O Νικολά Σαρκοζί κάλεσε 13 αρχηγούς αφρικανικών κρατών στο Παρίσι για να γιορτάσουν την ανεξαρτησία των χωρών τους. Ανέβηκαν στην εξέδρα για την παραδοσιακή παρέλαση της 14ης Ιουλίου, την οποία άνοιξαν στρατιωτικά αποσπάσματα από τις πρώην αποικίες. Εως εφέτος, η ημερομηνία περνούσε απαρατήρητη: αλλά αυτή ήταν η 50ή επέτειος της ανεξαρτησίας των αποικιών. Η τελετή κύλησε άψογα εν μέσω αγαλλίασης όπως είθισται να συνοδεύει παραδοσιακά την εκδήλωση.
Οι θεατές, που συμμετείχαν στον εορτασμό για την πτώση της Βαστίλλης το 1789, την ώρα που η τηλεόραση γύριζε πλάνα εδώ και εκεί, ήταν σαφές ότι ένιωθαν χαρά: από τη μία πλευρά απέτισαν επίσημο φόρο τιμής σε πολλά κράτη, των οποίων τα στρατεύματα είχαν δυναμικά συνεισφέρει στην απελευθέρωση της Γαλλίας το 1945. Από την άλλη, αναγνώρισαν και διαιώνισαν έναν δεσμό, απαλλαγμένο εφεξής- τουλά χιστον αυτό θέλουμε να πιστεύουμε -, από την αποικιοκρατία. Ορίστε μια ωραία φωτογραφία για την καρτ ποστάλ.
Αυτή όμως η πρωτοβουλία και η ασυνήθιστη παρέλαση με τους Αφρικανούς υποκίνησαν άμεση πολεμική, την ίδια ώρα που πολλοί διερωτώνται σχετικά με την κατάσταση των σχέσεων της Γαλλίας με την Αφρική. Οι αντιδράσεις είναι συνηθισμένες σε τέτοιου είδους περιπτώσεις: από τη στιγμή που ένας αρχηγός αφρικανικού κράτους πατάει το πόδι του σε γαλλικό έδαφος εγείρονται διαμαρτυρίες.
Αρκετοί από τους ηγέτες της Αφρικής καλλιεργούν την τέχνη να παραμείνουν για πάντα στην εξουσία, συχνά κατά παράβαση θεσμών και παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλοί δεν διεξάγουν ποτέ εκλογές και αναβάλλουν κατά συρροήν και κατ΄ εξακολούθηση τη διεξαγωγή εκλογών και την προοπτική της διαδοχής τους.
Στην εξέδρα στο Παρίσι βρισκόταν και ο
Πολ Μπίγια του Καμερούν. Μαζί με τον
Ρόμπερτ Μουγκάμπε, τον δικτάτορα της Ζιμπάμπουε, είναι ο κοσμήτωρ των αφρικανών ηγετών - ο οποίος έχει μεγάλη ιστορία στην ηγεσία του Καμερούν από το 1982. Αλλοι, όπως ο
Ντενί Σασού-Νγκεσό
, πρόεδρος του Κονγκό με παρελθόν εθνοφρουρού, βρίσκονται συχνά μπλεγμένοι σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και ο κατάλογος θα μπορούσε να έχει συνέχεια.
Ωστόσο πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στο φόρουμ συνεργασίας Κίνας- Αφρικής, που έλαβε χώρα τον περασμένο Νοέμβριο, με τη συμμετοχή περίπου σαράντα αφρικανών ηγετών.
Για να διαπιστώσουμε τα μεγέθη, ας θυμηθούμε τι συνέβη στην πρώτη γαλλο-αφρικανική σύνοδο που πραγματοποιήθηκε εφέτος στη Νίκαια: δεν προέκυψε τίποτε σημαντικό εκτός από μια τυπική επαναβεβαίωση των δεσμών της Γαλλίας με τα κράτη που συμμετέχουν στη σύνοδο αυτή.
Μερικές ημέρες αργότερα, περί τους 40 ηγέτες της Αφρικής επισκέφθηκαν τη Βραζιλία προκειμένου να συμμετάσχουν σε συνέδριο υπό την παρουσία του προέδρου
Λούλα.Καμία αντίδραση για τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτή τη φορά, αντιθέτως έκλεισε μια παγκόσμια συμφωνία σχετική με τα αγροτικά και γεωργικά προϊόντα.
Η μεγάλη όμως διείσδυση της Κίνας στην Αφρική δεν αποτελεί μυστικό.
Απλώς η επιβεβαίωση της ισχύος της Κίνας στην αφρικανική ήπειρο δημιούργησε ένα δύσκολο ερώτημα όσον αφορά τις σχέσεις της Αφρικής με την Κίνα και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Επισήμως η Κίνα και η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλουν να συμμορφωθούν προς τις εξωτερικές σχέσεις τους με την Αφρική, να κάνουν δηλαδή οτιδήποτε θα μπορούσε να τις ενώσει με κάποιο σχήμα συμπληρωματικότητας.
Στην πραγματικότητα, όμως, ο ανταγωνισμός είναι ύπουλος. Ετσι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε προσφάτως, επικρίνοντας την Κίνα, καθώς θεωρείται ότι είναι μια χώρα που ενδιαφέρεται κατ΄ εξοχήν για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Αφρικής.
Είναι ένας τρόπος, αναφέρουν κάποιοι Ευρωπαίοι, με τον οποίον οι Κινέζοι επιχειρούν να αποδυναμώσουν την Ευρωπαϊκή Ενωση στις προσπάθειές της να επιτύχει μια καλή διακυβέρνηση στην Αφρική, σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο περιβάλλον.
Στις Βρυξέλλες, αντιθέτως, επιμένουν ότι η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την Αφρική είναι «διαρθρωμένη» με ιδιαίτερο σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και είναι φανερό για την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς και για τη Γαλλία, ότι δεν πρέπει να εγκαταλείψει αυτήν την ήπειρο. Το αντίθετο, θα έπρεπε να διπλασιάσουμε τις προσπάθειες για βοήθεια.
Τέλος, υπάρχει ανάγκη να αλλάξει το καθεστώς το σχέσεων της Γαλλίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης γενικότερα με την Αφρική.
Οπως προκύπτει από τα συμφραζόμενα θα έπρεπε να είχαμε αντικαταστήσει τους εορτασμούς της 14ης Ιουλίου του 2010, έχοντας κατά νου ότι η Ιστορία δεν περιμένει.
(από την εφημερίδα "Το Βήμα", 18/7/2010)