Την ώρα που η Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ετοιμάζουν ένα πακέτο δανείων για να διασώσουν την Ελλάδα από την οικονομική κρίση στην οποία έχει περιέλθει, το πρόσφατο παρελθόν μάς παρέχει δύο πολύ ενδιαφέροντα μαθήματα.
Το πρώτο αφορά στη Βραζιλία όπου η παροχή από το ΔΝΤ 30 δισ. δολαρίων, το 2002, σε συνδυασμό με το σχέδιο που προέβλεπε την επιβολή μέτρων αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας βοήθησε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη για τα κρατικά ομόλογα της χώρας.
Το δεύτερο αφορά στην Αργεντινή, όπου το ΔΝΤ χορήγησε δάνεια σε μια χώρα που δεν κατάφερε να επιτύχει τους συμφωνηθέντες στόχους για τα φορολογικά έσοδα και τις δαπάνες και η οποία, το 2001, αναγκάστηκε να κηρύξει τη μεγαλύτερη στάση κρατικών πληρωμών στα χρονικά.
Η δύσκολη ισορροπία είναι να επιβληθεί μια δημοσιονομική πολιτική τέτοια που θα καθησυχάσει τις κεφαλαιαγορές και θα μειώσει σημαντικά τα ασφάλιστρα κινδύνου για το ελληνικό χρέος, χωρίς να βυθίσει, ταυτόχρονα, τη χώρα σε μια τόσο βαθιά ύφεση που θα την αποστερούσε από τους αναγκαίους πόρους για να εξυπηρετήσει τις διεθνείς υποχρεώσεις της.
«Το σημείο- κλειδί δεν είναι η χορήγηση βραχυπρόθεσμης ρευστότητας που θα επιτρέψει τη δημιουργία κλίματος εφησυχασμού για τη μεσοπρόθεσμη διατήρηση δημοσιονομικής επάρκειας», υποστήριξε ο Ουσμέν Μαντένγκ, επικεφαλής επενδυτικός σύμβουλος της Ashmore Investment Management και πρώην αξιωματούχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
«Το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής πρέπει να είναι εμπροσθοβαρές, δηλαδή, να εφαρμοστεί στο πρώτο μισό μιας 4ετούς κυβερνητικής θητείας, επειδή πρέπει να δείξει ότι η χώρα είναι ικανή να αναλάβει το κόστος των επώδυνων μέτρων», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο Σάιμον Τζόνσον, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ υποστήριξε πως το πακέτο διάσωσης δεν έχει πολλές ελπίδες να αποφέρει αποτελέσματα. «Η σαφής σύγκριση με την Αργεντινή είναι η σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία».
Η Ελλάδα είναι προσδεμένη στην Ευρωζώνη. Η Αργεντινή συνέδεσε το πέσο με το δολάριο. «Αυτό θυμίζει, ακριβώς, το παραδοσιακό πρόβλημα μιας αναδυόμενης αγοράς με υπερτιμημένη συναλλαγματική ισοτιμία», πρόσθεσε ο ίδιος.
Το χρέος προς το ΑΕΠ
Στη διάρκεια της κρίσης, συνέχισε, ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ της Αργεντινής ήταν 62%, ενώ της Ελλάδας σχεδόν διπλάσιος. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Αργεντινής ανήλθε στο 6,4% του ΑΕΠ σε σύγκριση με το 12,7% της Ελλάδας.
Ο κ. Τζόνσον υπολογίζει ότι η Ελλάδα χρειάζεται, τώρα, ένα πακέτο διάσωσης ύψους 200 δισ. ευρώ για την επόμενη τριετία. Αλλά με το ενδεχόμενο να της χορηγηθεί ένα κατά πολύ μικρότερο ποσό, της τάξης των μεταξύ 40 - 45 δισ. ευρώ, η χώρα θα πρέπει να μειώσει το πρωτογενές κρατικό έλλειμμα από το 7,7% πέρυσι, στο 6% εντός της προσεχούς διετίας, μέσω μιας σκληρής δημοσιονομικής σύσφιξης που θα απαιτήσει την εφαρμογή βίαιων περικοπών των αποδοχών στον δημόσιο τομέα και των υπηρεσιών.
Αξιωματούχοι του ΔΝΤ επισημαίνουν ότι ορισμένες χώρες έχουν καταφέρει να επιδείξουν ανάλογα επιτεύγματα, όπως είναι η Τζαμάικα στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, ωστόσο, ελάχιστες το κατάφεραν μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Ένα τέτοιο έργο μοιάζει αδύνατο για μια χώρα όπου ακόμη και οι πλέον μετριοπαθείς κινήσεις για να συγκρατηθούν οι δαπάνες και οι μισθοί έχουν πυροδοτήσει μεγάλη κοινωνική αναστάτωση.
Η εναλλακτική λύση για την Ελλάδα είναι να αναδιαρθρώσει το χρέος της προτού οι αγορές την εξωθήσουν σε στάση πληρωμών. Αλλά μια τέτοια εξέλιξη προϋποθέτει ότι όσοι διακρατούν ελληνικό χρέος -μεταξύ αυτών πιστεύεται πως συμπεριλαμβάνονται γερμανικές και γαλλικές τράπεζες- θα εγγράψουν ζημίες, γεγονός που θα έχει αντίκτυπο στις κεφαλαιακές απαιτήσεις τους και που, ενδεχομένως θα συναντήσει την άρνηση των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης που καλούνται να συγχρηματοδοτήσουν τη συμφωνία.
(από την εφημερίδα "Ημερησία", 24/4/2010)