Ραγδαία είναι η μείωση του πάγου
στην Αρκτική, η οποία σύμφωνα με τους περισσότερους επιστήμονες οφείλεται στην ανθρωπογενή
Κλιματική Αλλαγή. Όσο αυξάνεται η θερμοκρασία της περιοχής πάντως, τόσο εντείνεται
και το ενδιαφέρον πολλών χωρών για τα πιθανά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού
αερίου που πιθανώς περιέχει το υπέδαφος της Αρκτικής. Στα πλαίσια αυτά, το
Energia.
gr
σας παρουσιάζει
τις εκτιμήσεις των ΗΠΑ για το ζήτημα, όπως αυτές αναφέρονται σε πρόσφατη έκθεση
του Κογκρέσου με τίτλο «Αλλαγές στην Αρκτική: Υπόβαθρο και Ζητήματα για το
Κογκρέσο», η οποία δημοσιεύθηκε στις 30 Μαρτίου.
«Οι αλλαγές που επιφέρουν οι
αυξημένες θερμοκρασίες στην Αρκτική λόγω της Κλιματικής Αλλαγής θα επιτρέψουν
την επέκταση των ερευνών για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στις θαλάσσιες περιοχές
εκείνες όπου τα όρια του πάγου το καλοκαίρι μειώνονται. Ομοίως, η συρρίκνωση
των παγετώνων στην ξηρά μπορεί να αποκαλύψει περιοχές που περιέχουν αποθέματα
χρυσού, σιδήρου και άλλων μεταλλευμάτων τα οποία ήταν μέχρι πρότινος καλυμμένα
από τον πάγο.
Η θέρμανση μπορεί επίσης να οδηγήσει
σε επιπλοκές για τις δραστηριότητες εξόρυξης στην ξηρά, διότι οι εγκαταστάσεις,
όπως οι αγωγοί, βασίζονται σε θεμέλια βυθισμένα στον παγετό και ενδέχεται να
αποσταθεροποιηθούν. Παρά τις αυξημένες θερμοκρασίες πάντως, η έρευνα και η ανάπτυξη
κοιτασμάτων στην Αρκτική θα εξακολουθήσει να υπόκειται σε ακραίες συνθήκες, ιδίως
τον χειμώνα, κάτι το οποίο καθιστά ακριβή και δύσκολη την κατασκευή ικανών
υποδομών για την παραγωγή, αποθήκευση και μεταφορά πετρελαίου, αερίου και
μεταλλευμάτων από τα νέα κοιτάσματα.
Η συρρίκνωση του πάγου στην
Αρκτική έχει εντείνει επίσης το ενδιαφέρον για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας
των χωρών εκείνων που συνορεύουν με την περιοχή. Με βάση το άρθρο 76 της Συνθήκης
του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (
UNCLOS), η ανάλυση της έκτασης της υφαλοκρηπίδας πέρα από τα 200
ναυτικά μίλια της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μπορεί να φανερώσει
σημαντικές υποθαλάσσιες εκτάσεις προς εκμετάλλευση. Έρευνες χαρτογράφησης βρίσκονται
σε εξέλιξη, είτε από επιμέρους χώρες, είτε συνεργατικά, οι οποίες μπορούν να
χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη αιτιάσεων στις περιοχές αυτές που πιθανώς
περιέχουν σημαντικά αποθέματα πετρελαίου, αερίου και μεταλλευμάτων.
Η λήξη του μορατόριουμ του Κογκρέσου
στις 30 Σεπτεμβρίου του 2008, σε συνδυασμό με άλλες εξελίξεις στην αδειοδότηση
των υπεράκτιων δραστηριοτήτων, επιδρά ποικιλοτρόπως. Η λήξη των περιορισμών
στην αδειοδότηση επιτρέπει την πρόσβαση σε περιοχές της Εξωτερικής Υφαλοκρηπίδας,
όπου προηγουμένως απαγορευόταν. Άλλες εξελίξεις στον τομέα αυτό περιλαμβάνουν την
προεδρική εντολή άρσης των περιορισμών, την ανάδειξη νέων ειδών υπεράκτιων
δραστηριοτήτων (ΑΠΕ) και την ανάδειξη τεχνολογιών που σχετίζονται με την έρευνα
και την ανάπτυξη.
