Θα τα... Εκατοστίσει πάλι;

Ποιός είπε ότι η ελληνική δημοσιονομική τραγωδία είναι ο μόνος λόγος... εορτασμού των κερδοσκόπων; Τις τελευταίες ημέρες και με αφορμή κάποια καλά νούμερα όσον αφορά την απασχόληση και τη βιομηχανική παραγωγή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού οι επενδυτές
της αγοράς εμπορευμάτων «φόρτωσαν» στο αργό οδηγώντας το- έστω και προσωρινά- στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου 18μήνου και προκαλώντας ρίγη ανησυχίας στους επαΐοντες:τι θα συμβεί, αλήθεια, αν τώρα που οι μεγάλες δυτικές οικονομίες αρχίζουν, έστω και στα χαρτιά, να ανακάμπτουν, δούμε ξανά τον μαύρο χρυσό να εκτοξεύεται στα ύψη;

Μήπως, καθώς οι σπεκουλαδόροι επενδυτές διακρίνουν στα θετικά αποτελέσματα για την απασχόληση στις ΗΠΑ τα πρώτα σημάδια της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης και κατ΄ επέκταση της αύξησης στη ζήτηση αργού πετρελαίου, επιβάλουν για πολλοστή φορά το δικό τους ενεργειακό «καπέλο»- αν και το «χαράτσι» είναι σωστότερο- στην τιμή του πετρελαίου ώστε να κερδίσουν και από το «ριμπάουντ»; Και τι θα γίνει αν οι κερδοσκόποι των hedge funds ευχηθούν στο πετρέλαιο να τα... εκατοστήσει και στη συνέχεια φροντίσουν με τα τεράστια κεφάλαια που έχουν συγκεντρώσει ενδιάμεσα να κάνουν αυτή την ευχή πραγματικότητα, κόντρα στα θεμελιώδη δεδομένα της προσφοράς και της ζήτησης; Για όσους διαθέτουν βραχεία μνήμη, να σημειώσουμε ότι το 2008 η τιμή του πετρελαίου έφτασε ακόμη και τα 147 δολάρια το βαρέλι, για να καταρρεύσει αμέσως μετά στα 32μόλις δολάρια. Η αλήθεια είναι βεβαίως ότι το τεχνικό «φράγμα» των 87 δολαρίων για κάθε βαρέλι πετρελαίου μπρεντ δείχνει για την ώρα να κρατά- χάρη, εν μέρει, και στην πιστωτική κατάσταση της χώρας μας, που ενισχύει το δολάριο έναντι του ευρώ, αλλά και στην εβδομαδιαία ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας για τα στρατηγικά αποθέματα καυσίμων των Ηνωμένων Πολιτειών, που αποδείχθηκαν μεγαλύτερα του αναμενομένου.

Συγκεκριμένα τα αμερικανικά στρατηγικά αποθέματα εμφανίζονται αυξημένα κατά 2 εκατ. βαρέλια κατά την εβδομάδα του έληξε στις 2 Απριλίου έναντι ανόδου 1,5 εκατ. που ανέμεναν οι αναλυτές.

Η επιμονή των traders

Γεγονός όμως παραμένει ότι μέσα στο τελευταίοδίμηνο η τιμή του μαύρου χρυσού κέρδισε σχεδόν 18 δολάρια περνώντας από τα 69 δολάρια στις αρχές Φεβρουαρίου στα 87 δολάρια σήμερα. Και οι traders επιμένουν ότι, αν η αύξηση της απασχόλησης διατηρηθεί για αρκετούς μήνες στις ΗΠΑ και υπάρξουν ανάλογα καλά νέα και από άλλες δυτικές οικονομίες-κλειδιά, τότε η ζήτηση για πετρέλαιο θα αυξηθεί περαιτέρω.

Την αγωνία τους για την πιθανότητα νέας επίθεσης των κερδοσκόπων σε μια στιγμή που η παγκόσμια ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη εξέφρασαν άλλωστε και οι αξιωματούχοι από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες που συνεδρίασαν στο Κανκούν του Μεξικού στο πλαίσιο του 12ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Ενέργεια. Τον τόνο έδωσε ο γενικός γραμματέας του ΟΡΕC Αμπντάλα Σαλέμ ελ Μπάντρι, ο οποίος μίλησε για «κατά μέτωπο επίθεση κατά της κερδοσκοπίας». Και όλοι συμφώνησαν ότι είναι απαραίτητο να εφαρμοστεί το ταχύτερο ένας μηχανισμός εξισορρόπησης που θα περιορίζει τις αυξομειώσεις της τιμής του πετρελαίου παγκοσμίως ώστε να αποφευχθούν τα φαινόμενα πανικού στις αγορές.

