Η 9η Μαΐου είναι μια ιστορική μέρα για την Ευρώπη, καθώς συνδέεται με το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου το 1945, αλλά και με τον θεμέλιο λίθο της ΕΟΚ και μετέπειτα Ε.Ε., τον οποίο έθεσε το 1950 ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ρ. Σουμάν. Από χθες δεν αποκλείεται η Ευρώπη να συνδέσει τη συγκεκριμένη ημερομηνία και με έναν ακόμη σταθμό στην ιστορία της.
Σε μία κρίσιμη και μαραθώνια συνεδρίαση, η οποία ξεκίνησε νωρίς το απόγευμα και ολοκληρώθηκε μετά τα μεσάνυχτα, οι υπουργοί Οικονομικών των «27» επιχείρησαν να δώσουν σάρκα και οστά στο σχέδιο μάχης της Ε.Ε. κατά των κερδοσκόπων, το οποίο θα δοκιμαστεί από σήμερα το πρωί. Το εάν και κατά πόσο το σχέδιο αυτό αποδειχθεί επαρκές μένει να αποδειχθεί στην πράξη, στις συνεδριάσεις των χρηματιστηρίων που ξεκινούν από την Ανατ. Ασία τα ξημερώματα για να ολοκληρωθούν στη Wall. Το σίγουρο είναι ότι οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν κατανοήσει το μέγεθος της απειλής και της πρόκλησης που έχουν απέναντί τους, την οποία οι ίδιοι έχουν χαρακτηρίσει ως τη μεγαλύτερη από τη δημιουργία του ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδιδαν αργά το βράδυ αρκετά γερμανικά ΜΜΕ, η γαλλική Le Monde στην ιστοσελίδα της, αλλά και το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο ειδησεογραφικές πηγές από τις Βρυξέλλες, οι Ευρωπαίοι προτίθενται να δημιουργήσουν μια «ασπίδα» 600 δισ. ευρώ για να προστατεύσουν τις χώρες οι οποίες θα δέχονται κερδοσκοπικές επιθέσεις και δεν θα είναι σε θέση να εξασφαλίσουν τα αναγκαία κεφάλαια στις αγορές. Το ποσό αυτό θεωρείται από τους ειδικούς επαρκές για να χρηματοδοτήσει μια επιχείρηση διάσωσης του συνόλου των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.
Όσο για την προέλευσή του, θα αποτελεί το άθροισμα των 60 δισ. ευρώ που θα δοθούν από την Κομισιόν, από τα αδιάθετα του προϋπολογισμού 2008-13, καθώς και 440 δισ. που θα διατεθούν, αναλογικά και με τη μορφή εγγυήσεων δανείων, από τις χώρες-μέλη της Ευρωζώνης. Στο συνολικό κεφάλαιο αναμένεται ότι θα προστεθούν και άλλα περίπου 100 δισ. ευρώ τα οποία θα συνεισφέρει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο -καθώς το Βερολίνο πίεσε ασφυκτικά για συμμετοχή του διεθνούς οργανισμού, κατά το πρότυπο της Ελλάδας.
Το σύστημα αυτό, όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν κοινοτικές πηγές, θα έχει ως νομική βάση το άρθρο 122, παράγραφος 2, της Συνθήκης της Λισαβόνας, όπου γίνεται αποδεκτή, «κατ' εξαίρεση» και σε «έκτακτες περιστάσεις», η στήριξη χωρών-μελών, κατά παρέκκλιση του γενικού απαγορευτικού κανόνα.
Διευκρινίσεις
Βεβαίως, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, εξακολουθούσαν να υπάρχουν πολλές αδιευκρίνιστες πλευρές. Η πιο σημαντική, αναμφίβολα, έχει να κάνει με τον ρόλο που θα διαδραματίσει η ΕΚΤ, ο οποίος έχει αποτελέσει αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσεων στους κόλπους της Ε.Ε. Είναι γεγονός, πάντως, ότι το σενάριο απευθείας αγοράς κρατικών χρεογράφων από την ΕΚΤ δεν φαίνεται να προκρίνεται, τουλάχιστον όχι μέχρι να δοκιμαστεί η στάση των αγορών.