Η άρση των περιορισμών επηρεάζει τις
δραστηριότητες τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς και γενικά συμβάλει στην διεύρυνση της
όλης συζήτησης για την εξόρυξη στην Εξωτερική Υφαλοκρηπίδα στην Αρκτική.
Βασικό κίνητρο για το αυξημένο
ενδιαφέρον αποτελεί η σμίκρυνση του πάγου ή αντιστοίχως η διεύρυνση του ανοικτού
ωκεανού στη διάρκεια του καλοκαιριού. Ο μειωμένος πάγος το καλοκαίρι σημαίνει
πως τα πλοία που διεξάγουν σεισμικές έρευνες μπορούν να εξερευνήσουν περιοχές
όπου δεν είχαν πρόσβαση μέχρι πρότινος στον Αρκτικό Ωκεανό, τη Θάλασσα Τσούκσι,
τη Θάλασσα Μποφόρ και άλλες υπεράκτιες περιοχές.
Σημαίνει επίσης ότι το «παράθυρο»
για την εξόρυξη παραμένει ανοικτό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην Αρκτική
και αυξάνονται έτσι οι πιθανότητες εντοπισμού κάποιου κοιτάσματος. Το ενδιαφέρον
για την περιοχή τροφοδοτήθηκε και από την έρευνα της αμερικανικής Γεωλογικής
Υπηρεσίας το 2008, σχετικά με τα πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων στον Αρκτικό
Κύκλο. Η Υπηρεσία εκτιμά πως «οι εκτενείς αρκτικές ηπειρωτικές υφαλοκρηπίδες
πιθανώς αποτελούν γεωγραφικά τη μεγαλύτερη ανεξερεύνητη περιοχή για πετρέλαιο
που έχει απομείνει στη Γη». Υπολογίζει ότι 90 δις βαρέλια πετρελαίου, 1.700
τρις κ.π. αερίου και 44 δις βαρέλια υγρού αερίου ενδέχεται να βρίσκονται στο υπέδαφος
της Αρκτικής. Οι ποσότητες αυτές αναλογούν στο 10% των αποδεδειγμένων παγκόσμιων
πετρελαϊκών αποθεμάτων.
Η μελέτη αυτή πάντως δεν λαμβάνει
υπόψη τις οικονομικές παραμέτρους. Περιλαμβάνει τις πρώτες ύλες εκείνες που
μπορούν να γίνουν εκμεταλλεύσιμες με τη διαθέσιμη τεχνολογία, κάτι που πιθανώς
είναι ασύμφορο οικονομικά με τις σημερινές τιμές. Παρά τη θέρμανση της Αρκτικής,
η ανακάλυψη νέων αποθεμάτων απαιτεί εκτενείς υποδομές. Για παράδειγμα, εκπρόσωπος
της
Devon
Energy
σημείωσε τον Απρίλιο του 2008 πως ένα κοίτασμα 240 εκατ. βαρελιών στη Θάλασσα
Μποφόρ δεν πρόκειται να αναπτυχθεί για τουλάχιστον 10 χρόνια διότι η εταιρεία
δεν διαθέτει τις υποδομές για τη μεταφορά του πετρελαίου. Άλλες πολλά υποσχόμενες
ζώνες για πετρέλαιο και αέριο, όπως η Ανατολική Γροιλανδία, μπορεί να πάρουν ακόμα
περισσότερο χρόνο διότι εξακολουθούν να καλύπτονται από σημαντική ποσότητα πάγου
το καλοκαίρι».
Το πλήρες κείμενο μπορείτε να το
βρείτε στη σχετική ιστοσελίδα του Κογκρέσου