Το άρθρο του Τζόζεφ Στίγκλιτζ (Joseph Stiglitz) υπό τον τίτλο «οι αξίες της Ευρώπης υποχρεώνουν την ΕΕ να συμπαρασταθεί στην Ελλάδα» που φιλοξενήσατε στις στήλες της «γκάρντιαν» και το κύριο άρθρο σας υπό τον τίτλο «υπό βυζαντινή ασπίδα» προσέφεραν μια αντικειμενική και ορθή σε γενικές γραμμές ανάλυση των προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας.
Αλλά άλλα όργανα του διεθνούς τύπου συχνά υπερδιογκώνουν τα προβλήματα αυτά. Η δογματική πολιτική «σκληρού ευρώ» που εφαρμόζει η «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα»
(ΕΚΤ) και μάλιστα σε περίοδο σοβαρής ύφεσης, ευθύνεται όχι μόνο για την
απώλεια ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, που οδήγησε σε δίδυμα
ελλείμματα, αλλά και για τις πολύ κακές επιδόσεις της Ευρώπης συνολικά
όσον αφορά τις εξαγωγές, οι οποίες μειώθηκαν κατά 78.3 ευρώ το
τελευταίο χρόνο. Η ύφεση θέτει σε σοβαρή δοκιμασία το ευρώ.
Η
Ελλάδα αντιπροσωπεύει μόλις το 2.7% του ακαθαρίστου προϊόντος της
ευρωζώνης και το 3.9% του δημοσίου χρέους της. Η χώρα αντιμετωπίζει
πράγματι σοβαρά προβλήματα, που επιδείνωσαν διάφοροι εγχώριοι
παράγοντες, όπως οι ανελαστικές αγορές προϊόντων, η τεράστια κρατική σπατάλη και, πάνω απ' όλα, η ανίκανη πολιτική ελίτ της, προκαλώντας έντονη διεθνή δυσαρέσκεια. Μολοταύτα, το
ελληνικό ΑΕΠ υποχώρησε 1.1% το 2009, έναντι ανόδου 2.9% το 2008,
λιγότερο δηλαδή από το μέσο όρο των κρατών-μελών της ευρωζώνης και πολύ
λιγότερο από τα κράτη της που εμφάνισαν τη μεγαλύτερη ύφεση.
Επίσης, μεταξύ 2007 και 2011, το
δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ανέλθει κατά 39.8% -που ίσως να
είναι πολύ, αλλά όχι σε σχέση με το 44% του Ηνωμένου Βασιλείου, το
71.1% της Ιρλανδίας, το 37.9% της Ισπανίας και το 35.7% των ΗΠΑ.
Δεν βλέπουμε δηλαδή τόσο ξεκάθαρα πού είναι η «τραγωδία» στην οποία ορισμένοι αναφέρονται Όσον αφορά τον κίνδυνο χρεοκοπίας της Ελλάδας, που πολλοί θεωρούν μάλιστα πως θα την οδηγήσει σε έξοδο από την ευρωζώνη, αν συνεκτιμήσουμε στο ελληνικό χρέος τον κρατικό αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, φτάνουμε σε επίπεδα
χρέους απολύτως συγκρίσιμα με αυτά των χωρών της ευρωζώνης.
Σύμφωνα με
τα στοιχεία του «διεθνούς νομισματικού ταμείου» (ΔΝΤ) το μέσο συνολικό
χρέος της Ελλάδας, κρατικό και ιδιωτικό, ανέρχεται
περίπου στο 179% του ΑΕΠ· ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι
175%· του Βελγίου 219%· της Ιρλανδίας 222%· της Ιταλίας 194%· της
Ολλανδίας 234%· της Πορτογαλίας 197%· της Ισπανίας 207% ή πολύ πιο πάνω από ότι στην Ελλάδα.
Πράγματι, το χρέος της Ελλάδας είναι μάλλον κρατικό, παρά ιδιωτικό. Αυτό όμως οφείλεται αποκλειστικά στην ανικανότητα των κρατικών μηχανισμών να φορολογούν τους προνομιούχους
–ιδιαίτερα πόρους που καταλήγουν σε εισαγωγέας ειδών πολυτελείας και
υπερκατανάλωση. Στην Ελλάδα οι άμεσοι φόροι ανέρχονται σε 20% περίπου
του ΑΕΠ, έναντι 26% που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ.
Μια απλή βελτίωση
στο μέτωπο αυτό θα απέφερε 16 δις ευρώ ετησίως και θα περιόριζε
σημαντικά τα «σπρεντ» των ελληνικών ομολόγων, αλλά και τις ανάγκες για
δημόσιο δανεισμό
(Ο Φίλιππος Αρέστης είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Ο Θοδωρής Πελαγίδης είναι καθηγητής στο πανεπιστήμιο Πειραιώς)
(από την εφημερίδα "Guardian", 01/02/2010-www.ppol.gr)