Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση προχωρά χωρίς δυστυχώς να έχει προηγηθεί
σοβαρή συζήτηση για το είδος και τα χαρακτηριστικά του ασφαλιστικού
συστήματος που η χώρα θα επιλέξει για τις επόμενες δεκαετίες. Στο
πλαίσιο της επιτροπής που επεξεργάσθηκε το πόρισμα για το μέλλον του
ασφαλιστικού συστήματος έγινε μια αρχική συζήτηση, η οποία όμως δεν
συνοδεύτηκε από τις αντίστοιχες μελέτες. Υπάρχει μόνο η διαπίστωση ότι
το συσσωρευμένο ασφαλιστικό χρέος κυμαίνεται μεταξύ 250% και 350%, του
ΑΕΠ, χρέος σε κάθε περίπτωση κατακλυσμιαίο, το οποίο απαιτεί άμεση δράση
και περαιτέρω έρευνα για να δούμε αν, πότε και σε ποια έκταση θα πρέπει
να υπάρξει νέα παρέμβαση.
Με δεδομένη την τραγική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και την
ανάγκη να αποφύγουμε πάση θυσία το καταστροφικό κοινωνικό κόστος της
χρεοκοπίας, η άμεση μεταρρύθμιση του συστήματος, με δραστική αύξηση
των... πραγματικών ορίων ηλικίας και εξορθολογισμό
των παροχών με βάση τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας, είναι
εθνική ανάγκη. Ταυτόχρονα η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού με βάση τις
ρητές προβλέψεις του μνημονίου, αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη
συνέχιση της ενίσχυσης της χώρας από τον μηχανισμό στήριξης.
Η τελική μορφή του νομοσχεδίου για την κοινωνική ασφάλιση δεν έχει
ακόμα κατατεθεί, όμως από τις προβλέψεις του μνημονίου προκύπτει μεν
μείωση του υπέρογκου ασφαλιστικού χρέους όμως ο περιορισμός (όχι
εξάλειψη), των φαινομένων ακραίας κοινωνικής αδικίας τα οποία
χαρακτηρίζουν το υφιστάμενο σύστημα αφορά μόνο τα μελλοντικά ασφαλιστικά
δικαιώματα.
Τι δεν περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο; Η βασική του αδυναμία, είναι
ότι δεν επιλύει τις δύο άλλες -πλην της δημοσιονομικής- θεμελιώδεις
αδυναμίες του ελληνικού συστήματος. Δηλαδή τη δημιουργία
αντιαναπτυξιακών κινήτρων για την οικονομία και τεράστιων κοινωνικών
αδικιών εις βάρος των εργαζομένων, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα.
Από πλευράς αναπτυξιακών κινήτρων το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα
είναι καταστροφικό. Αντί να ενθαρρύνει την εργασία, τη δημιουργικότητα,
την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση και επαγγελματική ικανότητα και τη
δημιουργία ισχυρών και διεθνώς ανταγωνιστικών οικονομικών μονάδων, το
σύστημα ενθαρρύνει την οκνηρία, την εργασία σε λιγότερο παραγωγικούς
τομείς της οικονομίας, την οικονομική πολυδιάσπαση δυνάμεων και την
έξοδο από τη χώρα των ικανότερων ανθρώπων μέσω της νέο-μετανάστευσης. Το
κάνει αυτό διότι:
• φορολογεί βαρύτατα μέσω των υψηλών ασφαλιστικών εισφορών του
ΙΚΑ και της χαμηλής ανώτατης σύνταξης, τους παραγωγικότερους
εργαζομένους (κυρίως στελέχη επιχειρήσεων),
• επιδοτεί από το κοινωνικό υστέρημα τις προκλητικές παροχές που
προσφέρουν το δημόσιο και οι ΔΕΚΟ, που είναι οι λιγότερο παραγωγικοί
τομείς της οικονομίας,
• ενθαρρύνει με τις χαμηλές εισφορές και τη θέσπιση προνομιούχων
κοινωνικών πόρων, την αυτοαπασχόληση των παραγωγικότερων εργαζομένων
(επιστήμονες) και αποθαρρύνει -με την μη ανταποδοτική πολλαπλή ασφάλιση
των εταίρων σε επιχειρήσεις- την επιχειρηματικότητα.
