχομένως βάσιμες ελπίδες ότι η ίδια περιφέρεια μπορεί να αναχθεί σε ηγέτιδα και σε άλλους τομείς.
Αυτά γράφει η εφημερίδα Financial Times, επικαλούμενη απόψεις των επικεφαλής μεγάλων ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Ενας από αυτούς είναι ο Πέτερ Λέσερ της Siemens. Ο υπ’ αριθμόν 1 μηχανοκατασκευαστικός όμιλος της Ευρώπης έχει θέσει στόχο να επιτύχει «πράσινες» πωλήσεις 25 δισ. ευρώ ώς το 2011. Ο κ. Λέσερ θεωρεί πως «η πράσινη επανάσταση έχει αρχίσει και ώς το 2020 η πράσινη τεχνολογία θα έχει ξεπεράσει την αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά και τον μηχανοκατασκευαστικό κλάδο, στη Γερμανία».
Αυτό, άλλωστε, εκτιμάται σε έκθεση της εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων Roland Berger για λογαριασμό της γερμανικής κυβέρνησης. Ο συγγραφέας της έκθεσης, Τόρστεν Χέντσελμαν, υπολογίζει ότι το μερίδιο της Γερμανίας στα κέρδη αυτά θα είναι 15% και της Ευρώπης συνολικά 25%, επί συνόλου περίπου 3.200 δισ. ευρώ (4.756 δισ. δολαρίων) το 2020. Ενδεικτικά, το 2007, η αγορά «πράσινης» τεχνολογίας ανήλθε στα 1,4 δισ. ευρώ. Και σε κάποιους τομείς οι ευρωπαϊκές επιδόσεις είναι ακόμα καλύτερες: το σημερινό μερίδιο της περιφέρειας στην αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας φθάνει το 40%, ενώ στη διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωση το 50%.
Σύμφωνα με τον κ. Χέντσελμαν, η ευρωπαϊκή υπεροχή οφείλεται σε δύο λόγους: «Εχουμε τη βιομηχανική παρουσία, αλλά και ένα πολύ φιλικό περιβάλλον από τους πολιτικούς». Τον δεύτερο λόγο επικαλούνται και άλλοι επικεφαλής ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Ο Κάρλος Γκοσν της γαλλικής Renault εκτιμά ότι «η Ευρώπη θα παίξει σημαντικό ρόλο σε τεχνολογίες όπου υπάρχει προσπάθεια συνεργασίας μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και των κυβερνήσεων, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα».
Προβληματισμός, ωστόσο, επικρατεί στη βιομηχανία για το τι θα συμβεί όταν οι περίφημες επιδοτήσεις για την προσέλκυση επενδυτών στην ηλιακή και την αιολική ενέργεια της Ευρώπης εξαντληθούν. Υπενθυμίζεται ο πανικός που επικράτησε στη βιομηχανία και η μείωση των επιδοτήσεων ηλιακής ενέργειας, στην οποία προχώρησαν πέρυσι κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Κάποιοι θεωρούν ότι ο φθηνός ανταγωνισμός από την Κίνα -η παρουσία της οποίας γίνεται ήδη αισθητή στην ηλιακή ενέργεια- μπορεί να υπονομεύσει δραστικά τη θέση της Ευρώπης. Ωστόσο, προς το παρόν, οι Ευρωπαίοι αντικρίζουν με θάρρος το μέλλον.
Η αισιοδοξία είναι έκδηλη σε γενικές γραμμές. Ορισμένοι οραματίζονται μάλιστα ότι τα «πράσινα προϊόντα» θα γίνουν η ευρωπαϊκή εκδοχή μιας βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας. Σύμφωνα με τον Μπερνάρ Σαρλέ, διευθύνοντα σύμβουλο του γαλλικού ομίλου λογισμικού Dassault Systemes, επαναστάσεις γίνονται σε πολλές βιομηχανίες που θεωρούνται από κάποιους «παλαιομοδίτικες», όπως η ηλεκτροπαραγωγή και τα αυτοκίνητα. Ωστόσο, οι ίδιες βιομηχανίες «γίνονται μέρος αυτού που εγώ χαρακτηρίζω “έξυπνα” προϊόντα, μια νέα εμπειρία ζωής, και πιστεύω πως η Ευρώπη μπορεί πράγματι να φέρει νέα δυναμική σε αυτά».
Ερωτηθείς αν μια τέτοια τεχνολογία μπορεί να γίνει η απάντηση της Ευρώπης στην Google και τη Microsoft, ο διευθύνων σύμβουλος του γαλλικού ομίλου βιομηχανικών αερίων Air Liquide, Μπενουά Ποσιέ, απαντά ξεκάθαρα «ναι». Τονίζει, όμως, ότι «θα πρέπει να προσέχουμε ένα πράγμα: ότι οι υπόλοιπες χώρες δεν θα μας περιμένουν - οι ΗΠΑ και η Κίνα θα είναι ανταγωνιστές μας, όπως και η Ιαπωνία».
Προώθηση της καινοτομίας
Η συζήτηση περί «πράσινης ανάπτυξης» πραγματοποιείται με υπεραπλουστευμένους όρους, χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν ο παράγοντας της καινοτομίας. Αυτό επισημαίνει το ινστιτούτο Bruegel στην έκθεση με τίτλο «No Green Growth Without Innovation», που έδωσε αυτήν την εβδομάδα στη δημοσιότητα. Το ινστιτούτο προτρέπει τους χαράσσοντες την πολιτική να λάβουν ουσιωδέστερα μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας και των επενδύσεων στην «πράσινη» έρευνα και ανάπτυξη, αντί να εστιάζουν την προσοχή τους αποκλειστικά στον καθορισμό της τιμής του άνθρακα.
Τέσσερις είναι οι διαπιστώσεις της έκθεσης, στο πλαίσιο της αναζήτησης τρόπων ώστε οι κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή διατηρώντας την ανάπτυξη. Πρώτον, ότι η κυβερνητική παρέμβαση και η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι αμφότερες απαραίτητες. Δεύτερον, ότι η πολιτική για την κλιματική αλλαγή οφείλει να συνδυάζει την τιμή του άνθρακα με υψηλές επιδοτήσεις σε έρευνα και ανάπτυξη για καινοτομίες. Τρίτον, ότι οποιοδήποτε μέτρο οφείλει να ληφθεί άμεσα. Και τέταρτον, ότι οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να ενεργήσουν ως τεχνολογικοί ηγέτες στην εφαρμογή νέων περιβαλλοντικών πολιτικών και να διευκολύνουν την πρόσβαση σε νέες καθαρές τεχνολογίες για τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 28/11/2009)