Το σχέδιο του Πεκίνου να περιορίσει τις
εξαγωγές σπανίων γαιών από το 2015 έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους κατασκευαστές
προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, από υπολογιστές μέχρι ηλεκτρικά αυτοκίνητα και
μπαταρίες. Από το 2005 και μετά, η Κίνα έχει εφαρμόσει μια σταδιακή μείωση των
εξαγωγών της στα σπάνια αυτά μέταλλα, η οποία θα κορυφωθεί το 2015 με την ολική
παύση τους.
Οι πρώτες αυτές ύλες αποτελούν κλειδί
για την βιομηχανία των ΑΠΕ, καθώς είναι απαραίτητες για τις ανεμογεννήτριες και
τις μπαταρίες μεταξύ άλλων. Η χρήση του νεοδυμίου για παράδειγμα, καθιστά τους μαγνήτες
πιο ελαφρούς και αποδοτικούς. Το πρόβλημα είναι ότι η παραγωγή των μετάλλων αυτών
γίνεται κατά 95% στην Κίνα, συνεπώς η απαγόρευση των εξαγωγών της θα οδηγήσει
σε πολύ δύσκολη θέση τις ξένες εταιρείες, ωφελώντας παράλληλα τις κινεζικές.
Ο Ντεν Ζιάοπινγκ είχε δηλώσει χαρακτηριστικά
το 1992 πως «η Μέση Ανατολή διαθέτει πετρέλαιο και η Κίνα σπάνιες γαίες». Η
παύση των εξαγωγών αφορά σύμφωνα με το υπουργείο Εμπορίου και Βιομηχανίας της χώρας
το δυσπρόσιο, το τέρβιο, το θούλιο, το λουτέτιο και το ύτριο.
Η αμερικανική γεωλογική υπηρεσία
επισημαίνει πως ένας αριθμός σχεδίων για την εξόρυξή τους έχει ξεκινήσει σε άλλες
χώρες, αλλά τα κοιτάσματα δεν είναι τόσο περιεκτικά και οι τιμές αναμένονται
υψηλότερες σε σχέση με τις κινεζικές. Αίσθηση προκαλεί άλλωστε ότι η τιμή του
νεοδυμίου έχει πενταπλασιαστεί πρόσφατα στα 46 δολάρια ανά κιλό.
Η απόφαση του Πεκίνου ερμηνεύεται ως προσπάθεια αφ’ ενός να
ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων επιχειρήσεων και αφ’ ετέρου να
προσελκύσει τους ξένους ομίλους να επενδύσουν και να παράγουν στην Κίνα. Υπό
αυτή την οπτική, η Κίνα «παίζει» ένα γερό χαρτί που έχει στη διάθεσή της και όπως
τονίζουν οι αναλυτές, η αποθήκευση ποσοτήτων από αυτά τα μέταλλα, όπως κάνει η
Ιαπωνία, δεν αποτελεί λύση για το πρόβλημα.