Από πλευράς κοινωνικών αδικιών το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα
αποτελεί ένα μίγμα πολιτικής φαυλότητας, διαφθοράς και αναλγησίας που
οικοδομήθηκε στο όνομα δήθεν της κοινωνικής δικαιοσύνης, με τεράστιες
ευθύνες ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. Τους πολύτιμους κρατικούς
πόρους και τις -με κόπο και ατελείωτη δουλειά- κερδισμένες εισφορές του
ιδιωτικού τομέα, απομυζούν τα ασφαλιστικά ζόμπι (οι δεκάδες χιλιάδες
ζωντανοί που εισπράττουν παράνομα συντάξεις νεκρών), οι ψευτο-ανάπηροι,
οι οποίοι με βάση υφιστάμενες ενδείξεις αποτελούν τουλάχιστον το ένα
τρίτο των αναπηρικών συντάξεων (μόνο έτσι εξηγούνται οι τεράστιες
διαφορές στην απονομή αναπηρικών συντάξεων κατά περιοχή με βάση τις
οποίες το 2009 τα ποσοστά αναπηρικών συντάξεων στο ΙΚΑ κυμαίνονταν από
το 8,6% στην Αττική στο 19,3% στην Καρδίτσα και στο 25,6% στην Κομοτηνή
κ.λπ.) και οι διάφορες συντεχνίες του δημοσίου που απολαμβάνουν
τεράστιες επιδοτούμενες συντάξεις (το 8% των ασφαλισμένων ευθύνεται
σήμερα για το 25-30% του συνολικού αναλογιστικού ελλείμματος του
Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης).
Για να αποκατασταθούν τα κίνητρα και η στοιχειώδης κοινωνική
δικαιοσύνη στο σύστημα πρέπει να προχωρήσει συνεπώς, μετά την επικύρωση
της πρώτης φάσης, που αποτελεί ουσιαστική και τυπική προϋπόθεση της
αποφυγής της χρεοκοπίας, μια δεύτερη φάση μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού
συστήματος, η οποία θα πραγματοποιηθεί αφού προηγηθούν αναλυτικές και
εξονυχιστικές μελέτες όχι μόνο σε ό,τι αφορά το μέλλον, αλλά και θα
επισημαίνουν τις μεγάλες αδικίες από πλευράς ανταποδοτικότητας των
συντάξεων που υπάρχουν στο υφιστάμενο σύστημα, καθώς και εξαντλητικός
έλεγχος των περιπτώσεων μαζικής διαφθοράς που προαναφέραμε.
Στη δεύτερη αυτή φάση είναι δυνατόν:
Να εξεταστεί η εισαγωγή ενός συστήματος ορισμένων εισφορών (”οιονεί
κεφαλαιοποιητικό”), στη θέση του συστήματος ορισμένων παροχών. Να
δίνεται δηλαδή το ανταποδοτικό κομμάτι της σύνταξης αυστηρά με βάση τις
εισφορές που έχει ο καθένας συγκεντρώσει, κάτι που θα αποκαταστήσει το
κίνητρο για αποταμίευση και εργασία και θα επιτρέψει στο σύστημα να
προσαρμόζεται αυτόματα με βάση τις επιλογές του καθενός στις αλλαγές στο
προσδόκιμο ζωής, τις οικονομικές εξελίξεις κ.λπ.. Στοιχείο πολύτιμο σε
μια χώρα που αποδεδειγμένα το πολιτικό απέτυχε επί δεκαετίες να παρέμβει
έγκαιρα και να διορθώσει τις ανισορροπίες.
Να
διορθωθούν οι ακραίες κοινωνικές αδικίες εις βάρος των συνταξιούχων που
θα δουν τη σύνταξή τους να μειώνεται (νέος ΛΑΦΚΑ κ.λπ.), εφόσον οι
εισφορές που είχαν καταβάλλει στο παρελθόν αποδεδειγμένα θα έπρεπε να
οδηγούν σε μεγαλύτερη σύνταξη, αλλά και να φέρουν μεγαλύτερο βάρος όσοι
είτε απεκόμισαν συνταξιοδοτικό πλούτο μέσω πλαστοπροσωπιών, ανύπαρκτων
αναπηριών κ.λπ., είτε απολαμβάνουν παράλογα υψηλές συντάξεις χωρίς ποτέ
να έχουν πληρώσει αντίστοιχες εισφορές.
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ", 17/06/2010)