Το Πυρηνικό Ολοκαύτωμα Είναι Εδώ

Είναι η πρώτη φορά που ύστερα από πολλά χρόνια έρχεται στο διεθνές προσκήνιο το πρόβλημα του πυρηνικού ολέθρου, με τη διακριτή διαφορά μάλιστα ότι η απειλή σήμερα δεν προέρχεται από κάποιο κράτος που διαθέτει πυρηνικά όπλα. Είναι επίσης η πρώτη φορά που ο πυρηνικός παράγων εισέρχεται στον πόλεμο κατά της διεθνούς τρομοκρατίας. Ταυτοχρόνως αναγνωρίζεται ότι δεν είναι εύκολη η «ασφαλής  συγκέντρωση, είτε η καταστροφή» του διάσπαρτου πυρηνικού υλικού και μολονότι αποφασίστηκε να γίνεται σχετικός έλεγχος ανά εξάμηνο τουλάχιστον σε χώρες στις οποίες νομίμως
υπάρχουν πυρηνικές ουσίες, λ.χ. σε επιστημονικά κέντρα, νοσοκομεία, κτλ. οι πιθανότητες να εξαλειφθεί ο κίνδυνος του πυρηνικού ολοκαυτώματος είναι περιορισμένες αφού, όπως τόνισε ο πρόεδρος  Μπαράκ Ομπάμα  «ακόμη και μια ποσότητα (πυρηνικού υλικού)  μικρή όσο ένα μήλο μπορεί να προκαλέσει  την εξόντωση δεκάδων χιλιάδων».

Oι επισημάνσεις και οι προειδοποιήσεις, όπως και η πρωτοβουλία του αμερικανού προέδρου να συγκαλέσει την άτυπη διάσκεψη, έχουν έναν ευρύτερο στόχο. Αποτελούν μία ακόμη εκδήλωση των αρχών της εξωτερικής πολιτικής του Μπαράκ Ομπάμα, γεγονός το οποίο δεν αρνείται ο Λευκός Οίκος, ο οποίος μάλιστα τονίζει ότι ο πρόεδρος «έθεσε το προσωπικό του κύρος στο πυρηνικό  πρόβλημα όσο κανένας άλλος αμερικανός  ηγέτης».

Αν οι προκάτοχοί του επιχειρούσαν να διανθίσουν την εξωτερική τους πολιτική με διακηρύξεις και συνθηματολογία για τα ανθρώπινα δικαιώματα και με την «εξαγωγή δημοκρατικώνθεσμών», όπως ο  Μπιλ Κλίντον, αν ο  Τζορτζ Μπους συγκάλυπτε τα νεοσυντηρητικά δόγματα της πολιτικής του με την «αντιτρομοκρατική σταυροφορία», ο Μπαράκ Ομπάμα δείχνει όλο και σαφέστερα ότι στόχος της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής είναι σήμερα η διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας της χώρας του και, κατ΄ επέκταση, όλου του κόσμου. Ο αμερικανός πρόεδρος διέρχεται μια «πυρηνική άνοιξη», διαπίστωνε προ ημερών η «Washington Ρost» και μέσω αυτής θέλει να αναδείξει και πάλι την Αμερική σε πρωτοπόρο και ηγέτιδα παγκόσμια δύναμη.

Η συνθήκη με τη Ρωσία
Η άτυπη διάσκεψη της Ουάσιγκτον είναι το δεύτερο σκέλος ενός τρίπτυχου εξωτερικής πολιτικής οι βασικές κατευθύνσεις του οποίου διακηρύχτηκαν από τον αμερικανό πρόεδρο πριν ακριβώς από ένα χρόνο στην Πράγα και το οποίο θα ολοκληρωθεί τον ερχόμενο μήνα στον ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη. Στις αρχές Απριλίου ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε με τον ρώσο ομόλογό του  Ντμίτρι Μεντβέντεφ τη συνθήκη για τον περιορισμό περίπου κατά 30% των πυρηνικών οπλοστασίων των χωρών τους, μια συνθήκη η οποία στην ουσία διαμορφώνει τη νέα αμυντική πολιτική και των δύο χωρών. Αυτή καθεαυτή η συνθήκη δεν έχει σπουδαία σημασία, αφού και οι δύο χώρες θα εξακολουθήσουν να κατέχουν πάνω από 10.000 πυρηνικά όπλα, συνολικά.

