Θα ήταν δικαιολογημένος όποιος σκεφτόταν ότι το πακέτο διάσωσης
των 750 δισ. ευρώ, που συμφωνήθηκε μεταξύ της Ε.Ε. και του ΔΝΤ μπορεί να
αποδειχτεί αρκετό για να διαλυθούν οι φόβοι για στάση πληρωμών στην
Ευρωζώνη. Αλλά θα έκανε λάθος.
Πράγματι υπάρχει λιγότερη αγωνία στα επίσημα σχόλια που διατυπώνουν
οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών, όταν αρνούνται το ενδεχόμενο να κηρύξει
στάση πληρωμών η Ελλάδα, πόσο μάλλον η Ισπανία, η Πορτογαλία, η
Ιρλανδία, ή οποιαδήποτε άλλη χώρα-μέλος.
Ωστόσο, πολλοί δικηγόροι, τραπεζίτες και επενδυτές στις αναδυόμενες
αγορές, οι οποίοι έχουν την εμπειρία δεκάδων χρεοστασίων τα τελευταία 30
χρόνια, δεν έχουν μεταβάλει τις απόψεις τους για τα θεμελιώδη δεδομένα
των προβληματικών χωρών της Ευρώπης. Η πρόβλεψή τους είναι πως η Ευρώπη
και το ΔΝΤ έχουν εξασφαλίσει περιθώριο όχι μεγαλύτερο των 6 μηνών προτού
έρθουν αντιμέτωποι με μια «αναδιάρθρωση».
Εν όψει αυτού, το τεράστιο πρόγραμμα χρηματοδότησης αρκεί για να
χρηματοδοτήσει τα ελλείμματα σε χρονικό ορίζοντα τριετίας, για τα
κράτη-μέλη του ευρώ, που απειλούνται με εξοστρακισμό από τις αγορές
πιστώσεων. Ύστερα από αυτό, το νέο ταμείο θα έχει πάψει να υφίσταται.
Ενώ έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στην πολιτική, νομική και λογιστική
δυσκολία που πρόκειται, υποστηρίζουν, να αντιμετωπίσει η Ελλάδα για να
εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της, σκεφτείτε τι θα μπορούσε να συμβεί αν
επιτύχει να μηδενίσει το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα και το
έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών σε λιγότερο από τρία χρόνια.
Σε αυτό το σημείο, η Ελλάδα θα αποκτήσει εκ νέου πρόσβαση στις αγορές
πιστώσεων έχοντας χρέος υπερδιπλάσιο του αντίστοιχου που είχε η
Αργεντινή όταν κήρυξε πτώχευση στις αρχές της δεκαετίας. Και, όπως η
Αργεντινή το 2001, η Ελλάδα θα μπορέσει να αποπληρώσει τις τρέχουσες
δαπάνες της σε ρευστό. Μετά, η χώρα θα αναστείλει τις πληρωμές του
χρέους της και θα προτείνει διμερείς συμφωνίες με τους πιστωτές της όπως
έκανε και η Αργεντινή.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα θα έχει πιο εύκολο έργο από ό,τι είχε η
Αργεντινή. Το εξωτερικό χρέος της Αργεντινής διεπόταν σχεδόν
αποκλειστικά από τη νομοθεσία της Νέας Υόρκης ή της Βρετανίας.
Αντιθέτως, το 90% του ελληνικού χρέους διέπεται από την ελληνική
νομοθεσία. Φυσικά η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να αλλάξει τους νόμους.
Από τη στιγμή που ένα κράτος, το τραπεζικό του σύστημα και οι
πιστωτές του έχουν αποφασίσει ότι αντιμετωπίσουν μια συστημική κρίση,
αντί απλώς για μια σειρά ζημιών, υπάρχουν δύο επιλογές: η σκανδιναβική
λύση, ή ένα είδος επέκτασης και διεκδίκησης. Η «σκανδιναβική λύση»
βασίζεται στις πολιτικές που υιοθέτησαν η Σουηδία, η Νορβηγία και η
Φινλανδία, στη δεκαετία του 1990, όταν αντιμετώπισαν το σκάσιμο της
πιστωτικής φούσκας.
Αμέσως μόλις εντοπίστηκαν οι υπερβολές του συστήματος η κάθε μία
κινήθηκε γρήγορα, με την υποστήριξη μιας απρόθυμης αλλά αποφασισμένης
κοινής γνώμης, διαγράφοντας τις επισφάλειες, προχωρώντας σε γενναίες
ενέσεις ρευστότητας των τραπεζικών συστημάτων τους, περικόπτοντας τις
δαπάνες και αντιμετωπίζοντας με αμεσότητα το κοινωνικό κόστος. Η
ανάκαμψη επέστρεψε σχετικά σύντομα.
Αντί για μια ανάλογη προσέγγιση, οι υπέρμαχοι της αναδιάρθρωσης
πιστεύουν πως σε ένα εξάμηνο, ή σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο από τώρα, η
Ελλάδα θα προτείνει μια συμφωνία αναδιάρθρωσης στους ιδιώτες και στους
θεσμικούς κατόχους εγχώριων τίτλων. Η συμφωνία, υποθέτουν, θα
περιλαμβάνει ένα φάσμα εναλλακτικών επενδυτικών εργαλείων,
συμπεριλαμβανομένων ομολόγων με discount που θα είναι επωφελή για όσους
αναζητούν υψηλότερα κουπόνια και μικρότερη διάρκεια, και ονομαστικά
ομόλογα (par bonds) με την ίδια ονομαστική αξία αλλά μεγαλύτερη
διάρκεια, μικρότερα κουπόνια και μικρότερη πραγματική αξία από τους
εκκρεμείς τίτλους.
Διαφορά νομοθεσίας
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα
θα έχει πιο εύκολο έργο από την Αργεντινή στην αναδιάρθρωση του χρέους
της. Το εξωτερικό χρέος της Αργεντινής διεπόταν σχεδόν αποκλειστικά από
τη νομοθεσία της Νέας Υόρκης ή της Βρετανίας. Αντιθέτως, το 90% του
ελληνικού χρέους διέπεται από την ελληνική νομοθεσία.
(από την εφημερίδα "Financial Times"/"ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 17/05/2010)