Καπνός γέμισε το ουκρανικό κοινοβούλιο την περασμένη Πέμπτη και ο πρόεδρος του Σώματος χρειάστηκε ομπρέλες για να προστατευθεί από τα αβγά που του πετούσαν. Από αυτό το χαοτικό σκηνικό βγήκαν δύο συμπεράσματα. Πρώτον: η Ουκρανία παραμένει μια δημοκρατία, αν και κάποιες φορές κάνει μεγάλο σαματά. Δεύτερον: Η Ρωσία, που αντάλλαξε την ελευθερία για έναν αναγεννημένο ιμπεριαλισμό υπό τον Βλαντίμιρ Πούτιν, θα ελέγχει τον πιο σημαντικό γείτονά της για τις επόμενες δεκαετίες. Το δεύτερο συμπέρασμα απορρέει από το γεγονός ότι το χάος στο Κίεβο δεν απέτρεψε την επικύρωση από τους νομοθέτες- με 236 ψήφους, μόλις 10 περισσότερες από τις αναγκαίες- της νέας συνθήκης που παρατείνει την παραμονή του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα για 25 χρόνια, με αντάλλαγμα το φυσικό αέριο.
Ο ρωσικός στόλος, ο οποίος δημιουργήθηκε από τη Μεγάλη Αικατερίνη, θα παρέμενε στη Σεβαστούπολη της Κριμαίας ως το 2017: τώρα, θεωρητικώς η παραμονή του παρατείνεται ως το 2042. Σε αντάλλαγμα, ο νέος ουκρανός πρόεδρος Βίκτορ Γιανούκοβιτς απέσπασε από τον Πούτιν 30% έκπτωση στο φυσικό αέριο με το οποίο η Ρωσία προμηθεύει την Ουκρανία- μια επιχορήγηση η αξία της οποίας, σύμφωνα με τον Γιανούκοβιτς, φθάνει στα 40 δισ. δολάρια.
Τα χρήματα θα βοηθήσουν τη διψασμένη για ρευστό κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας νέας συμφωνίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να τονώσει την πεινασμένη για ενέργεια βαριά βιομηχανία της Ουκρανίας, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της χώρας- και την πολιτική βάση του Γιανούκοβιτς.
Τα καπνογόνα και τα αβγά αντανακλούν την πεποίθηση της ουκρανικής φιλοδυτικής αντιπολίτευσης ότι ο Γιανούκοβιτς ξεπούλησε την εθνική κυριαρχία της χώρας στον Πούτιν, ο οποίος λαχταρά να δημιουργήσει κάτι σαν την πρώην Σοβιετική Ενωση.
Και μάλλον αυτό θα εμποδίσει την Ουκρανία να προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ ή στην Ευρωπαϊκή Ενωση κάποια στιγμή στο προσεχές μέλλον. Εκτός και αν προσαρμόσει την οικονομία της για να πληρώνει το φυσικό αέριο σε τιμές αγοράς, η Ουκρανία θα είναι ακατάλληλη για να γίνει μέλος της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Η Ρωσία θα εξακολουθήσει να έχει τη δυνατότητα να εκβιάζει τις κυβερνήσεις της, απειλώντας με ανάκληση της επιχορήγησης ή με διακοπές στη ροή του φυσικού αερίου- όπως έκανε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της θητείας της προηγούμενης φιλοδυτικής κυβέρνησης.
Πιθανώς ο Πούτιν να αποδειχθεί ο χαμένος αυτής της ιστορίας. Σε αυτή την άσκοπη αναζήτηση του γοήτρου της υπερδύναμης που η Ρωσία έχει χάσει οριστικά, το αφεντικό του Κρεμλίνου υποχρεώνει τη χώρα του σε περιττά έξοδα προκειμένου να διατηρήσει μια βάση για έναν σκουριασμένο στόλο που δεν έχει τη δυνατότητα να τον εκσυγχρονίσει ή να τον επισκευάσει.
Είναι αλήθεια, ο Πούτιν σχεδιάζει να ξοδέψει δισεκατομμύρια για να αγοράσει αμφίβια επιθετικά σκάφη από τη Γαλλία αλλά ο στόλος της Μαύρης Θάλασσας θα παραμείνει το μνημείο των αυτοκρατορικών φαντασιώσεών του και όχι μια πηγή πραγματικής ισχύος.
Ο Γιανούκοβιτς εν τω μεταξύ έχει ήδη καταστήσει γνωστό ότι σκοπεύει να κρατήσει ίσες αποστάσεις τόσο από τη Ρωσία όσο και από τη Δύση. Κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης επίσκεψης στην Ουάσιγκτον, έκλεισε συμφωνία για την πυρηνική ασφάλεια με τον πρόεδρο Ομπάμα και δήλωσε ότι η σύναψη μιας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ Ουκρανίας και ΕΕ είναι στις πρώτες προτεραιότητές του.
Και αφού η Ουκρανία είναι δημοκρατία, ο πρόεδρός της- και η συμφωνία για τη βάση του ρωσικού στόλου στην Κριμαία- θα κριθεί από το εκλογικό σώμα, που ξεκαθάρισε κατά τη διάρκεια της Πορτοκαλί Επανάστασης το 2004 ότι δεν θα ανεχτεί την υποδούλωση από τη Ρωσία.
Ολα αυτά σημαίνουν ότι αν η Ρωσία ήταν δημοκρατία, η συμφωνία με την Ουκρανία θα προκαλούσε τις ίδιες αντιδράσεις στη Δούμα. Αντίθετα οι νομοθέτες υπάκουα επικύρωσαν τη συνθήκη: οι 400 από τους 450 ρώσους βουλευτές ψήφισαν υπέρ.
Αυτή η εικόνα μπορεί να ήταν πιο ευχάριστη από εκείνη της θορυβώδους Ουκρανίας, τουλάχιστον για κάποιους παρατηρητές όπως ο Πούτιν. Αλλά οι πραγματικοί χαμένοι θα είναι οι πολίτες της Ρωσίας, των οποίων οι ελπίδες να μπουν στον 21ο αιώνα θυσιάστηκαν για μία βάση του 18ου αιώνα.
(από την εφημερίδα "Το Βήμα", 30/4/2010)