Ο Πρόεδρος Obama επισήμως κήρυξε το τέλος των αμερικανικών
στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Ιράκ στις 31 Αυγούστου, αλλά οι ειδήσεις που
έρχονται από το Ιράκ συνεχίζουν να αφορούν στη συνεχιζόμενη πολιτική αναταραχή
και στην εντεινόμενη βία.
Είναι ξεκάθαρο ότιτο Ιράκ εξακολουθεί να είναι μία ασταθής χώρακαι
κατά πάσα πιθανότητα θα παραμείνει ασταθής για τα επόμενα χρόνια. Αυτό όμως που
δεν είναι τόσο εμφανές είναι ότι κάτω από την επιφάνεια αυτής της ασταθούς
χώρας κρύβεται ένας οικονομικός γίγαντας, ο οποίος αργά αλλά σίγουρα ξυπνά
ύστερα από 30ετή λήθαργο.
Οι πρώτες ενδείξεις ζωής φάνηκαν πέρυσιόταν χορηγήθηκαν 12 νέα συμβόλαια
σε ξένες πετρελαϊκές εταιρίεςγια να αυξηθεί η παραγωγή σε 10 από τα
σοβαρά υποεκμεταλλευόμενα πετρελαϊκά κοιτάσματα της χώρας.
Τα πετρελαϊκά αποθέματα του Ιράκ είναι τα τέταρτα μεγαλύτερα στον κόσμο, μετά
της Σαουδικής Αραβίας, της Βενεζουέλας και του Ιράν.Η σημερινή παραγωγή
πετρελαίου όμως περιορίζεται στα 2,5 εκατ. βαρέλια την ημέρακαι
κατατάσσει το Ιράκ στην κατηγορία μεσαίων βαρών στη διεθνή σκηνή.
Τα νέα συμβόλαια, όμως, αναμένεται να οδηγήσουν σε νέες ουσιαστικές επενδύσεις
στην παραμελημένη πετρελαϊκή υποδομή της χώρας, εξέλιξη που θα επιτρέψει την
ενίσχυση της παραγωγής σε περισσότερα από 10 εκατ. βαρέλια την ημέρα μέχρι το
2020 (ο στόχος της ιρακινής κυβέρνησηςείναι ακόμη πιο φιλόδοξος, στα 12
εκατ. βαρέλια την ημέρα μέχρι το 2016).
Εάν υλοποιηθούν αυτά τα σχέδια, το Ιράκ θα καταστεί ένα από τα
ισχυρότερα πετρελαιοπαραγωγά κράτη.Μόνο η Σαουδική Αραβία και η Ρωσία θα
παράγουν περισσότερο πετρέλαιο.Στις σημερινές τιμές, τα πετρελαϊκά έσοδα
για το Ιράκ θα ανέρχονται στα 280 δισ. δολ. Ετησίως, αυτό αντιστοιχεί σε 10.000
δολ. κατά κεφαλήν. Προς το παρόν περιορίζονται στα 70 δισ. δολ.
Βεβαίως, ο πετρελαϊκός πλούτος δεν είναι πάντα ευλογία για μία χώρα και η
πρόσφατη Ιστορία του Ιράκ το αποδεικνύει. Όμως, οι προβλέψεις για το μέλλον
δίνουν τη δυνατότητα στη χώρα -εφόσον διαχειριστεί σωστά την κατάσταση-να
μεταμορφωθεί σε μία από τις πλουσιότερες της περιοχήςκαι να καταστεί
σημαντικός παίκτης στη διεθνή αγορά πετρελαίου.
Υπολογίζουμε ότι στο τέλος της δεκαετίαςη αύξηση της παραγωγής πετρελαίου
θα τετραπλασιάσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠδημιουργώντας παράλληλα οικονομικά
αποθέματα που θα υπερβαίνουν τα 350 δισ. δολ., γεγονός που θα θέσει το Ιράκ στο
ίδιο επίπεδο με τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και τα ΗΑΕ του σήμερα.
Με άλλα λόγια, το Ιράκ, που τώρα δανείζεται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του, μπορεί να αναδεχθεί σε έναν από τους
μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου.
