1.Το ξέρω πως διακινδυνεύει κανείς τη
σοβαρότητά-του φωνάζοντας συνεχώς για τους ρινόκερους- ιδίως όταν οι ρινόκεροι
είναι ήδη μέσα: Είναι πολλά πολλά χρόνια τώρα που προβάλλω μιαν εμφανώς
δυσάρεστη υπόθεση εργασίας, ερμηνευτική της σταθερώς πτωτικής πορείας των εθνικών-μας
πραγμάτων. Δυσάρεστη διοτι γίνεται λόγος για κατάντια, όταν ο καθένας μας
νομίζει ότι «μία χαρά είμαστε»- ιδίως κάτι μεγαλορρήμονες δημόσιοι ψευταράδες
τού παρελθόντος. Δυσάρεστη διότι υποστηρίζει ότι πέρυσι ήτανε πάντοτε καλύτερα από
φέτος. Δυσάρεστη γιατί πιθανότατα την ακούνε ή τη διαβάζουνε άνθρωποι προς τους
οποίους δεν απευθύνεται.
Κυρίως όμως, δυσάρεστη επειδή αμφισβητεί την ορθότητα
των κυρίαρχων θεωριών εξωγενούς ερμηνείας: Εμείς είμαστε καλοί, αλλά φταίει (α)
«το σύστημα» (αυτή είναι η πιο αχτύπητη θεωρία), (β) οι πολιτικοί όλοι, (γ) οι
Αμερικάνοι, (δ) οι Ευρωπαίοι, (ε) οι Συντεχνίες, (στ) η Διαφθορά, (ζ) η Δημόσια
Διοίκηση, (η) «που εμποδίζετε το λαό να αποχτήσει Παιδεία» (όταν ξοδεύουμε στην
Παιδεία αναλογικώς όσα κι η Γερμανία!).
Οι θεωρίες είναι οιονεί-αυταπόδεικτες, διότι
ή ενοχοποιούν τους «Άλλους» ή καταριένται «τμήματα» της ελληνικής κοινωνίας- αλλά
ποτέ τον ίδιο τον Λαό μας, ο οποίος (ως οιονεί-μεταφυσική οντότητα) βρίσκεται
στο απυρόβλητο της κριτικής. Και οι μεν «Άλλοι», προφανώς και μας
ανταγωνίζονται (αν υποθέσομε ότι μας δίνουν πάντα και σημασία), αλλά τα
ενοχοποιούμενα κομμάτια της ίδιας της Κοινωνίας-μας είναι τόσο πολυάνθρωπα,
ώστε η μομφή γυρίζει ολόκληρη πάνω στην συντριπτική πλειονότητα του Λαού μας!
Περίπου ένα εκατομμύριο πολίτες είμαστε δημόσιοι υπάλληλοι (μία στις τρείς
οικογένειες). Κι όσοι δασκάλοι, μηχανικοί, γιατροί, ταξιτζήδες, εφοριακοί ή
φοιτηταράδες και καθηγητάδες ή αγνοί αγρότες ή συνδικαλιστές, βάζομε
τρικλοποδιά στον υπόλοιπο λαό-μας- και αυτοί, πλήθος μέγα είμαστε. Εξ ού κι η
ζηλευτή θέση μας στην κορυφή της Ευρώπης στη Διαφθορά.
2.Έχομε κατά καιρούς παρακολουθήσει την, χρονιά με χρονιά, κατρακύλα
ποικίλων δεικτών- η οποία αντικειμενοποιεί την υποψία ότι δεν αποκλείεται να
είναι άρρωστο όλο το σώμα- κι όχι το κεφάλι ή τα πόδια. Κι ήρθε τώρα και η
ξεκάθαρη επαλήθευση: Πώς διάβολο κανένας-μας δεν διερωτήθηκε πώς γίνεται μέσα
σε τριάντα χρόνια να ΄χομε τριπλασιάσει τα δανεικά- ενώ η παραγωγή-μας επήγαινε
κατά διαβόλου; Και πώς δεν βρέθηκε ΕΝΑΣ πολιτικός να το αναγγείλει στον λαό;
Εύκολη η απάντηση: Διότι τότε θα ομολογούσαμε πως κάτι στραβό πάει στο βασίλειο
της Δανειομαρκίας- και ουδείς θα το άντεχε...
