Ο γνωστός γενετιστής Κρεγκ Βέντερ, ο οποίος υπήρξε στο
παρελθόν από τους πρωτεργάτες στην αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος,
έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα Wall Street Journal για τις συναρπαστικές
προοπτικές που ανοίγει η επιστήμη του στην ενέργεια και σε άλλες βιομηχανίες.
Ο κ. Βέντερ εργάζεται τα τελευταία χρόνια στην μελέτη των
κυττάρων διαφορετικών οργανισμών, τη λειτουργία των οποίων επιχειρεί να αναπαράγει
με τεχνητά μέσα. Πρόκειται δηλαδή για μια προσπάθεια δημιουργίας ενός τεχνητού
κυττάρου εκ του μηδενός από τον άνθρωπο, κατ'εικόνακαικαθ'
ομοίωσιν των φυσικών κυττάρων.
Στόχος της έρευνάς του είναι η χρήση των δομών του DNA για
την κατασκευή τεχνητών κυττάρων τα οποία θα είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν τις
ανάγκες του ανθρώπου, όπως στην ενέργεια.
WSJ: Είσαστε ένας από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες της
γενιάς σας. Αποκωδικοποιήσατε το ανθρώπινο γονιδίωμα και για τους περισσότερους
αυτό θα αρκούσε ως δουλειά για μια ολόκληρη ζωή. Αλλά τώρα προσπαθείτε να
εφεύρετε βιολογικά αντικατάστατα για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον
λιθάνθρακα. Πόσο κοντά βρίσκεστε;
Κ.Βέντερ: Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμα. Βρισκόμαστε στα αρχικά
στάδια για να διαπιστώσουμε τι μπορεί να κάνει η βιολογία, το οποίο δεν έχουν
φανταστεί οι άνθρωποι. Πιστεύω ότι η βιολογία έχει τη δυνατότητα να γίνει ο
ορισμός της καταστροφικής τεχνολογίας.
Λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης των βιολογικών συστημάτων, η παραγωγή
μεγάλου αριθμού ουσιών από αυτούς είναι θεωρητικά πολύ πιθανή.
Το πρόγραμμα στο οποίο συνεργαζόμαστε με την ExxonMobil για
την στροφή από το διοξείδιο του άνθρακα και το φως στους υδρογονάνθρακες που θα
είναι κατάλληλοι απευθείας για τα διϋλιστήρια, είναι ακόμα στην αρχή. Η ομάδα
μου στη Synthetic Genomics προχώρησε στην αλλαγή του γενετικού κώδικα μιας
μορφής άλγης. Μπορείτε να καλλιεργήσετε άλγη και να εξάγετε τους
υδρογονάνθρακες από αυτή. Εμείς προσαρμόσαμε την άλγη ώστε να μπορείτε να
αντλείτε συνεχόμενα υδρογονάνθρακες σε αγνή μορφή.
Θεωρητικά λοιπόν, αυτό είναι καλό. Το ερώτημα είναι η
κλίμακα. Αυτό είναι το μεγάλο ζήτημα για εμάς.
WSJ: Διαβλέπουμε ένα ολόκληρο χαρτοφυλάκιο βιολογικών
σχεδίων. Ποιο είναι το πιο υποσχόμενο;
Κ.Βέντερ: Το πιο υποσχόμενο είναι η θεμελιώδης τεχνολογία
που αναπτύσσουμε στο Ινστιτούτο Βέντερ με τη χρηματοδότηση της Synthetic Genomics.
Και είμαστε πολύ κοντά στο πρώτο κύτταρο το οποίο θα διαθέτει 100% τεχνητά
γονίδια. «Γράφουμε» νέο λογισμικό ώστε τα κύτταρα να κάνουν αυτό που τους
ζητάμε. Ένας τομέας στον οποίο το εφαρμόζουμε είναι τα βιοκαύσιμα.
