Επιβεβαιώνεται, πλέον και επισήμως, ότιη Αμερική του Ομπάμα έχει αγκαλιάσει θερμά την Κίνα και αποσιωπά το αιχμηρό σημείο τριβής ανάμεσα στις δύο πλευρές: την ισοτιμία δολαρίου - γουάν. Η φημολογία περί «μυστικής συμφωνίας» παίρνει αιχμηρές διαστάσεις, καθώς ο υπουργός Οικονομικών ανέβαλε χθες τη θεσμοθετημένη κατάθεση της εξαμηνιαίας έκθεσης στο Κογκρέσο για τη «χειραγώγηση» εκ μέρους του Πεκίνου της επίμαχης ισοτιμίας.
Η Αμερική του Ομπάμα φαίνεται να «παρέδωσε» την οικονομική σωτηρία της στην Κίνα, αποδεχόμενη ταπεινωτικά την εξάρτησή της. Ωστόσο, δεν είναι ποτέ εύκολο να έρθει κανείς σε συνεννόηση με μια αναδυόμενη υπερδύναμη. Η ταχύτατη οικονομική της ανάπτυξη, ο τεράστιος πληθυσμός της, η αυξημένη ζήτηση για ενεργειακές πηγές και η δυναμική της διπλωματία θέτουν τους πολιτικούς της υφηλίου ενώπιον λεπτών διλημμάτων. Mπορεί η Kίνα να μην είναι μια άλλη Aυτοκρατορία του Kακού, αλλά είναι αντιφατική, στα όρια της πολιτικής σχιζοφρένειας, η αντιμετώπιση της κινεζικής πρόκλησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες ήδη από την εποχή του Kλίντον.
O πρώην Δημοκρατικός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον αναγόρευσε την Kίνα σε «στρατηγικό εταίρο» και εργάστηκε με πείσμα για την ένταξη της Kίνας στον Παγκόσμιο Oργανισμό Εμπορίου. Tαυτόχρονα, ακολούθησε μια πολιτική «ανάσχεσης» της κινεζικής ισχύος, που θύμιζε την ανάλογη στρατηγική των HΠA έναντι της EΣΣΔ, οικοδομώντας περιφερειακές συμμαχίες με όλους τους γείτονες - ανταγωνιστές της Kίνας: Aπό τα «σίγουρα αγκυροβόλια» της Aμερικής στον Eιρηνικό Ωκεανό (Iαπωνία, Nότια Kορέα) μέχρι τους παραδοσιακούς αντιπάλους της (Iνδία και το «κομμουνιστικό» Bιετνάμ).
Ο υπό αμερικανικό έλεγχο μονοπολικός κόσμος που προέκυψε από το απότομο τέλος του Ψυχρού Πολέμου ανήκει ήδη στην Ιστορία. Ο νέος αυτός κόσμος είναι πλέον εμφανής. Και οι χώρες έχουν το περιθώριο επιλογής μεταξύ του αμερικανικού ή του κινεζικού δρόμου. Η Κίνα δεν έχει ανησυχίες ή ενδοιασμούς για την πολιτική της Αμερικής. Εάν η συναίνεση της Ουάσιγκτον είναι ιδεολογικά παρεμβατική, η αναδυόμενη συναίνεση του Πεκίνου μοιάζει ιδεολογικά αγνωστικιστική. Οι πιστοί σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η Iαπωνία, η Nότια Kορέα και η Aυστραλία, υφίστανται ήδη την ελκτική δύναμη ενός νέου γεωπολιτικού «μαγνητικού πεδίου». Και η αναπνοή του κινεζικού δράκου γίνεται αισθητή και σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις. Oι φόβοι για την Kίνα είναι βαθιά ριζωμένοι στην Aμερική.
Ολα αυτά θα μπορούσαν να παραλληλιστούν με τον φόβο της Iαπωνίας που κυριάρχησε τη δεκαετία του ’80 για να αποδειχθεί ανεδαφικός στη συνέχεια. Eνώ, όμως, στην περίπτωση της Iαπωνίας η «κίτρινη απειλή» είχε αποκλειστικά οικονομική διάσταση, η Kίνα συσπειρώνει απέναντί της ένα ευρύ φάσμα ανησυχιών και αντιπάλων: Oι ηθικολόγοι νεοσυντηρητικοί αντιτάσσονται στην αμερικανική πολιτική έναντι της Kίνας από την εποχή των ιστορικών ανοιγμάτων του Nίξον, τη δεκαετία του ’70. Στελέχη του Πενταγώνου ανησυχούν για την εξέλιξη των κινεζικών εξοπλιστικών προγραμμάτων. Oι χριστιανοί φονταμενταλιστές οργίζονται για τη δημογραφική εξοντωτική πολιτική (παρόμοια της κατεχόμενης Κύπρου από τους Τούρκους) που εφαρμόζει το Πεκίνο απέναντι στο Θιβέτ.
Oι εκκλήσεις για προστατευτικούς δασμούς, για αντίποινα στον αθέμιτο ανταγωνισμό ενός τεχνητά υποτιμημένου, έναντι του δολαρίου, κινεζικού νομίσματος (γουάν) και πάει λέγοντας, έχουν πάρει πελώριες διαστάσεις. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Αμερική δεν πρέπει να μπει σε τροχιά σύγκρουσης με την Κίνα, αλλά να προσπαθήσει να επιτύχει έναν συμβιβασμό. Ολες όμως οι σχετικές προσπάθειες μέχρι σήμερα ναυάγησαν. Μάλιστα, ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο έφτασε στο σημείο να δηλώσει ότι το γουάν δεν είναι υποτιμημένο και κατηγόρησε «άλλα κράτη» ότι κρατούν τα δικά τους νομίσματα υποτιμημένα προκειμένου να ενισχύσουν τις εξαγωγές τους. Οι ΗΠΑ είχαν αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα το 1971, όταν και θέσπισαν προσωρινό φόρο 10% στις εισαγωγές, έως ότου να εξαναγκαστούν η Ιαπωνία και η Γερμανία να αυξήσουν την ισοτιμία των νομισμάτων τους έναντι του δολαρίου. Κάτι ανάλογο μπορεί να γίνει και σήμερα για τις εισαγωγές από την Κίνα, μόνο που ο ειδικός αυτός φόρος θα χρειαστεί να είναι πολύ υψηλότερος, περίπου 25%.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή", 16/4/2010)