Την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα επιχειρεί να αναδείξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα από μελέτες που έχουν ανατεθεί σε ομάδες εργασίες ή ανεξάρτητους ερευνητές. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της η Επιτροπή επισημαίνει ότι η μετατροπή του ευρωπαϊκού στόλου οχημάτων σε ένα στόλο «πράσινων» οχημάτων θα είναι επιτυχής μόνο εάν οι καταναλωτές επιλέξουν πράγματι την αγορά καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων.
Τα «πράσινα» οχήματα λόγω της προηγμένης τεχνολογίας τους εξακολουθούν να είναι πολύ πιο ακριβά από τα συμβατικά. Για το λόγο αυτό η δραστηριοποίηση των καταναλωτών και η παροχή κινήτρων όσον αφορά στη ζήτηση θα επηρεάσουν σημαντικά τη θετική ανταπόκριση της αγοράς. Η θέσπιση αυτών των κινήτρων πρέπει να γίνει την κατάλληλη στιγμή, να είναι στοχοθετημένη -χωρίς όμως να δημιουργεί διακρίσεις- και να περιορίζεται ως προς το χρόνο και το χρηματικό ποσό.
Τα περισσότερα κράτη-μέλη εφαρμόζουν με μη συντονισμένο τρόπο συστήματα φορολόγησης των οχημάτων με βάση τις εκπομπές τους σε CO2, ενώ άλλα κράτη-μέλη ενέκριναν ή εξετάζουν την εφαρμογή συστημάτων παροχής ειδικών κινήτρων -πολλά απ' αυτά χρηματικού χαρακτήρα- με σκοπό να παροτρύνουν τους καταναλωτές να επιλέξουν ηλεκτρικά οχήματα. Τα συστήματα αυτά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και γενικώς λειτουργούν μεμονωμένα, αφού η ισχύουσα φορολογία στα καύσιμα δεν λαμβάνει υπόψη τις επιδόσεις των οχημάτων όσον αφορά στις εκπομπές CO2 όταν αυτά τίθενται σε κυκλοφορία. Υπάρχει ο προβληματισμός μήπως τα οφέλη εξουδετερωθούν από τις σημαντικές αποκλίσεις που παρουσιάζουν αυτά τα κίνητρα μεταξύ των κρατών-μελών, γεγονός το οποίο μπορεί να βλάψει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
Οι πόλεις και τα αστικά κέντρα είναι οι πλέον πρόσφορες περιοχές για την ανάπτυξη νέων οχημάτων με σχετικά περιορισμένη αυτονομία. Η μείωση των εκπομπών ρύπων είναι ο σημαντικότερος στόχος για τις πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές και οι ενεργειακώς αποδοτικές τεχνολογίες παρέχουν το μεγαλύτερο όφελος όσον αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας και στη μείωση των εκπομπών CO2 σε περιπτώσεις όπου παρατηρούνται συνεχείς αυξομειώσεις στη ροή της κυκλοφορίας στα αστικά κέντρα, όπως αναγνωρίζεται στο σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα. Κατά συνέπεια, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ως αναθέτουσες αρχές, αξιοποιώντας με ευφυή τρόπο τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις προκειμένου να επισπεύσουν τη θετική ανταπόκριση της αγοράς. Αυτό θα συνιστούσε επίσης σημαντικό κίνητρο για την καινοτομία.
Η οδηγία 2009/33/Ε.Κ. σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών, η οποία αποβλέπει στη μείωση των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα (ιδίως στις πόλεις), απαιτεί από τις δημόσιες αρχές να λαμβάνουν υπόψη τον ενεργειακό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο που έχει η λειτουργία των οχημάτων καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Αυτό δίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα «πράσινα» οχήματα και συνιστά ισχυρό επιχείρημα υπέρ της αθρόας εισόδου των οχημάτων αυτών στην αγορά.
Για να γίνουν αποδεκτά τα «πράσινα» οχήματα ως πραγματική εναλλακτική πρόταση έναντι των συμβατικών οχημάτων, οι καταναλωτές πρέπει να είναι πλήρως ενήμεροι για τις ευκαιρίες, τα πλεονεκτήματα και τις πρακτικές πτυχές της «πράσινης» κινητικότητας, έργο που εναπόκειται κυρίως στη βιομηχανία. Οι καταναλωτές θα πρέπει επίσης να έχουν στη διάθεσή τους τα μέσα που θα τους επιτρέπουν να συγκρίνουν αυτές τις τεχνολογίες με τα συμβατικά οχήματα.
Για όλα τα παραπάνω η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
* Θα υποβάλει το 2010 κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την παροχή χρηματικών κινήτρων στους καταναλωτές για την αγορά «πράσινων» οχημάτων και θα ενθαρρύνει το συντονισμό των μέτρων για τη ζήτηση τα οποία εγκρίθηκαν στα κράτη-μέλη και θα εξασφαλίσει ότι οποιοδήποτε όφελος προκύπτει για το βιομηχανικό κλάδο θα είναι σύμφωνο με τους ισχύοντες κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
* Θα εργαστεί για την αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με τη φορολογία της ενέργειας, ώστε να δοθούν αποτελεσματικότερα κίνητρα για την αποδοτική χρήση των συμβατικών καυσίμων και τη σταδιακή αποδοχή των εναλλακτικών καυσίμων με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.
* Θα λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει μεγαλύτερο συντονισμό και να βελτιώσει τη συνολική αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνουν τα κράτη-μέλη στον τομέα της φορολογίας των οχημάτων ώστε να προωθηθούν τα «πράσινα» οχήματα.
* Θα παρακολουθεί την εφαρμογή της οδηγίας 2009/33/Ε.Κ.
* Θα εφαρμόσει ερευνητικό πρόγραμμα για να γίνουν πλήρως κατανοητές οι προσδοκίες των καταναλωτών και η αγοραστική συμπεριφορά τους, καθώς και για να δοκιμαστούν διάφορα πιθανά μέσα ενημέρωσης, ώστε να συγκριθούν τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα με τα συμβατικά.
* Θα υποβάλει πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/94/Ε.Κ. σχετικά με την επισήμανση των αυτοκινήτων.