Στο ζήτημα της ενέργειας οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν ένα δίλημμα τόσο βαθύ που ούτε οι αναμφίβολες πολιτικές ικανότητες του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα μπορούν να το συγκαλύψουν. Εντάθηκε αλλά δεν προκλήθηκε από τη διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού μετά την καταβύθιση της πλωτής εξέδρας της ΒΡ.
Το δίλημμα είναι απλό: είτε η Αμερική θα θέσει σε κίνδυνο το περιβάλλον συνεχίζοντας την εγχώρια εξόρυξη πετρελαίου είτε θα αποδεχτεί την ανάγκη εισαγωγής περισσότερου πετρελαίου από έναν ταραχώδη κόσμο, θέτοντας σε κίνδυνο την ενεργειακή της ασφάλεια. Παραδόξως ήταν ο Τζορτζ Μπους, ο «τοξικός τεξανός», ο ηγέτης που είπε πρώτος στους Αμερικανούς ότι η απόλυτη εξάρτησή τους από το πετρέλαιο πρέπει να σταματήσει, όμως ήταν και αρκετά ρεαλιστής ώστε να αναγνωρίσει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό και ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ποτέ δεν θα μπορέσουν να σηκώσουν το βάρος των ενεργειακών τους αναγκών.
Μονάχα θυσιάζοντας την παρθένα άγρια φύση της Αλάσκα και κάποια σημεία της αμερικανικής ακτογραμμής θα μπορέσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν να εξαρτώνται από τη Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και άλλες πολιτικά ασταθείς περιοχές για τους υδρογονάνθρακες.
Τελικά, και σε αντίθεση με τα ένστικτα και τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, ο πρόεδρος Ομπάμα κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα και χαλάρωσε το θεσμικό πλαίσιο εξόρυξης: βέβαια μπορεί να χρειαστεί να κάνει ακόμη μία στροφή 180 μοιρών ή να αναγκαστεί από κυβερνήτες Πολιτειών όπως οΑρνολντ Σβαρτσενέγκερ και να επιβάλει μορατόριουμ για τις νέες περιοχές άντλησης πετρελαίου. Ή απλά να κατηγορήσει την ΒΡ (Βritish Ρetroleum) ελπίζοντας να ξεθυμάνει το ζήτημα.
Ωστόσο, όσο άχαρο κι αν είναι, το δίλημμα της Αμερικής δεν είναι τίποτε μπροστά σε αυτό που αντιμετωπίζει τώρα η ΒΡ και αφορά την επιβίωσή της. Οι δραστηριότητες και τα συμφέροντά της στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι τεράστια: αναλογούν σε πάνω από το ένα τρίτο των εσόδων της σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτός από τα κέρδη των γεωλογικών ερευνών και της παραγωγής. Και ακριβώς αυτά είναι που επλήγησαν στον Κόλπο του Μεξικού.
Το ερώτημα δεν είναι αν η ΒΡ θα βγει άθικτη από τις ΗΠΑ αλλά το πώς θα αποχωρήσει από εκεί. Στη χειρότερη περίπτωση, οι αμερικανικές αρχές θα μπορούσαν να υποχρεώσουν την εταιρεία να απεκδυθεί των δικαιωμάτων εξόρυξης στον Κόλπο του Μεξικού και αλλού, αφήνοντας εκτεθειμένη, αν όχι μη βιώσιμη, την εμπορική εκμετάλλευση του πετρελαίου- τη διύλιση για την παραγωγή βενζίνης, χημικών και πλαστικών. Η καθετοποίηση της παραγωγής στον πετρελαϊκό τομέα υπήρξε κάτι σαν τρόπος ζωής όλων των μεγάλων παικτών του κόσμου από τη στιγμή που ο «μαύρος χρυσός» έγινε αντικείμενο ευρείας εκμετάλλευσης. Η πετρελαϊκή άμμος του Καναδά δεν θα μπορούσε να αναπληρώσει τις απώλειες από τη διακοπή της αμερικανικής παραγωγής. Η πώληση των αμερικανικών δικαιωμάτων της ΒΡ θα άφηνε τον έναν από τους τέσσερις πετρελαϊκούς κολοσσούς διαμελισμένο, μια ιστορική στιγμή για τη φθίνουσα βρετανική βιομηχανική ισχύ και το κύρος της.
Μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να συγκριθεί με την αλλόκοτα αυτόνομη εταιρεία της Shell στις Ηνωμένες Πολιτείες, της οποίας οι δραστηριότητες από το 1920 ως και τη δεκαετία του 1990 ήταν ανεξάρτητες από εκείνες της συνώνυμης αγγλοολλανδικής εταιρείας. Ηταν ένα πρώιμο ίσως παράδειγμα της αμερικανικής απομόνωσης και της ιδέας της μοναδικότητας, αλλά και του γεγονότος ότι η αμερικανική επιχείρηση, ειδικά στην Καλιφόρνια, είχε ισχυροποιηθεί τόσο που απλώς έπρεπε να λειτουργεί αυτόνομα. Σε κάθε περίπτωση, για 60 και πλέον χρόνια το μόνο κοινό που είχε η αμερικανική Shell με τις υπόλοιπες Shell στον κόσμο ήταν το διάσημο όνομα και το άμεσα αναγνωρίσιμο κόκκινο και κίτρινο logo.
Οταν ο ηθοποιός Τόνι Κέρτις προσπάθησε να προσποιηθεί τον κληρονόμο της Shell Οil στην ταινία «Μερικοί το Προτιμούν Καυτό» για τα μάτια της
Μέριλιν
Μονρόε, ήταν περισσότερο αληθοφανές από ό,τι φαινόταν, δεδομένης της εταιρικής δομής της αμερικανικής Shell. Οι δύο Shell ανήκαν και διοικούνταν από διαφορετικούς ανθρώπους: Αμερικανούς από το Χιούστον και μη Αμερικανούς από το Λονδίνο και τη Χάγη. Ισως ένα τέτοιο μέλλον να είναι το καλύτερο για τα συμφέροντα της ΒΡ στην Αμερική. Ακόμη και αν χωρίζονταν, οι δύο εταιρείες θα παρέμεναν κολοσσοί. Είναι άραγε αυτό το μέλλον της αμερικανικής ΒΡ; Ή μήπως πρέπει να πούμε της «ΑΡ» (Αmerican Ρetroleum), όπως μπορεί να την αποκαλούμε στο άμεσο μέλλον;
(από την εφημερίδα "Το Βήμα", 8/6/2010)