Η οικονομική ανάδειξή του συνεπάγεται σημαντικά πλεονεκτήματα και για τον
υπόλοιπο κόσμο. Μια νέα και αξιόπιστη πηγή πετρελαίου είναι ευπρόσδεκτη στις
χώρες που εισάγουν "μαύρο χρυσό". Η ανασυγκρότηση δημιουργεί επίσης
μαζικές ευκαιρίες, ειδικότερα για τον κατασκευαστικό κλάδο της ευρύτερης
περιοχής.
Μία ευημερούσα και ανοιχτή ιρακινή οικονομία, με 30 εκατομμύρια κατοίκους,
αποτελεί μία νέα αγορά αξιόλογου μεγέθους για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των
διεθνών επιχειρήσεων αλλά και των παικτών της ευρύτερης περιοχής.
Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πολυάριθμα εμπόδια και προκλήσεις: Το βασικότερο είναι
η ασφάλεια. Στα τρέχοντα επίπεδα,η βία μάλλον δεν θα αποτρέψει τα σχέδια
για αύξηση της παραγωγής πετρελαίουκαθώς τα περισσότερα κοιτάσματα
βρίσκονται στη σχετικά σταθερή περιοχή των Σιιτών στον Νότο. Αλλά για να
υπάρξουν τα πλεονεκτήματα για την ευρύτερη ιρακινή οικονομία, η βελτίωση της
εθνικής ασφάλειας είναι βασική προϋπόθεση.
Το δεύτερο εμπόδιο είναι η εγχώρια πολιτική κατάσταση. Ο νέος νόμος που
σχεδιάζεται δημιουργεί αβεβαιότητες για τη θεσμική και τη νομική ρύθμισητου
πετρελαϊκού κλάδου.
Επίσης, η πολιτική αστάθεια, η αναποτελεσματικότητα και η αδράνεια είναι
επιπλέοναπειλές απέναντι στο να δημιουργηθεί η απαραίτητη υποδομή της
πετρελαϊκής βιομηχανίας,όπως είναι το οδικό δίκτυο καιη παροχή
ηλεκτρικής ενέργειας και νερού.Χωρίς αυτήν τη βασική υποδομή οι διεθνείς
πετρελαϊκές εταιρίες δεν θα μπορέσουν να υλοποιήσουν τους στόχους παραγωγής
πετρελαίου.
Τέλος, είναι και το ζήτημα της οικονομικής πολιτικής και διακυβέρνησης. Για να
ωφεληθούν η ευρύτερη οικονομία και οι κάτοικοι της χώρας από τις προοπτικές
ενίσχυσης του πλούτου,η οικονομική πολιτική θα πρέπει να ανταποκριθεί στο
ζήτημα της φτώχιας,ειδικότερα στις αγροτικές περιοχές. Επίσης, θα πρέπει
να αντιμετωπιστούν, μεταξύ άλλων, τα θέματα υγείας και παιδείας.
Η διαφθορά χρειάζεται να εξαλειφθεί. Προς το παρόν, οι Αρχές έχουν καταγράψει
έργο στη σταθεροποίηση της οικονομίας που έχει πληγεί από τον πόλεμο και έχουν
κάνει σημαντικά βήματα προς τη βελτίωση της διαφάνειας.Αλλά με την
καθοδήγηση του ΔΝΤ και άλλων οργανισμών.Παραμένει αβέβαιο το τι μέλλει
γενέσθαι όταν το Ιράκ θα κληθεί να προχωρήσει μόνο του.
Θα καταφέρει να ξεπεράσει αυτά τα εμπόδια και να πραγματοποιήσει τις
οικονομικές του δυνατότητες;Υπάρχει ακόμα μεγάλη αβεβαιότητα. Μεγάλες
όμως είναι και οι ευκαιρίες. Παραμένουμε αισιόδοξοι πως όταν αναλάβει νέα
κυβέρνηση το Ιράκ θα συνεχίσει την πορεία του προς την οικονομική του
γιγάντωση.
* Ο κ. Farouk Soussa είναι επικεφαλής ανάλυσης της Citigroup
για τη Μέση Ανατολή.
(από
Financial Times, Euro2day.gr)