Προαιώνιο σύμβολο επικυριαρχίας αλλά και εργαλείο ελέγχου της Μαύρης Θάλασσας: Ο ρωσικός στόλος στη Σεβαστούπολη, στο νοτιότερο άκρο της χερσονήσου της Κριμαίας, θα παραμείνει στη θέση του για ακόμη 25 χρόνια, βάσει μίας συμφωνίας που εξόργισε πολλούς Ουκρανούς και έφερε ξανά στο φως τη βασική αιτία του εθνικού διχασμού τους, τις σχέσεις με τη Μόσχα. Στις 21 Απριλίου, ο φιλορώσος πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς, με την ισχύ της πρόσφατης εκλογής του, υπέγραψε μία συμφωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, η οποία προβλήθηκε ως καθαρά εμπορική: Η Ουκρανία παραχωρεί τη βάση της Σεβαστούπολης έως το 2042 και εξασφαλίζει έκπτωση 30% στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Για την κυβέρνηση, η συμφωνία ήταν εθνική επιταγή, αφού εξασφαλίζει μείωση εξόδων και άρα συμβάλλει στον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού, βασική προϋπόθεση για την εκχώρηση πιστώσεων από το ΔΝΤ. «Δεν υπήρχε εναλλακτική λύση: Μόνον έτσι θα καταφέρναμε να παρουσιάσουμε προϋπολογισμό.
Αυτό σημαίνει συμφωνία με το ΔΝΤ, σημαίνει επενδύσεις και ανάπτυξη», δήλωσε ο πρωθυπουργός Μικόλα Αζαρόφ. Αλλά για την αντιπολίτευση των ηγετών της Πορτοκαλί Επανάστασης, η συμφωνία δεν είναι τίποτε παραπάνω από οικειοθελής εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας της Ουκρανίας, την οποία κανένα αντισταθμιστικό όφελος δεν μπορεί να δικαιολογήσει. «Το σύνθημά μας είναι ένα:
Η Ουκρανία δεν πωλείται», αναφώνησε η πρώην πρωθυπουργός Γιούλια Τιμοσένκο. Η πραγματικότητα βρίσκεται, φυσικά, κάπου στη μέση αφού ήταν η Μεγάλη Αικατερίνη που κατάφερε, τον 18ο αιώνα, να πραγματοποιήσει ένα «όνειρο αιώνων» της Μόσχας, την έξοδο στη Μαύρη Θάλασσα μέσω της νίκης της επί των Οθωμανών, της υπογραφής της περίφημης συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή και της κατάκτησης της Κριμαίας.
Ο ρωσικός στόλος μάλιστα βρίσκεται στη Σεβαστούπολη από την ίδρυσή του από τον Πρίγκιπα Ποτέμκιν, το 1783. Ρωσικό έδαφος έκτοτε, η Κριμαία παραχωρήθηκε στην κυριαρχία της Ουκρανίας από τον Νικίτα Κρουτσόφ το 1954 ενώ οι κάτοικοί της διεκδίκησαν και κέρδισαν υψηλό βαθμό αυτονομίας.
Σήμερα, η Κριμαία είναι η μόνη αυτόνομη επαρχία της Ουκρανίας, με τους Ρώσους να απαρτίζουν τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού (άνω του 50%) και τους Ουκρανούς να περιορίζονται περίπου στο 20% των κατοίκων. Αυτό επιβεβαιώνει ότι η Κριμαία, αλλά κυρίως ο στόλος της Μαύρης Θάλασσας θα παραμείνει εστία αντιπαράθεσης: Ηδη, η ψηφοφορία στη Βουλή επί της συμφωνίας με τη Ρωσία, μετέτρεψε την αίθουσα σε? ρινγκ. Και ανέδειξε τρία βασικά στοιχεία:
Πρώτον, τη συσπείρωση της ουκρανικής αντιπολίτευσης, που, για πρώτη φορά από τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου, κατάφερε να ενώσει τη φωνή της για να αντιταχθεί -έστω και ματαίως- στα συμπεφωνηθέντα με τη Μόσχα. Σε μια σπάνια επίδειξη ενότητας, η Τιμοσένκο και ο πρώην εταίρος της στην Πορτοκαλί Επανάσταση, Βίκτορ Γιούσενκο συμφώνησαν σε κοινή αντιπολίτευση στο φιλορωσικό μέτωπο, δίνοντας το έναυσμα στους δυτικούς αναλυτές να μιλήσουν για την έναρξη νέας εποχής στο φιλοδυτικό μέτωπο κατά του Γιανούκοβιτς.
Διχασμός
Το δεύτερο στοιχείο που ανέδειξε η συμφωνία για τον ρωσικό στόλο είναι βεβαίως ο εθνικός διχασμός, κατά μήκος μάλιστα γεωγραφικών γραμμών, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρείται επικίνδυνος ακόμη και για την ενότητα της χώρας.
Οι φιλοδυτικοί ?οπαδοί των Γιούσενκο και Τιμοσένκο? είναι συγκεντρωμένοι στα δυτικά και τα κεντρικά, ενώ οι φιλορώσοι οπαδοί του Γιανούκοβιτς συσπειρώνονται στα ανατολικά και στα νότια, στην Κριμαία.
Για άλλη μία φορά, η Ουκρανία χωρίστηκε στα δύο, ξυπνώντας μνήμες θλιβερών αντιπαραθέσεων μεταξύ των δύο παρατάξεων και δημιουργώντας αμφιβολίες για την ισόρροπη πορεία της χώρας, με ή χωρίς πιστώσεις από το ΔΝΤ.
Το τρίτο στοιχείο είναι η δυνατότητα της Μόσχας να αναγάγει τη «διπλωματία της ενέργειας» σε εργαλείο εξυπηρέτησης των γεωστρατηγικών της συμφερόντων. Με περίπου 40 πλοία (υποβρύχια, ναρκαλιευτικά, πολεμικά, ελικοπτεροφόρα) και 16.000 αξιωματικούς στη Σεβαστούπολη, η Μόσχα είναι μακράν η σημαντικότερη δύναμη στη Μαύρη Θάλασσα και μπορεί να συμβάλλει στην «πυρόσβεση» πλειάδας πιθανών εστιών: Την προστασία των υποθαλάσσιων αγωγών φυσικού αερίου από δολιοφθορές, την προστασία των εδαφών που αποσχίσθηκαν από τη Γεωργία και αυτοανακηρύχθηκαν ανεξάρτητες (κυρίως την Αμπχαζία που βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα αλλά και τη Ν. Οσετία) και άλλων στρατηγικών σημείων.
Γι’ αυτό και Μεντβέντεφ και Πούτιν, χαιρέτισαν τη συμφωνία και απέρριψαν ως «χουλιγκανισμούς» τις ενστάσεις της αντιπολίτευσης...
(από την εφημερίδα "Ημερησία", 30/4/2010)