«Είναι υποτονική, συμβιβαστική  έναντι των επικριτών της και κατώτερη των προσδοκιών», σχολίασαν οι «Νew Υork Τimes» την επομένη. Τόσο όμως στην Ουάσιγκτον όσο και στη Μόσχα αναγνωρίζεται ότι η συνθήκη ανοίγει τον δρόμο για μια στενότερη «συνεργασία  και σύμπραξη» των δύο χωρών, όπως δήλωσε η υπουργός  Χίλαρι Κλίντον. Το έδειξε μάλιστα αυτό καθώς στο περιθώριο της συνάθροισης της Ουάσιγκτον υπέγραψε με τον ρώσο ομόλογό της  Σεργκέι Λαβρόφ ένα πρωτόκολλο για την καταστροφή 34 τόνων πλουτωνίου- κάτι για το οποίο οι δύο χώρες διαβουλεύονταν επί δέκα και πλέον χρόνια. Ταυτοχρόνως η Ρωσία προχώρησε στο κλείσιμο του τελευταίου αντιδραστήρα της, ικανού να παράγει πλουτώνιο για οπλικά συστήματα.

Το αναθεωρημένο δόγμα
Το τρίπτυχο στηρίζεται στο νεόκοπο δόγμα τής «αναθεωρημένης» πυρηνικής διάστασης των ΗΠΑ στον σημερινό κόσμο, το οποίο διακήρυξε ο αμερικανός πρόεδρος στις αρχές του Απριλίου. Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι «το τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο» που κληρονόμησε η Αμερική από τον Ψυχρό Πόλεμο «ελάχιστα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις» της τρομοκρατίας, οι οποίες «απαιτούν  ευελιξία», επαναλαμβάνει το «όραμα» του Ομπάμα για «έναν κόσμο δίχως πυρηνικά  όπλα», σημειώνει ότι δεν θα κατασκευάζει πλέον πυρηνικές κεφαλές, ότι οι σχετικές συνομιλίες με τη Ρωσία θα συνεχιστούν και για πρώτη φορά διαγράφει την πυρηνική ανταπόδοση πλήγματος, έστω κι αν η χώρα δεχθεί επίθεση με βιολογικά, χημικά, είτε συμβατικά όπλα. Σε αντίθεση με το δόγμα Μπους που έδινε στα πυρηνικά «κριτικό  ρόλο»,ο Ομπάμα τονίζει ότι ο «βασικός ρόλος»  τους είναι να αποτρέπουν πυρηνική επίθεση κατά της Αμερικής και των συμμάχων της. Υπάρχει βέβαια μία προϋπόθεση. Η διαβεβαίωση παρέχεται στις χώρες που έχουν επικυρώσει τη Συνθήκη του ΟΗΕ εναντίον της διασποράς των πυρηνικών όπλων. Η Ινδία και το Πακιστάν δεν την έχουν επικυρώσει και διαθέτουν πυρηνικά όπλα, το Ισραήλ την υιοθέτησε και δεν αποκαλύπτει αν διαθέτει ή όχι και η Βόρεια Κορέα την απεκήρυξε και κατασκεύασε πυρηνικά όπλα.

Η διάσκεψη του ΟΗΕ
Το τρίτο σκέλος του τριπτύχου είναι η διάσκεψη του ΟΗΕ, στα μέσα Μαΐου, σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, για τον εκσυγχρονισμό των μέτρων, των μηχανισμών και των αποφάσεων που αφορούν τη μη διασπορά των πυρηνικών υλικών. Σήμερα ισχύει η Συνθήκη του 1970, αλλά αυτή δεν ανταποκρίνεται πλέον στα δεδομένα των ημερών μας. Και αυτά είναι τρομερά, όπως διαπιστώθηκε στην άτυπη διάσκεψη της Ουάσιγκτον την περασμένη Δευτέρα. Εκατοντάδες κιλά πυρηνικού υλικού έχουν καταγραφεί είτε επισημανθεί σε πάνω από 80 χώρες, ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες. Οι περισσότερες, όπως αναφέρουν υπηρεσίες του ΟΗΕ και άλλες πηγές, το προμηθεύτηκαν παράνομα για σκοπούς όχι πάντοτε διεθνώς αποδεκτούς και το σχετικό εμπόριο  «βρίσκεται  σε συνεχή άνοδο», καθώς δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι μηχανισμοί ελέγχου. Το μέγα πρόβλημα όμως είναι ότι δεν είναι εξασφαλισμένη η φύλαξη του πυρηνικού υλικού και οι αμερικανικές υπηρεσίες ομολογούν ότι δεν είναι σε θέση να ελέγχουν τη διακίνησή του. Λόγου χάριν, ο δορυφόρος της (αμερικανικής) SΙS ανακάλυψε ότι το Πακιστάν κατασκεύασε και έθεσε σε λειτουργία έναν δεύτερο αντιδραστήρα παραγωγής πλουτωνίου χωρίς να το κάνει γνωστό, ως όφειλε.

(από την εφημερίδα "Το Βήμα", 19/4/2010)