Αυτό προκύπτει από τις χθεσινοβραδινές δηλώσεις του μέλους του Δ.Σ. της ΕΚΤ, Εβαλντ Νόβοτνι, ο οποίος είπε ότι «η ΕΚΤ μπορεί να συμβάλλει, αλλά μόνο σε νομισματικό επίπεδο, όχι μέσω χρηματοδότησης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων». Μάλιστα, ο Νόβοτνι επιχείρησε να ρίξει τους τόνους, λέγοντας: «Δεν βλέπω που βρίσκεται το δράμα στην υπόθεση. Έχουμε απλώς να κάνουμε με ορισμένες χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα να πουλήσουν τα χρεόγραφά τους».
Η αλήθεια, όμως, ενδεχομένως να βρίσκεται κάπου αλλού: Στη διαπίστωση της επιτροπής των 12 «σοφών» για το μέλλον της Ευρώπης, της οποίας προΐσταται ο πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας, Φελίπε Γκονζάλες. Στην 35σέλιδη αναφορά της, η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες η επιτροπή σημειώνει: «Η Ευρώπη βρίσκεται σε σημείο καμπής στην ιστορία της (...). Θα απαντήσουμε στις προκλήσεις εάν όλοι καταφέρουμε να ενωθούμε γύρω από ένα κοινό σκοπό».
Σχέδια εξυγίανσης από Ισπανία και Πορτογαλία
Στην επιτάχυνση της περιστολής των δημόσιων δαπανών προχωρούν οι σοσιαλιστικές κυβερνήσεις Ισπανίας και Πορτογαλίας, των χωρών δηλαδή που βρίσκονται αυτή την περίοδο στις δύο πρώτες θέσεις στις προτιμήσεις των κερδοσκόπων. Ο Χοσέ Θαπατέρο ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει τα σχέδιά του στη Βουλή την ερχόμενη Τετάρτη, για τον περιορισμό του ελλείμματος. Από την πλευρά του, ο Ζοζέ Σόκρατες υποσχέθηκε ότι θα λάβει επιπλέον μέτρα φέτος, με στόχο το έτος να κλείσει με έλλειμμα 7,3%, έναντι 8,3% που είχε αρχικά ανακοινωθεί.
Οι κινήσεις αυτές έρχονται στον απόηχο της απόφασης που έλαβαν την Παρασκευή οι ηγέτες της Ευρωζώνης, σύμφωνα με την οποία «η δημοσιονομική εξυγίανση συνιστά προτεραιότητα όλων μας», κάτι που σημαίνει ότι «έκαστος εξ ημών είναι έτοιμος, ανάλογα με την κατάσταση της χώρας του, να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την επιτάχυνση της εξυγίανσης και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών». Οι φράσεις αυτές περιέχονται στο κοινό ανακοινωθέν και σημαίνουν λιτότητα διαρκείας για όλους τους Ευρωπαίους.
Γ. Παπανδρέου
Aπολύτως ικανοποιημένος επέστρεψε από την έκτακτη Σύνοδο Kορυφής της E.E. ο Γ. Παπανδρέου. O πρωθυπουργός, όπως είπε ο ίδιος σε συνεργάτες του το Σαββατοκύριακο, είναι ικανοποιημένος από το δάνειο και δικαιωμένος γιατί η E.E. έστω και με καθυστέρηση δείχνει να «ακούει» τις ελληνικές προτάσεις για έναν αυτόνομο χρηματοδοτικό μηχανισμό. Υπογράμμισε ότι «η συνάντηση έδειξε ότι η ανάγκη να θωρακίσουμε την Eυρωζώνη δεν σχετίζεται μόνο με τα προβλήματα της Eλλάδας. Eίναι πολύ ευρύτερο θέμα. Aφορά το σύνολο της Eυρωζώνης».