Δέκα χρόνια μετά την εισαγωγή του ευρώ, το θέμα είναι πάντα η
Γερμανία. Πριν από την εισαγωγή του ευρώ το 1999 όλοι συζητούσαν για το
πώς μπορεί να ελεγχθεί η οικονομική ισχύς της Γερμανίας, την οποία
ενσάρκωνε το γερμανικό μάρκο. Αν δεν υλοποιούνταν η νομισματική ένωση θα
ήταν συντριπτική η επιρροή της Γερμανίας. Αυτό είχε δηλώσει το 1997 ο
άλλοτε πρόεδρος της Γαλλίας, Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν, σε συνέντευξή του
στη γαλλική Le Monde.
Τώρα που η Ευρωπαϊκή Ενωση εξετάζει ένα
σχέδιο διάσωσης για την Ελλάδα, επανέρχεται στο προσκήνιο η σημασία της
Γερμανίας. Μπορεί ο Γάλλος πρόεδρος, Νικολά Σαρκοζί, να υπόσχεται στην
Ελλάδα όποια βοήθεια θελήσει αλλά τελικά σημασία έχει τι λέει η
Γερμανία. Και αυτό όχι επειδή είναι η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης,
αλλά επειδή είναι υπόδειγμα των αρετών της αποταμίευσης και της σκληρής
δουλειάς. Και αυτές δεν μπορεί παρά να ενοχλούν τους άσωτους εταίρους
της. Είναι σαφές εδώ και εβδομάδες πως για να έχει τη βοήθεια της
Ευρώπης, η Ελλάδα πρέπει πρώτα να πείσει τη Γερμανία, γι' αυτό και όλοι
καταγράφουν τις απόψεις του γερμανικού λαού για την ιδέα ενός σχεδίου
διάσωσης.
Οι Γερμανοί, που υιοθέτησαν το ευρώ πιο απρόθυμα από
όλους τους άλλους Ευρωπαίους, διατηρούσαν πάντα επιφυλάξεις για τους
σπάταλους Ευρωπαίους του Νότου. Ετσι, το πολιτικό δίλημμα που
αντιμετωπίζει η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγκελα Μέρκελ, έχει μια χροιά του
τύπου «εγώ σου τα 'λεγα». Η δημοσιονομική θέση της Γερμανίας δέχθηκε
πλήγμα πέρυσι, όπως άλλωστε και όλων των άλλων χωρών. Σήμερα, πάντως, το
δημοσιονομικό της έλλειμμα είναι 3,3% του ΑΕΠ της, σαφώς χαμηλότερο από
οποιαδήποτε άλλη μεγάλη οικονομία στην Ευρώπη. Χάρη στον φόβο της για
το χρέος, που γεννήθηκε την εποχή του πληθωρισμού στη διάρκεια της
Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, η Γερμανία έλαβε μέτρα για τη μείωση του
κόστους της εργασίας προτού ξεσπάσει η δημοσιονομική κρίση, όταν στις
άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι μισθοί βρίσκονταν στα ύψη υποστηριζόμενοι από
το υψηλό χρέος.
Η στάση της αυτή, συνεπικουρούμενη από τη
συνεχιζόμενη ζήτηση για τα υψηλής ποιότητας βιομηχανικά της προϊόντα,
βοήθησε τη Γερμανία να εξάγει περισσότερα από όσα εισάγει. Σύμφωνα με τη
Eurostat, το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας τους πρώτους 11 μήνες του
2009 έφθασε στα 122,4 δισ. ευρώ. Ακολουθεί η Ολλανδία στη δεύτερη θέση,
με πλεόνασμα μόλις 35,4 δισ. ευρώ. Αυτό είναι καλό για τη Γερμανία αλλά
όχι για τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες ζουν σχεδόν τα 2/3 των
πελατών της. Οι εντάσεις αυτών των σχέσεων είναι που καθιστούν τόσο
δύσκολο να καταλήξει η Ευρωζώνη σε ένα σύστημα κοινής οικονομικής
διακυβέρνησης. Η κρίση του ελληνικού χρέους εγκυμονεί τον κίνδυνο να
απομακρυνθεί η Γερμανία από οποιοδήποτε σχέδιο σύσφιγξης της Ευρωπαϊκής
Ενωσης ή της Ευρωζώνης. Στην έκθεσή του για τον Φεβρουάριο, ο κορυφαίος
οικονομολόγος της Citigroup Βίλεμ Μπούιτερ τονίζει πως αυτή η κρίση
μπορεί να κόψει τον «ομφάλιο λώρο» που συνδέει τη γερμανική πολιτική
ελίτ με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σύμφωνα, πάντως, με τον Ζαν Ντομινίκ
Τζουλιάνι, πρόεδρο του ιδρύματος Robert Schuman, είναι αδύνατη η διάλυση
των υφιστάμενων δεσμών και θεσμών. «Τα συμφέροντα όλων των χωρών είναι
αλληλένδετα» τόνισε. Δεν απομένει στη Γερμανία παρά να δώσει το καλό
παράδειγμα. «Δεν υπάρχει εναλλακτική παρά το μονοπάτι που έχει πάρει η
Γερμανία» τόνισε ο πρόεδρος της Bundesbank, Αξελ Βέμπερ, το όνομα του
οποίου ακούγεται και για τη διοχή του Ζαν Κλοντ Τρισέ στην προεδρία της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Εν ολίγοις, οι Γερμανοί θα διεκδικήσουν
εκείνο που ανέκαθεν πίστευαν σωστό, πως για να επιβιώσει το ευρώ πρέπει
να γίνουν πιο γερμανικές οι άλλες χώρες.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 22/03/2010)