Η λίμνη Βοστόκ βρίσκεται 4 χιλιόμετρα κάτω από το στρώμα πάγου της κεντρικής Ανταρκτικής, κρυμμένη εκεί για περισσότερα από 1 εκατομμύριο χρόνια. Η πρόσβαση σε αυτή αποτελεί όνειρο για τους επιστήμονες πολλών διαφορετικών γνωστικών πεδίων, καθώς πρόκειται για ένα περιβάλλον απομονωμένο που μπορεί να παρέχει μια εικόνα για τις συνθήκες στο απώτερο παρελθόν, αλλά και για την ζωή κάτω από ακραίες συνθήκες.
Αποκομμένη από το υπόλοιπο οικοσύστημα για ένα τόσο μεγάλο διάστημα, η λίμνη βρίσκεται σε υγρή μορφή, λόγω της πίεσης του υπερκείμενου πάγου και της θερμότητας του υπεδάφους. Έχει μήκος 250χμ και πλάτος 50χμ, η ανακάλυψή της έγινε το 1973, ενώ οι πιο λεπτομερείς έρευνες έγιναν από το 1996 και μετά, όταν Ρώσοι, Αμερικανοί και Γάλλοι επιστήμονες ξεκίνησαν γεωτρήσεις και πήραν δείγματα από το στρώμα πάγου.
Το ενδιαφέρον στρέφεται γύρω από την πιθανότητα ζωής στη λίμνη Βοστόκ, καθώς οι οποιοιδήποτε οργανισμοί εκεί θα έχουν εξελιχθεί διαφορετικά από το υπόλοιπο οικοσύστημα της Ανταρκτικής. Επίσης, η παρουσία τους θα δώσει ελπίδες για την ύπαρξη ζωής στο ηλιακό σύστημα, σε μέρη όπως η Ευρώπη, το δορυφόρο του Δία, όπου επικρατούν αντίστοιχες συνθήκες. Ελπίδες δίνει το γεγονός ότι η λίμνη διαθέτει άφθονο οξυγόνο, το οποίο παρά την υψηλή πίεση, μπορεί να έχει ενισχύσει την παρουσία μικροοργανισμών.
Η επιστημονική ομάδα που εργάζεται εκεί προχώρησε στην εξόρυξη σε βάθος 4χμ, αλλά το γεωτρύπανο σταμάτησε 100μ πριν τη λίμνη, ώστε να αποφευχθεί η μόλυνσή της από το φρέον που διοχετευόταν στο πηγάδι ώστε να θερμάνει το μηχάνημα. Οι επιστήμονες πλέον εξετάζουν το ενδεχόμενο να στείλουν στη λίμνη ένα “
cryobot”, δηλαδή ένα ρομπότ που θα τρυπήσει τον υπόλοιπο πάγο και θα εισέλθει στη λίμνη ώστε να συγκεντρώσει τα απαραίτητα δεδομένα.
Ο Αντρέι Μπαλάσεφ, βιολόγος του ρωσικού ινστιτούτου μοριακής γενετικής, τονίζει ότι «η λίμνη Βοστόκ και άλλα σώματα νερού στην Ανταρκτική αποτελούν μοναδικές περιοχές απομονωμένης χλωρίδας και πανίδας στη Γη. Τέτοια οικοσυστήματα έχουν παραμείνει μακριά από τον υπόλοιπο κόσμο για μεγάλο διάστημα και η εξέλιξή τους ακολούθησε ένα διαφορετικό μονοπάτι».
Προβληματισμό προκαλεί το ενδεχόμενο να εισέλθουν στη λίμνη μικροοργανισμοί μέσω της ανθρώπινης παρέμβασης, οι οποίοι θα μπορούσαν ίσως να σκοτώσουν αυτούς που κατοικούν εκεί. Οι επιστήμονες συνεπώς, πρέπει να εξετάσουν μια πληθώρα τεχνικών ζητημάτων προτού προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο της εξερεύνησης.