Ο ΟΡΕC, ο οργανισμός των κρατών που εξάγουν πετρέλαιο, απαίτησε από τις χώρες παραγωγούς μεγαλύτερη διαφάνεια ειδικά σε ό,τι αφορά τα αποθέματα πετρελαίου που διαθέτουν. Διαφορετικά καθίσταται αδύνατος ο έλεγχος της τιμής του πετρελαίου και το «φαινόμενο γιο-γιο» θα αποτελέσει κοινή πρακτική. Τα σημερινά επίπεδα παραγωγής και οι σημερινές τιμές του πετρελαίου ικανοποιούν παραγωγούς και καταναλωτές, αλλά εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης και της αστάθειας σε ορισμένες χώρες παραγωγούς, όπως το Ιράν, το Ιράκ και η Νιγηρία, η τιμή του πετρελαίου θα αυξομειώνεται διαρκώς.

Στο πλαίσιο αυτό ο ΟΡΕC με αφορμή το Διεθνές Συνέδριο για την Ενέργεια αναλαμβάνει δράση. Ο Αμπντάλα Σαλέμ ελ Μπάντρι τόνισε ότι όλες οι χώρες-μέλη πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα των ΗΠΑ που έχουν ήδη θέσει σε λειτουργία μηχανισμούς σταθεροποίησης των τιμών του πετρελαίου για την αποφυγή δυσάρεστων εξελίξεων εφεξής στις διεθνείς αγορές.

Ποιοι παράγοντες στρέφουν όμως πάλι τους κερδοσκόπους στην ξεχασμένη, έστω και προσωρινά, αγορά των αρωματικών υδρογονανθράκων αλλά και των λοιπών εμπορευμάτων; Αρκετοί αναλυτές εκτιμούν ότι η περιβόητη ανάκαμψη δεν είναι διόλου βέβαιη και σημειώνουν την κάμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ και της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στη Γερμανία αλλά και τη χιονοστιβάδα των κρατικών ελλειμμάτων και των όλο και μεγαλύτερων εκδόσεων κρατικών ομολόγων ως βασικές αιτίες ανησυχίας για μια... μετάσταση της οικονομικής ύφεσης. Αν επαληθευθούν οι Κασσάνδρες, τότε ίσως δούμε την έναρξη μιας νέας μακροχρόνιας τάσης υποχώρησης στις τιμές των μετοχών μετά το peak του περασμένου Ιανουαρίου.

Και με αυτό ακριβώς το επιχείρημα όλο και περισσότεροι «σοφοί» σπρώχνουν τους επενδυτές προς τα εμπορεύματα όπως το πετρέλαιο ή τα πολύτιμα μέταλλα, που θεωρούνται αυτή τη στιγμή ασφαλής τοποθέτηση. Υπεράκτια... γεωτρύπανα
Την ίδια στιγμή που το πετρέλαιο παίρνει ξανά την ανηφόρα ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα βρήκε την ώρα να ανακοινώσει τα φιλόδοξα σχέδιά του για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ανοιχτά των ακτών της Βιρτζίνια - σε μια προσπάθεια, όπως υποστήριξε, να προχωρήσει στην «απεξάρτηση» των ΗΠΑ από τις ξένες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες. «Βραχυπρόθεσμα, καθώς επιδιώκουμε τη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας, θα χρειαστεί να λάβουμε σκληρές αποφάσεις για το άνοιγμα νέων κοιτασμάτων στις ακτές για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου με τρόπους που θα προστατεύουν τις κοινότητες μας και τις ακτές μας» είπε ο κ. Ομπάμα.

Η αλήθεια είναι βεβαίως πολύ διαφορετική: στην πραγματικότητα ο αμερικανός ηγέτης εκπλήρωσε με την απόφασή του ένα από τα λίγα χατίρια των πετρελαϊκών κολοσσών που δεν κατάφερε να εκπληρώσει ο προκάτοχός του Τζορτζ Μπους- προκαλώντας (άλλο ένα) σοκ στην αριστερή πτέρυγα του κόμματός του αλλά και στις οικολογικές οργανώσεις που τόσο άκριτα τον στήριξαν πριν από ενάμιση χρόνο.

Εχει μάλιστα ενδιαφέρον πως ο κ. Ομπάμα χρησιμοποίησε το ίδιο ακριβώς επιχείρημα της «απεξάρτησης» από τους επικίνδυνους Αραβες με το οποίο μάταια προσπαθούσε επί δύο θητείες ο κ. Μπους να «περάσει» αντίστοιχες αποφάσεις για άντληση «offshore».

Πρόκειται επίσης για το ίδιο ακριβώς επιχείρημα που χρησιμοποίησε ο κ. Ομπάμα και για την άλλη «μεγάλη επιστροφή»: αυτή της πυρηνικής ενέργειας, με την κατασκευή νέων πυρηνικών αντιδραστήρων για πρώτη φορά μετά το ατύχημα του Θρι Μάιλ Αϊλαντ.

