Πρόσφατα, ο πρώτος αναπληρωτής επικεφαλής της Azerigas PU
(θυγατρική της SOCAR), Nazim Samadzade, ανακοίνωσε (1) ότι η αζέρικη κρατική
εταιρεία πετρελαίου SOCAR (State Oil Company of Azerbaijan Republic) (2) με
δικά της κεφάλαια σχεδιάζει την κατασκευή ενός αγωγού για τη μεταφορά φυσικού
αερίου προς το Ιράν. Οι εργασίες για την κατασκευή του εν λόγω αγωγού
Sangachal-Azadkend-Astara, μήκους 124 μιλίων (περίπου 200 χιλιομέτρων),
αναμένεται να ξεκινήσουν εντός του 2010 και να περατωθούν το 2012.
Λόγω της διαμάχης Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν, στα τέλη του 2006, υπογράφτηκε
συμφωνία (3) μεταξύ Μπακού και Τεχεράνης, σύμφωνα με την οποία οι Αζέροι θα
μετέφεραν φυσικό αέριο στους Ιρανούς και αυτοί με τη σειρά τους, αφού
παρακρατούσαν το 15% ως κόμιστρο, θα τροφοδοτούσαν τον αποκλεισμένο αζέρικο
θύλακα Ναχτσιβάν. Βάσει αυτής της συμφωνίας, το 2006 μεταφέρθηκαν 2,47
δισεκατομμύρια κυβικά πόδια (bcf) φυσικού αερίου, ενώ το 2009 μεταφέρθηκαν 12,4
bcf.
Σήμερα, το Ιράν εισάγει ημερησίως 1,2-1,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού
αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του υφιστάμενου αγωγού Baku-Astara, ενώ ο
σχεδιαζόμενος αγωγός Sangachal-Azadkend-Astara αποσκοπεί στη αύξηση της
μεταφοράς κατά περίπου 6,57 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως (4).
Παρότι το Ιράν αποτελεί την τρίτη χώρα παγκοσμίως σε αποδεδειγμένα κοιτάσματα
πετρελαίου και τη δεύτερη σε κοιτάσματα φυσικού αερίου (περίπου 1.000
τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια), εντούτοις, λόγω της έλλειψης τεχνογνωσίας, των
υφιστάμενων κυρώσεων (UNSCR 1737, 1747 και 1803)(5) και του ανεπαρκούς εγχώριου
δικτύου αγωγών φυσικού αερίου, αδυνατεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του
Βορείου Ιράν. Έτσι, αναγκάζεται να εισάγει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και
το Τουρκμενιστάν (0,8 bcf ημερησίως το 2008, ενώ πριν περίπου 8 μήνες υπογράφηκε
συμφωνία για αύξηση στα 1,2 bcf).
Το Αζερμπαϊτζάν, σύμφωνα με την «Oil and Gas Journal» (Ιανουάριος 2009),
διαθέτει κοιτάσματα φυσικού αερίου της τάξης των 30 τρισεκατομμυρίων κυβικών
ποδιών (tcf). Το 2008 παρήγαγε 572 bcf φυσικού αερίου και κατανάλωσε 276 bcf. Η
απόφαση της SOCAR καταδεικνύει την πρόθεση του Αζερμπαϊτζάν να καταστεί
αυτόνομο στο γεωπολιτικό και ενεργειακό επίπεδο, αυξάνοντας τις αποστάσεις του
τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Τουρκία. Δύο χώρες που μέχρι σήμερα
αποτελούσαν τις μοναδικές επιλογές στις ενεργειακές εξαγωγές των Αζέρων. Όμως,
αυτό που θα πρέπει να προβληματίζει το Μπακού είναι η αντίδραση της Ουάσιγκτον,
ειδικά την τρέχουσα χρονική περίοδο που καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες
συμμόρφωσης της Τεχεράνης -προς το παρόν στο διπλωματικό επίπεδο και πιθανόν
νέες κυρώσεις μελλοντικά- αναφορικά με την ανάπτυξη του πυρηνικού της
προγράμματος.
Ο κ. Βασίλειος Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχοςΠολεμικής Αεροπορίαςε.α.,
πτυχιούχος της Σχολής Πολέμου και του Centre Etude Diplomatique et Strategie
και έχει διατελέσει γεωστρατηγικός αναλυτής του ΓΕΕΘΑ
(από την εφημερίδα «Ναυτεμπορική», 22/2/2010)
