Στις ΗΠΑ ταξιδεύει το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών για να συνδράμει τους Αμερικανούς στις έρευνες στον Κόλπο του Μεξικού. Στον τόπο μιας από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές καταστροφές που έχει δει ποτέ ο πλανήτης. Το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του ΕΛΚΕΘΕ κλήθηκε να βοηθήσει στη «χαρτογράφηση» της πετρελαϊκής ρύπανσης με το υπερσύγχρονο μηχάνημα που πρόσφατα απόκτησε για μέτρηση σωματιδίων σε μεγάλα βάθη.
Οπως εξηγεί στο «ΕΘΝΟΣ» ο διευθυντής του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου του ΕΛΚΕΘΕ, Βαγγέλης Παπαθανασίου, το ελληνικό ερευνητικό ίδρυμα έλαβε στα μέσα Ιουλίου από το Εθνικό Ωκεανογραφικό και Ατμοσφαιρικό Ινστιτούτο (NOAA) των ΗΠΑ αίτημα συνεργασίας για μελέτες στον Κόλπο του Μεξικού. «Ανταποκριθήκαμε αμέσως, χωρίς να το σκεφτούμε», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Παπαθανασίου, εξηγώντας πως η συγκεκριμένη ευκαιρία είναι σημαντική για τη χώρα μας.
«Θα έχουμε συμμετοχή στις έρευνες για ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα των τελευταίων δεκαετιών, κάνοντας γνωστή την παρουσία μας στη σύγχρονη θαλάσσια έρευνα, ενώ θα ανοίξουμε δίαυλους επικοινωνίας με τους μεγαλύτερους οργανισμούς μελέτης και παρακολούθησης του γήινου συστήματος ανά την υφήλιο».
Το... διαβατήριο του ελληνικού ερευνητικού κέντρου για τον Κόλπο του Μεξικού ήταν ένα ειδικό όργανο μέτρησης σωματιδίων σε μεγάλα βάθη, που προμηθεύτηκε το ΕΛΚΕΘΕ το 2006, καθώς στην Ελλάδα διαθέτουμε βαθιές θάλασσες και εκτελούνται αντίστοιχα προγράμματα. Το ζήτημα είναι ότι υπάρχουν μόνο τέσσερα τέτοια όργανα στον κόσμο, ενώ δεν κατασκευάζονται πλέον άλλα. Το μηχάνημα αυτό μετρά σωματίδια διαφόρων μεγεθών -το λεγόμενο θαλάσσιο χιόνι (marine snow)- σε μεγάλα βάθη, μέχρι και 3.000 μέτρων. Αυτά μπορεί να είναι οποιασδήποτε προέλευσης, από ανόργανα σωματίδια μέχρι άμμος της Σαχάρας. Οι μετρήσεις του δίνουν, μεταξύ άλλων, πολύτιμες πληροφορίες για τη διαύγεια των νερών. Το ίδιο, ωστόσο, όργανο έχει τη δυνατότητα να μετρά πετρελαιοσωματίδια και πετρελαιοσταγόνες στο νερό. Γι’ αυτό και οι Αμερικάνοι ζητούν να «επιστρατευτεί» στις έρευνές τους στον τόπο της περιβαλλοντικής τραγωδίας.
Θέλουν να διαπιστώσουν -εξηγεί ο κ. Παπαθανασίου- την ποσότητα των πετρελαιοσταγόνων που υπάρχουν σε διάφορα βάθη. Τα σταγονίδια του πετρελαίου ανεβαίνουν μεν στην επιφάνεια, αλλά κάποια στιγμή παίρνουν νερό, βαραίνουν και μπορεί να βρίσκονται αιωρούμενα σε διάφορα βάθη. «Αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε πόσο πετρέλαιο υπάρχει μέσα στο νερό», διευκρινίζει ο διευθυντής του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου. Με τη βοήθεια του οργάνου του ΕΛΚΕΘΕ, οι μελετητές ελπίζουν επίσης να διακριβώσουν πώς συμπεριφέρονται και πώς κινούνται τα σωματίδια μέσα στο νερό, ώστε να ενσωματώσουν τα στοιχεία αυτά στα μοντέλα κίνησης των πετρελαιοκηλίδων που διαθέτουν και να παρακολουθούν έτσι στενότερα το φαινόμενο και την εξέλιξή του.
Αυτή την εβδομάδα αναχωρεί για τις ΗΠΑ ο Θεόδωρος Κανελλόπουλος, ειδικός ερευνητής από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο, προκειμένου να συντονίσει το όλο εγχείρημα. Το ειδικό μηχάνημα βρίσκεται ήδη στην Αμερική, καθώς είχε μεταφερθεί στο Σιάτλ, στην κατασκευάστρια εταιρεία για ένα «τσεκ απ», μετά από πρόσφατο ταξίδι του ΕΛΚΕΘΕ στη Μαύρη Θάλασσα, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος SESAME.
Lisst - Deep
Μετρήσεις σε βάθη 3.000 μέτρων
Το LISST-Deep είναι ένα ωκεανογραφικό όργανο το οποίο λαμβάνει επιτόπιες μετρήσεις για την κατανομή και το μέγεθος σωματιδίων μέχρι και το βάθος των 3.000 μέτρων. Χρησιμοποιεί μια τεχνική λέιζερ για να μετρήσει αρχικά τη διασπορά των αιωρούμένων σωματιδίων. Στη συνέχεια αυτή η αρχική μέτρηση υποβάλλεται σε επεξεργασία για να καταγραφεί η κατανομή και το μέγεθος των σωματιδίων. Το LISST-Deep ενσωματώνεται στη ροζέτα των μετρήσεων στο ωκεανογραφικό πλοίο, έχοντας υψηλής ακρίβειας όργανα για τη θερμοκρασία και το βάθος.
(από την εφημερίδα "Έθνος", 6/8/2010)