Μάταια προσπάθησαν οι «ομπαμικοί» αναλυτές των μεγάλων αμερικανικών ΜΜΕ να συγκαλύψουν τη νέα αιφνιδιαστική μεταστροφή του προέδρου: κάποιοι επιμένουν ότι ο κ. Ομπάμα παραμένει κατά βάθος... οικολόγος αλλά αναγκάστηκε να προχωρήσει σε αυτό το «δώρο» σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τους Ρεπουμπλικανούς μετά την (πύρρειο;) νίκη του στο νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας. Αλλοι λένε ότι προσπαθεί με τον τρόπο αυτόν να πείσει τους μετριοπαθείς βουλευτές και γερουσιαστές του κόμματός του για την ανάγκη υπερψήφισης του νομοσχεδίου για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τη στροφή σε πιο «πράσινες» μορφές ενέργειας που έχει «παγώσει» εδώ και μήνες στο Κογκρέσο.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δικαίως κατηγόρησαν τον Λευκό Οίκο ότι ουσιαστικά υιοθετεί την πολιτική Μπους. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες οι ΗΠΑ είχαν απαγορεύσει όλες τις υπεράκτιες γεωτρήσεις εκτός του Κόλπου του Μεξικού λόγω του κινδύνου διαρροών.

Το μορατόριουμ τερματίστηκε το 2008 από την κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους. Ο νέος σχεδιασμός προβλέπει αδειοδότηση νέων υπεράκτιων γεωτρήσεων 50 μίλια έξω από τις ακτές της Βιρτζίνια, παράλληλα όμως ακυρώνει την πρόταση Μπους για αδειοδότηση γεωτρήσεων στο Μπρίστολ Μπέι της Αλάσκας, καθώς και στις θάλασσες Μποφόρ και Τσούκτσι της Βόρειας Αλάσκας, κάτι που επηρεάζει εκείνες τις πετρελαϊκές εταιρείες (Εxxon Μobil, Shell, ConocoΡhilips, ΒΡ, Statoil) που είχαν εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για την περιοχή.

Προκειμένου να καθησυχάσει τις ανησυχίες των περιβαλλοντικών οργανώσεων, που σαρκαστικά τον παρομοίασαν με τη... Σάρα Πέιλιν, ο Ομπάμα ανακοίνωσε και άλλα μέτρα για θέματα ενέργειας, όπως η παραγγελία 5.000 υβριδικών οχημάτων για τις ανάγκες της αμερικανικής κυβέρνησης. Οχήματα, δηλαδή, με... πολλά πράσινα άλογα!

Το σχέδιο του αμερικανού προέδρου, το οποίο χαρακτήρισε «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία Μιτς Μακ Κόνελ, προβλέπει νέες πλατφόρμες άντλησης από τις ακτές του Ντελαγουέρ ως 125 μίλια έξω από τις ακτές της Φλόριδας. Ως αντίβαρο στις αναμενόμενες αντιδράσεις οι νέες γεωτρήσεις που προγραμματίζονταν στην οικολογικά ευαίσθητη περιοχή της Αλάσκας περιορίζονται.

Ωστόσο η απόφαση Ομπάμα είναι σίγουρα πολιτική καθώς το πετρέλαιο δεν πρόκειται να είναι διαθέσιμο προτού περάσουν 10-12 χρόνια και η ποσότητα των 130 εκατ. βαρελιών που εκτιμάται ότι θα αντληθεί δεν θα είναι αρκετή για να απεξαρτηθούν οι ΗΠΑ από τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το πετρέλαιο που θα αντληθεί αρκεί να καλύψει τις ανάγκες των ΗΠΑ μόνο για 15 χρόνια και τα κοιτάσματα αερίου για άλλα 23.

Νέες περιοχές γεωτρήσεων
Η θαλάσσια περιοχή έξω από τη Βιρτζίνια όπου θα δοθούν άδειες γεώτρησης υπολογίζεται ότι περιέχει ως και 130 εκατ. βαρέλια πετρελαίου και 1,14 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Ο βυθός έξω από τις ακτές του Ατλαντικού εκτιμάται ότι περιέχει συνολικά 4 δισ. βαρέλια πετρελαίου και 1 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι ΗΠΑ εισάγουν κάθε χρόνο 2 δισ. βαρέλια πετρελαίου από χώρες του ΟΡΕC.

Δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι ο πρώτος που έσπευσε να χαιρετίσει την απόφαση ως «θετική εξέλιξη» ήταν ο... σαουδάραβας υπουργός Πετρελαίου Αλι αλ Νουαΐμι, η χώρα του οποίου υποτίθεται πως θα είναι από τους χαμένους της σχεδιαζόμενης «απεξάρτησης» Ομπάμα.

Οπως είπε ο πανίσχυρος υπουργός σε συνέντευξη Τύπου την τελευταία ημέρα του Διεθνούς Φόρουμ Ενέργειας στο Κανκούν του Μεξικού, η έγκριση από τον Ομπάμα της έναρξης νέων ερευνών για κοιτάσματα πετρελαίου εντάσσεται στις «θετικές κινήσεις για να αυξηθεί η προσφορά ενέργειας που ο κόσμος χρειάζεται». Ο Νουαΐμι υποστήριξε ότι για να υπάρξει παγκόσμια ανάπτυξη τα επόμενα 20-30 χρόνια «χρειαζόμαστε όλες τις πηγές ενέργειας, είτε είναι ορυκτά καύσιμα είτε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον άνεμο, την πυρηνική ενέργεια και τα βιοκαύσιμα».