Πως θα εξελιχθεί η διαμάχη του Ιράν με τις ΗΠΑ το 2010; Η ερώτηση
αυτή είναι από τις πλέον επίμαχες στη διεθνή σκηνή. Η κυβέρνηση Ομπάμα έχει
ξεκινήσει τη χρονιά αφιερωμένη σε άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως η απειλή της Αλ
Κάιντα μετά την πρόσφατη τρομοκρατική απόπειρα, καθώς και η ανάγκη εφαρμογής
της νέας στρατηγικής στο Αφγανιστάν. Η διαμάχη με το Ιράν όμως έχει την δυνατότητα
να κυριαρχήσει στη διπλωματική και αμυντική αρένα ξαφνικά σε ανύποπτο χρόνο.
Όσοι παρακολουθούν το συγκεκριμένο ζήτημα του πυρηνικού
προγράμματος του Ιράν, γνωρίζουν ότι η όλη υπόθεση μπορεί να λήξει με έναν από
τους τρεις ακόλουθους τρόπους.
Η πρώτη πιθανότητα είναι να ξυπνήσει μια μέρα ο κόσμος και
να διαπιστώσει ότι η Τεχεράνη προχώρησε σε δοκιμή πυρηνικού όπλου. Το ενδεχόμενο
αυτό κερδίζει διαρκώς έδαφος όσο περνάει ο καιρός. Το Ιράν έχει ήδη παράγει
αρκετό εμπλουτισμένο ουράνιο για ένα όπλο και παράλληλα βελτιώνει την πυραυλική
του τεχνολογία.
Οι περισσότερες δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών δέχονται πλέον
ότι η Τεχεράνη δεν διέκοψε ποτέ το πρόγραμμά της, όπως είχαν ισχυριστεί οι ΗΠΑ ότι
είχε συμβεί επτά χρόνια πριν. Η πιθανότητα μιας δοκιμής στα επόμενα δύο χρόνια
δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Η δεύτερη πιθανότητα είναι ότι το Ιράν θα δεχθεί αεροπορική
επίθεση από το Ισραήλ. Το ενδεχόμενο αυτό τείνει να φθίνει, καθώς οι ειδικοί
αμφιβάλλουν για την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας κίνησης στις ιρανικές
εγκαταστάσεις. Εξάλλου, μια επίθεση απλά θα καθυστερούσε την ανάπτυξη του
πυρηνικού προγράμματος, δεν θα το διέκοπτε οριστικά. Άλλος ένας παράγοντας που
αποτρέπει το Ισραήλ είναι και τα αντίποινα που θα δεχθεί για μια τέτοια ενέργεια.
Η τρίτη πιθανότητα είναι ότι η Δύση θα κατορθώσει να πείσει
την Τεχεράνη να δηλώσει πως εγκαταλείπει την προσπάθεια για απόκτηση όπλου. Το
πρώτο έτος Ομπάμα αναλώθηκε σε διπλωματικές επαφές που είχαν ως σκοπό να εξάγει
το Ιράν μεγάλες ποσότητες ουρανίου στο εξωτερικό, ώστε να επεξεργαστούν εκεί
και να του επιστραφούν «ασφαλείς» και δίχως να μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν
για την παραγωγή όπλων. Από τη στιγμή που το καθεστώς αρνήθηκε, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί
τους θα επιχειρήσουν να μεταπείσουν την Τεχεράνη με ένα νέο γύρο μέτρων. Η
επιτυχία της προσέγγισης αυτής είναι επίσης αμφίβολη.
Στους προσεχείς μήνες, οι διαπραγματεύσεις αυτές αναμένεται
να κυριαρχήσουν στη διπλωματική σκακιέρα. Η Γαλλία έχει την προεδρία στο Συμβούλιο
Ασφαλείας τον Φεβρουάριο και πιθανολογείται ότι θα αναζητήσει μέτρα κατά του Ιράν
με ζήλο. Η Ρωσία και η Κίνα όμως παραμένουν αμφιταλαντευόμενες. Το Πεκίνο έχει
σημαντικά ενεργειακά συμφέροντα στο Ιράν και δεν πρόκειται να τα διακινδυνεύσει
εύκολα. Η Ρωσία επίσης έχει συνάψει συμφωνίες πώλησης όπλων με την Τεχεράνη. Οι
παράγοντες αυτοί δυσχεραίνουν τις προοπτικές ομοφωνίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Το επίκεντρο της προσοχής λοιπόν μετατοπίζεται στην Ε.Ε. και
στο αν αυτή μπορεί να καταθέσει μια σημαντική πρόταση στο τραπέζι. Η Ε.Ε. είναι
ο μεγαλύτερος δανειστής του Ιράν και συνεπώς διαθέτει ισχύ στο ζήτημα αυτό. Η
ελπίδα της Βρετανίας είναι ότι η Ε.Ε. θα υιοθετήσει οικονομικά μέτρα φέτος, αλλά
ίσως να σταθούν εμπόδιο η Γερμανία και η Ιταλία, οι οποίες διατηρούν στενές
εμπορικές σχέσεις με το Ιράν.
Για το τέλος της χρονιάς, είναι πιθανό ότι το Ιράν θα συνεχίσει
να προχωρά με τα σχέδιά του και δεν θα έχει συμβεί κάτι σημαντικό για να τα
σταματήσει. Το καθεστώς γνωρίζει ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να
βομβαρδίσουν τις εγκαταστάσεις και ότι η όποια δέσμη μέτρων δεν θα είναι αρκετά
σκληρή. Ορισμένοι στη Δύση θεωρούν πως η πολιτική αναταραχή στο εσωτερικό της χώρας
θα παράγει μια νέα ηγεσία πιο διαλλακτική. Αλλά οι διπλωμάτες προειδοποιούν ότι
είναι λάθος να πιστεύει κανείς πως η αντιπολίτευση είναι λιγότερο πρόθυμη να
αποκτήσει ένα πυρηνικό όπλο.
Εν τέλει, οι αποφάσεις ανήκουν στην κυβέρνηση Ομπάμα. Η απόκτηση
όπλου από το Ιράν θα ήταν ένα μεγάλο πλήγμα για την αμερικανική πολιτική και θα
προκαλέσει έντονες διαμαρτυρίες από τους ρεπουμπλικάνους. Επίσης θα αποτελέσει
πλήγμα για την προσπάθεια του προέδρου Ομπάμα για περιορισμό της διασποράς των
πυρηνικών όπλων.
Μόλις το Ιράν αποκτήσει όπλο, θα είναι δύσκολο να εμποδιστούν
τα υπόλοιπα περιφερειακά κράτη από το να αναπτύξουν τη δική τους αποτρεπτική
ισχύ. Μακροπρόθεσμα, το ερώτημα για την κυβέρνηση Ομπάμα είναι κατά πόσο είναι
προετοιμασμένος να δεχθεί το πισωγύρισμα αυτό.
(από τους FT, 27/1/2010)