Έτσι (απολογούμαι) παρασύρθηκα να συμπεραίνω ότι εδώ είχαμε να κάνομε μ΄ ένα
ευρύτατο έλλειμμα Ήθους μάλλον, το οποίο θα ερμήνευε το μείζον αυτό φαινόμενο-
καλύτερα απ΄ τις κυρίαρχες ερμηνείες. Γι΄ αυτό και εκτίθεμαι στον εύλογο ψόγο
«άμοιρος Πολιτικής Επιστήμης»- η οποία, ως γνωστόν, δεν αναγνωρίζει τέτοια
ερμηνευτικά «μοδέλα». Έλα όμως που τα δεδομένα τα άτιμα συνεχίζουν να δείχνουν
προς αυτήν ακριβώς την ανορθόδοξη κατεύθυνση: Τώρα που ήρθε η ώρα του
λογαριασμού (τα έγραφα και τον περασμένο Οκτώβριο), τώρα ξετυλίγονται δύο
ιδέες: Πρώτον, πάλι οι Άλλοι φταίνε (φυσικά, πώς θα χάνανε τέτοια
ευκαιρία-λουκούμι που τους προσφέραμε), και δεύτερον μαύρη μαυρίλα έπεσε και
παράλυση- και τώρα να ιδείς κι άλλο χάλι στην εθνική-μας Οικονομία, που ήδη
έπασχε απ΄ την μειωμένη επιχειρηματικότητα/ ανταγωνιστικότητά μας. (Ηθολογικό
ζήτημα ήταν κι αυτό- πάλι;)
3.Κι ακούγονται λοιπόν τώρα φωνές απελευθερωτικές, «άχ, κι αν αποχτούσαμε
ένα εθνικό όραμα»- κάτι τελοσπάντων που να μας εμπνεύσει. Τόμπολα- ήρθαμε στο
ποθούμενον: Η Εμπνευση είναι ΗΘΙΚΗΣ κατηγορίαςδέν είναι επιστημονικής, δέν
είναι οργανωτικής, δεν είναι οικονομικής φύσεως. Μου φαίνεται μάλιστα πως κάτι
τέτοιο δεν διαψεύδει την ερασιτεχνική-μου υπόθεση εργασίας περί ηθοπολιτικού
ελλείμματος, με την οποία εκτίθεμαι τόσα χρόνια.
Λοιπόν, αν τυχόν συμφωνήσομε (που δεν πιστεύω πως θα συμφωνήσομε ούτε σ΄ αυτό) ότι
όντως «ένα Όραμα μας σώζει», τότε επιτρέψτεμου να ΄πώ ότι το ζητούμενον όραμα
ΔΕΝ πρέπει να είναι τάχα μια Μεγάλη Ιδέα- τέτοια θαυματουργή ευκολία θα ήταν
άλλη μια αυταπάτη. Αντιθέτως, πολλές Μικρές Ιδέες θα συνθέτουν το όραμα- όλες
όμως θα δίνουν μιαν Ευχαρίστηση χειροπιαστή. Ναι, ευχαρίστηση εκείνης της
κατηγορίας που μέχρι χθες την εσνόμπαρε η Επιστήμη. Ευχαρίστηση που δεν μας
είναι άγνωστη- την ξέρομε όλοι βιωματικά απ΄ τις προσωπικές-μας εμπειρίες. Και
ιδού για ποιές επιμέρους ηδονές πρόκειται- κομμάτια μιας βαθύτερης υπαρξιακής
χαράς, που γίνεται κινητήρια δύναμη ασυγκράτητη (και εκπλήσσονται τότε οι έωλοι
ποζιτιβιστές): Θυμήσου λ.χ. το κέφι με το οποίο σκύβεις στη δουλειά-σου όταν
ενίκησε η εθνική μας. Σκέψου το χαμόγελο του κάθιδρου διασώστη, όταν βγάζει
ζωντανό ένα παιδί απ΄ τα ερείπια. Θυμήσου τη χαρά των παιδιών-σου όταν τους
είπες πέρσι τα Χριστούγεννα ότι τα καινούργια-τους παπούτσια τα δωρίσανε στα
άρρωστα της Αφρικής.
Θυμήσου την κρυφή περηφάνεια που σου ΄δινε η ελπιδοφόρα
προετοιμασία των Ολυμπιακών - το πώς κατάφερες να κρατήσεις καθαρή κι ευχάριστη
την πόλη «σου». Θυμήσου πόσο ψηλότερος ένοιωθες τη βραδιά εκείνη που έφευγες
απ΄ τη Συνέλευση του Συλλόγου Γονέων, όπου είχατε τσοντάρει για να
αποκατασταθούν όλα τα σπασμένα τζάμια του Σχολείου. Σκέψου το πλατύ χαμόγελο
των υπαλλήλων των ΚΕΠ, οι οποίοι σκληρά εργαζόμενοι δημιούργησαν ήδη παράδοση
στην εξυπηρέτηση των συμπολιτών μας. Θυμήσου (εσύ ο παλαιότερος) την ψυχική
πληρότητα που απόχτησες όταν στην αυλή του πανεπιστημίου-σου διακινδυνεύοντας
πρωτοφώναξες «κάτω η χούντα». Και μην ξεχνάς την αγαλλίαση που σού ΄φερε η
πετυχημένη-σου νέα γεωργική καλλιέργεια, ύστερα από μήνες ιδρώτα κι από μεγάλες
κοροϊδίες των γειτόνων (ιδίως αυτές).
Παρά την αποσπασματικότητα των παραδειγμάτων, όλες ετούτες οι χαρές είναι της
ίδιας κατηγορίας, και συνιστούν τηναυτόματηανταποδοτικότητα του Ήθους.
Μια ηδονή που την νοιώθεις την ίδια εκείνη στιγμή που αποφασίζεις το ζωογόνο
«εσύ, εκεί και ύστερα» αντί για το ζωώδες «εγώ, εδώ και τώρα». Αν ένα τέτοιο Όραμα
δεν μας γεμίζει- τότε να φωνάξουμε το ΔΝΤ. Ξέρει αυτό πώς θα μας «γεμίσει»
εθνική ανεξαρτησία και περηφάνεια...
Ο κ. Θεοδόσης Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητήςτου Εθνικού Μετσοβίου
Πολυτεχνείου.
(από την εφημερίδα «Το Βήμα», 12/4/2010)