WSJ: Δημιουργείτε δηλαδή έναν μικροοργανισμό η τροφή του
οποίου είναι ουσιαστικά το διοξείδιο του άνθρακα. Συνεπώς, καταναλώνει CO2, βοηθά
το περιβάλλον και παράγει καύσιμα.
Κ.Βέντερ: Σωστά. Χρησιμοποιούμε φυσικούς οργανισμούς και τους
μετατρέπουμε. Αλλά ναι, ο άνθρακας που
καταλήγει στα καύσιμα προέρχεται από το διοξείδιο. Οι οργανισμοί το
χρησιμοποιούν για τα μόρια υδρογονανθράκων, τα οποία τοποθετούνται στα
διϋλιστήρια της Exxon και παράγουν απευθείας βενζίνη και ντίζελ πανομοιότυπα με
τα παραδοσιακά.
WSJ: Πότε περιμένετε να είσαστε έτοιμοι για την παραγωγή
καυσίμου;
Κ.Βέντερ: Η κλίμακα είναι το μεγαλύτερο ζήτημα. Υπάρχουν
πάνω από 200 εταιρείες που ασχολούνται με την άλγη στις ΗΠΑ μόνο. Αν δεν
μπορούμα να παράγουμε δισεκατομμύρια γαλόνια κάθε χρόνο σε κάθε εγκατάσταση,
δεν πρόκειται να πετύχει το εγχείρημα. Αλλά θεωρώ πως με την ομάδα των
μηχανικών της Exxon και τα χρήματά τους θα έχουμε μια ευκαιρία να αναβαθμίσουμε
τη διαδικασία. Η άποψή μας είναι ότι σε μια δεκαετία η βενζίνη στο ντεπόζιτό
σας θα προέρχεται από διοξείδιο του άνθρακα.
WSJ: Αν κοιτάξουμε 20 ή 30 χρόνια στο μέλλον, τι ποσοστό των
καυσίμων θα προέρχεται από αυτή τη μορφή άλγης;
Κ.Βέντερ: Θεωρητικά, όλα τα καύσιμα των μεταφορών. Δεν
υπάρχει έλλειψη σε περιοχές με πολύ φως και θαλασσινό νερό (για την
καλλιέργεια). Θα εξαρτηθεί από την εξίσωση κόστους και είναι ακόμη νωρίς για να
κρίνουμε.
WSJ: Η άλλη σας δραστηριότητα είναι να πλέετε ανά τον κόσμο
με το σκάφος σας και να αναζητείτε γονίδια σε περιοχές του πλανήτη με έντονη
βιοποικιλλότητα. Είναι κάτι όμορφο.
Κ.Βέντερ: Για αυτό και διασκεδάζω με τη δουλειά μου. Η ιδέα
ξεκίνησε αφού ολοκληρώσαμε το ανθρώπινο γονιδίωμα το 2000 και εξετάζαμε τους
τομείς που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τα εργαλεία αυτά. Δεν γνωρίζαμε
απολύτως τίποτα για το περιβάλλον και ανακαλύψαμε μονάχα σε ένα βαρέλι
θαλασσινού νερού 40.000 νέα είδη ζωής και ένα εκατομμύριο νέα γονίδια. Έχουμε
δημοσιοποιήσει 20 εκατ. γονίδια μέχρι σήμερα και πρόκειται να διπλασιάσουμε τον
αριθμό αυτό.
Η σημασία τους είναι ως πρώτες ύλες. Διαθέτουμε όλα αυτά τα
σχεδιαστικά μέρη που ανακαλύπτουμε σε μικροοργανισμούς ανά τον κόσμο.
Πιθανώς, το πρώτο στάδιο μιας σχετικής εγκατάστασης της Exxon
θα περιλαμβάνει είτε φυσικούς οργανισμούς ή οργανισμούς με απλές
διαφοροποιήσεις. Αλλά φανταστείτε αν μπορούσαμε να σχεδιάσουμε μια άλγη εκ του
μηδενός, η οποία θα έχει δύο ή τρεις φορές την απόδοση της φυσικής. Αυτό θα
αλλάξει τα πάντα εν μια νυκτί και θα πολλαπλασιάσει την παραγωγή των
εγκαταστάσεων.
