Καμιά βιομηχανία δεν απολαμβάνει φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις όσο
εκείνη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Και καμιά βιομηχανία δεν
τις χρειάζεται λιγότερο. Παρόλη την καταστροφή που έχει προκαλέσει, η
πετρελαιοκηλίδα στον Κόλπο του Μεξικού ίσως προσφέρει το πολιτικό
κίνητρο ώστε να δοθεί τέλος σ’ αυτή την ειδική μεταχείριση.
Ο
προϋπολογισμός του προέδρου Ομπάμα για το 2011, που κατατέθηκε πριν από
το ατύχημα, προβλέπει περικοπή 4 δισ. δολαρίων από τις ετήσιες
φοροαπαλλαγές για τις εταιρείες του κλάδου. Σχέδια νόμου που κατατέθηκαν
στη Βουλή και τη Γερουσία μετά την πετρελαιοκηλίδα προβλέπουν κάτι
αντίστοιχο. Η βιομηχανία έχει δαπανήσει 340 εκατ. δολάρια στην άσκηση
πιέσεων την τελευταία διετία προκειμένου να εμποδίσει τέτοιες
πρωτοβουλίες. Και ως πρόσφατα, το Κογκρέσο εμφανιζόταν πρόθυμο να
υποκύψει. Φέτος, τα πράγματα μπορεί ν’ αλλάξουν.
Ο Λευκός Οίκος
έχει προτείνει την κατάργηση εννέα φοροαπαλλαγών. Κάποιες είναι μικρές,
άλλες είναι περίπλοκες, στο σύνολό τους όμως παρέχουν ένα φάσμα «άνετων»
διευκολύνσεων για κάθε στάδιο της διαδικασίας έρευνας και παραγωγής.
Καθαρό αποτέλεσμα, όπως γράψαμε πρόσφατα, είναι στην ουσία ένας
φορολογικός συντελεστής επί των επενδύσεων αρκετά χαμηλότερος από
εκείνον που πληρώνουν άλλες βιομηχανίες. Αυτό, σύμφωνα με το υπουργείο
Οικονομικών, έχει ενθαρρύνει τις υπερεπενδύσεις στις γεωτρήσεις για
πετρέλαιο και αέριο, εις βάρος άλλων τομέων της οικονομίας.
Η ίδια
η βιομηχανία υποστηρίζει ότι οι φοροαπαλλαγές αυτές είναι ζωτικές για
να υπάρχει εύρωστη εγχώρια παραγωγή και πως επενδύσεις και απασχόληση θα
συρρικνωθούν με την κατάργησή τους. Τα επιχειρήματά τους, που μπορεί να
φαίνονταν λογικά πριν από χρόνια, τώρα μοιάζουν άτοπα, με την τιμή του
πετρελαίου γύρω στα 80 δολάρια το βαρέλι και τις εταιρείες
-συμπεριλαμβανομένης της ΒΡ- να παρουσιάζουν τεράστια κέρδη. Επιπλέον,
σύμφωνα με ανάλυση του υπουργείου Οικονομικών, η κατάργηση των απαλλαγών
θα μειώσει την εγχώρια παραγωγή λιγότερο από 1%. Και μελέτη της Κοινής
Οικονομικής Επιτροπής του Κογκρέσου συμπεραίνει ότι η κατάργηση των
μεγαλύτερων απαλλαγών θα έχει μηδενική επίδραση στις τιμές καταναλωτή.
Εκτός
από τις φοροαπαλλαγές, υπάρχουν άλλοι δύο τομείς που χρήζουν
μεταρρύθμισης. Ο ένας είναι το πρόγραμμα απαλλαγής από την πληρωμή
δικαιωμάτων, την οποία εφάρμοσε το Κογκρέσο το 1995 για να ενθαρρύνει
ακριβώς τις υπεράκτιες γεωτρήσεις που έφεραν τώρα την καταστροφή στον
Κόλπο του Μεξικού. Σήμερα, τα δικαιώματα ανέρχονται στο 12,5% της τιμής
βαρελιού για τις γεωτρήσεις στη στεριά και στο 18,75% για τις
υπεράκτιες. Ο νόμος ανέστειλε την πληρωμή τους όσο το πετρέλαιο παρέμενε
κάτω από το ορόσημο των 28 δολαρίων το βαρέλι. Και οι εταιρείες
εκμεταλλεύθηκαν τα «παραθυράκια» του για να συνεχίσουν να μην πληρώνουν
και μετά την άνοδο της τιμής. Εκτιμάται ότι τα απολεσθέντα έσοδα του
κράτους μπορεί να ξεπεράσουν και τα 80 δισ. δολάρια.
Η κυβέρνηση
θα πρέπει επίσης να εξετάσει προσεκτικά τη χρήση φορολογικών παραδείσων
στο εξωτερικό. Η Επιτροπή Χρηματοοικονομικών της Γερουσίας έχει ήδη
ανακοινώσει ότι θα ερευνήσει αν η Transocean, ιδιοκτήτρια της μοιραίας
εξέδρας Deepwater Horizon, εκμεταλλεύθηκε τη φορολογική νομοθεσία όταν
μετέφερε την έδρα της πρώτα στα νησιά Κέιμαν και έπειτα στην Ελβετία.
Αλλες εταιρείες διαθέτουν θυγατρικές στο εξωτερικό. Το ζήτημα είναι αν
και σε ποιο βαθμό τις χρησιμοποιούν για να μην πληρώνουν φόρους. Σύμφωνα
με το προαναφερθέν άρθρο, μόνο η Transocean εξοικονόμησε 1,8 δισ.
δολάρια από φόρους μεταφερόμενη στο εξωτερικό, το 1999.
Αντί να
βοηθά τις πετρελαϊκές να πλουτίσουν, το Κογκρέσο θα πρέπει να δώσει
τέλος στις αδικαιολόγητες φοροαπαλλαγές και να ενθαρρύνει την
εκμετάλλευση των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, που μεταξύ άλλων
δημιουργούν και νέες, «πράσινες» θέσεις εργασίας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 13/07/2010)