Σε ένα κυριλέ εστιατόριο της Φρανκφούρτης μπορείτε να γευματίσετε
πληρώνοντας 19 - 20 ευρώ. Σε ένα ταβερνάκι της γειτονιάς σας, όμως, θα
πληρώσετε έως 30 ευρώ. Σε αυτήν τη μικρή εικόνα αποτυπώνεται ένα μεγάλο,
ίσως το μεγαλύτερο, πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας - και όλων ημών,
των ιθαγενών. Οι τιμές των «μη εμπορεύσιμων» αγαθών και υπηρεσιών, αυτών
που παράγουμε και καταναλώνουμε στο εσωτερικό της χώρας (από τις
υπηρεσίες του υδραυλικού, του ηλεκτρολόγου και της υγείας μέχρι ένα καφέ
στα όρθια) είναι πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που πληρώνει ο Ιταλός, ο
Βρετανός, ο Ιταλός, ο Γερμανός. Η χώρα μας είναι το Ελντοράντο της
προσοδοθηρίας. Εδώ βρίσκεται η ρίζα πολλών δεινών που προκαλούν την
περιβόητη διάβρωση της ανταγωνιστικότητας.
Είναι χαρακτηριστικό
ότι οι εκπρόσωποι της τρόικας που από τη Δευτέρα ελέγχουν την υλοποίηση
του προγράμματος που έχει συμφωνηθεί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο,
την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ εκτίμησαν
ότι το πρόγραμμα «προχωρεί βάσει σχεδίου», ότι τα έσοδα ακολουθούν την
αναμενόμενη πορεία, οι δαπάνες ελέγχονται αυστηρά και η ασφαλιστική
μεταρρύθμιση έχει προχωρήσει σημαντικά, έθεσαν αστερίσκους σε δύο
θέματα: Στη διαχείριση νοσοκομείων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφενός
και, αφετέρου, στην ακρίβεια - την οποία χαρακτήρισαν μεγάλο «αγκάθι».
Ποιες είναι οι βασικές αιτίες της ακρίβειας; Τα υπερβολικά περιθώρια
κέρδους, κυρίως - και δευτερευόντως οι αγκυλώσεις στην αγορά εργασίας.
Το
Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) έθεσε το
ερώτημα, ποια θα είναι η επίδραση στην αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου
προϊόντος (ΑΕΠ), στην κατανάλωση, στις επενδύσεις, στις εξαγωγές, στα
πραγματικά εισοδήματα και στην απασχόληση αν εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα
διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα μειώσει τα περιθώρια κέρδους των μη
εμπορεύσιμων αγαθών, ώστε αυτά να πέσουν στα μέσα επίπεδα που υπάρχουν
στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Για να βρει απαντήσεις, επέλεξε να
εφαρμόσει το τελευταίο, εξελιγμένο και σύνθετο μοντέλο (υπόδειγμα
γενικής ισορροπίας GIMF) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).
Το
ΙΟΒΕ είναι ένα έγκυρο ερευνητικό ίδρυμα που, προφανώς, κάθε άλλο παρά
ρέπει στον λαϊκισμό. Προφανώς, ούτε το ΔΝΤ ρέπει. Η μελέτη του πρώτου με
τη μέθοδο του δεύτερου, λοιπόν, έχει αναμφισβήτητη αξία. Σύμφωνα με το
ΙΟΒΕ, για να πλησιάσουν τα ελληνικά περιθώρια κέρδους των μη
εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών στον μέσο όρο των περιθωρίων κέρδους
που υπάρχουν στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης, πρέπει να μειωθούν κατά
15,5%. Αυτό, κάποιους θα τους καθιστούσε λιγότερο ευτυχείς, αλλά
συνολικά, ως κοινωνία, θα μας έκανε πολύ πλουσιότερους. Μια πολιτική
μεταρρυθμίσεων που θα άνοιγε τις αγορές στον ανταγωνισμό και θα μείωνε
αυτά τα περιθώρια κέρδους, σε συνδυασμό με μια πιο ευέλικτη αγορά
εργασίας, θα αύξανε σημαντικά τον κοινωνικό πλούτο.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ,
από τη στιγμή που θα εφαρμοστούν αυτές οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, μέσα
σε μία 5ετία θα αυξάνονταν το ΑΕΠ 10%, οι επενδύσεις 15%, η κατανάλωση
6%, οι πραγματικοί μισθοί 8%, η απασχόληση 5,5% και οι εξαγωγές 10%
παραπάνω από την όποια μεταβολή σημειώσουν άνευ μεταρρυθμίσεων. Ακόμα
και αν μόνο το 50% των παραπάνω στόχων επιτευχθεί, το όφελος θα είναι
τεράστιο…
Ας τα έχουμε υπόψη, όταν μας λένε ότι η ακρίβεια είναι
αναπόφευκτη διότι (τάχα αναπόφευκτα...) προκαλείται από την αύξηση των
φόρων. Το ΙΟΒΕ αποδεικνύει ότι με τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στις
αγορές, η όποια αύξηση φόρων μπορεί να απορροφηθεί και το επίπεδο τιμών
να πέσει - δυστυχώς, όμως, τέτοιες μεταρρυθμίσεις, δεν προωθούνται. Να
τα έχουμε υπόψη, επίσης, όταν μας λένε ότι εξαιτίας των μεταρρυθμίσεων η
ανεργία θα εκτιναχθεί στο 20% ή στο 30% - όπως υπερακοντίζουν
ορισμένοι, για να τους καλούν επάξια στα τηλεοπτικά παράθυρα. Ετσι ή
αλλιώς, αν ο τουρισμός φέτος κινηθεί σε ανεκτά επίπεδα (πράγμα που θα
εξαρτηθεί και από τις τιμές…) η ανεργία θα είναι κάτω από το 13% στα
τέλη του (δύσκολου) 2010 και ίσως συγκρατηθεί στο 11% σε μέσα ετήσια
επίπεδα. Αλλά, το ΙΟΒΕ λέει ότι για την ανεργία δεν ευθύνονται οι
μεταρρυθμίσεις, αυτές θα τη μείωναν - η έλλειψη μεταρρυθμίσεων
ευθύνεται. Να τα έχουμε υπόψη, επίσης, όταν κάποιοι διαρρηγνύουν τα
ιμάτιά τους για τη μείωση της κατανάλωσης και του τζίρου της
«ραχοκοκαλιάς της οικονομίας». Θα μειώνονται και τα δύο, όσο οι τιμές
στο ταβερνάκι της γειτονιάς μας παραμένουν υψηλότερες από εκείνες στο
εστιατόριο της Φρανκφούρτης - ελλείψει μεταρρυθμίσεων...
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 20/06/2010)