WSJ: Συνεπώς με το
σκάφος σας αναζητείτε γενετικές πληροφορίες που θα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε
στα συνθετικά βιολογικά προϊόντα σας.
Κ.Βέντερ: Κρατάμε όλο το DNA που βρίσκουμε στον ωκεανό. Το
αποκωδικοποιούμε, το καταγράφουμε στις βάσεις δεδομένων, ώστε όταν θέλουμε
γονίδια με διαφορετικές χρήσεις να έχουμε πρόσβαση σε αυτά. Το DNA είναι στην
πραγματικότητα το λογισμικό της ζωής.
WSJ: Πόσο βέβαιος είσαστε ότι θα μπορέσετε να
χρησιμοποιήσετε τη συνθετική βιολογία για τη δημιουργία μικροοργανισμών που θα
απορροφούν διοξείδιο και θα παράγουν ενέργεια για τον κόσμο;
Κ.Βέντερ: Ο μεγαλύτερος ταμιευτήρας διοξειδίου στον πλανήτη
είναι οι οργανισμοί του ωκεανού που απορροφούν το CO2. Η βιολογική διεργασία
είναι γνωστή. Το ερώτημα είναι η βελτίωση της απόδοσής τους για την παραγωγή.
WSJ: Και όσον αφορά το κόστος των εργασιών αυτών;
Κ.Βέντερ: Προσπαθούμε με την Exxon να δημιουργήσουμε ένα νέο
βιολογικό αργό πετρέλαιο από το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο θα καταλήγει
απευθείας στα διϋλιστήρια. Άρα, το κόστος των εγκαταστάσεων και του βιοαργού
πρέπει να συμβαδίζει με τα αποτελέσματα. Φανταστείτε αν εμείς και άλλοι
επιτύχουμε στην προσπάθεια αυτή και επέλθει ένα εναλλακτικό πετρέλαιο το οποίο
θα μειώσει την τιμή του πετρελαίου.
WSJ: Έχετε και μια συνεργασία με την ΒΡ;
Κ.Βέντερ: Το πρόγραμμα με τη ΒΡ αφορά την αναζήτηση
οργανισμών βαθιά μέσα στη Γη, τη χρήση του άνθρακα ως πρώτη ύλη, τον
μεταβολισμό του σε μεθάνιο στη Γη και την απομόνωση του φυσικού αερίου. Όταν
ξεκινήσαμε δεν είχαμε ιδέα για την έκταση της βιολογίας ένα μίλι βαθιά μέσα στη
Γη. Ήταν εκπληκτικό. Βρήκαμε την ίδια πυκνότητα οργανισμών που βρίσκει κανείς
στον ωκεανό. Έχουμε εντοπίσει εκατοντάδες από αυτούς που τρώνε άνθρακα και
προϊόντα άνθρακα και παράγουν διαφορετικά μόρια. Συνεπώς, τους κατηγοριοποιούμε
για να κρίνουμε τα αποτελέσματα σε σχέση με το φυσικό αέριο.
WSJ: Υπάρχουν άλλες βιομηχανίες που μπορούν να συνεργαστούν
μαζί σας; Επιχειρήσεις κοινής ωφελείας; Αυτοκινητοβιομηχανίες;
Κ.Βέντερ: Βρισκόμαστε σε επαφές. Η δυνατότητα εγγραφής του
γενετικού κώδικα είναι κάτι που πιστεύω πως θα έχει επιπτώσεις σε κάθε πλευρά
της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οπότε κοιτάμε και τις πιο μακροπρόθεσμες, όπως
νέους τρόπους για την παραγωγή εμβολίων και φαρμάκων. Επίσης, μπορούμε να
δημιουργήσουμε εντελώς νέα είδη φαγητών.