Πριν
ένα έτος ακριβώς, όταν ο τότε πρωθυπουργός κ. Κώστας
Καραμανλής υπογράμμιζε ότι η χώρα βρίσκεται με άδεια ταμεία και άρα
αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της χρεωκοπίας, ο κ. Γιώργος
Παπανδρέου, ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, απαντούσε ότι «λεφτά
υπάρχουν». Λίγες εβδομάδες αργότερα ανελάμβανε την εξουσία και δήλωνε ότι η χώρα
κινδυνεύει να πτωχεύσει γιατί, όχι μόνον «λεφτά δεν υπάρχουν», αλλά και κανείς
δεν θέλει να την δανείσει ει μη μόνον με πολύ υψηλά επιτόκια.
Ο κ. Γ.
Α. Παπανδρέου απέδιδε την –επαρκώς γνωστή– αυτή κατάσταση στον
προκάτοχό του, πλειοδοτούσε ως προς τα καταστροφικά μεγέθη της οικονομίας,
απειλούσε τις χρηματοπιστωτικές αγορές και ζητούσε την βοήθεια της Ευρωπαϊκής
Ενώσεως. Στην διάρκεια των σχετικών διαβουλεύσεων, ο πρωθυπουργός θεωρούσε
ολέθρια την προσφυγή της χώρας μας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και,
βεβαίως, απέκλειε την λύση αυτή. Καυτηρίαζε δε και όλους αυτούς που συνιστούσαν
την προσφυγή στο ΔΝΤ ως ιδανική λύση –πράγμα που εν μέρει επιθυμούσαν και
ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Τελικά,
ο κ. Γ. Α. Παπανδρέου απεδέχθη την συμμετοχή του ΔΝΤ στο σύστημα βοήθειας προς
την Ελλάδα και με τον σοσιαλιστή γενικό διευθυντή του Ταμείου κ. Ντομινίκ Στρως-Καν διατηρεί τις καλύτερες των σχέσεων.
Σήμερα,
ο κ. Γ. Α. Παπανδρέου θεωρεί καταστροφική οποιαδήποτε συζήτηση για αναδιάρθρωση
του χρέους και αρνείται ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί. Το ερώτημα λοιπόν
που θέτουν όλοι αυτοί που μπορεί να ζημιωθούν από μία ελληνική χρεωκοπία είναι μήπως η ενόχληση του κυρίου πρωθυπουργού
όταν γίνεται λόγος για αναδιάρθρωση χρέους υποδηλώνει τελικώς ότι η εξέλιξη αυτή
είναι δεδομένη.
Για
παράδειγμα, ο διάσημος «γκουρού» των αγορών κ. Μ. Μόμπιους, ιδρυτής της «κερδοσκοπικής» εταιρείας Τέμπλετον, θεωρεί την επαναδιαπραγμάτευση τους χρέους
δεδομένη για την Ελλάδα και προσφάτως δήλωσε ότι αυτό θα συμβεί σε κάποιο στάδιο
εφαρμογής του μνημονίου δανεισμού. Κατά τον κ. Μ. Μόμπιους, το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι τεράστιο, ήδη
πλησιάζει το 140% του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος (ΑΕΠ) και, με δεδομένη την
ύφεση της ελληνικής οικονομίας το 2011, η κατάσταση θα επιδεινωθεί.
Από την
άποψη αυτή θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο φετινός δανεισμός της
χώρας θα αποτελέσει ρεκόρ όλων των εποχών. Μέχρι τον Ιούλιο, το κράτος
δανείστηκε περίπου 55,5 δισεκατ. ευρώ –εάν
συνυπολογιστούν και οι εκδόσεις εντόκων γραμματίων ύψους 4,5 δισεκατ. ευρώ, οι οποίες έγιναν μετά την υπογραφή του
μνημονίου τον περασμένο Μάιο. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα προστεθούν στον
δανεισμό οι δύο δόσεις ύψους 9 δισεκατ. ευρώ εκάστη
από το δάνειο των 110 δισεκατ. ευρώ που μάς χορηγούν
τμηματικά η ευρωζώνη και το ΔΝΤ.
Τα
μεγάλα ελλείμματα της χώρας τροφοδοτούν σταθερά το δημόσιο
χρέος, το οποίο μέσα σε ένα τρίμηνο «φούσκωσε» κατά 6,5 δισεκατ. ευρώ. Στο τέλος Ιουνίου, το δημόσιο χρέος
διαμορφώθηκε στα 316,954 δισεκατ. ευρώ, από 310,384
δισεκατ. ευρώ που ήταν τρεις μήνες νωρίτερα. Τον
Δεκέμβριο του προηγούμενου έτους το χρέος έφθανε στα 298,524 δισεκατ. ευρώ, ενώ στο τέλος του 2008 βρισκόταν στα 282,071
δισεκατ. ευρώ. Όλα, συνεπώς, δείχνουν ότι το ελληνικό
δημόσιο χρέος ακολουθεί εκρηκτική πορεία, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι σε μία
διετία θα οδηγηθεί στο 150% του ΑΕΠ, έναντι 115% του ΑΕΠ το 2009. Πώς, όμως,
μετά το 2014 θα αρχίσει η καθοδική πορεία του χρέους, όταν «μαύρα σύννεφα»
σκεπάζουν ήδη την αναπτυξιακή πορεία της χώρας;
Σε
πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ επισημαίνεται ότι ακόμη και αναιμικοί
ρυθμοί αναπτύξεως θα έχουν ως αποτέλεσμα να παρουσιάσει καθυστερήσεις η
προσπάθεια της ανακάμψεως, και άρα της εξόδου από την κρίση. Ας σημειωθεί στο
σημείο αυτό ότι, για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα συρρικνώσεως του ΑΕΠ ετησίως, το
ελληνικό χρέος θα πλησιάζει έως το 2020 το 170% του ΑΕΠ. Παρόλα αυτά, οι
εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ εκτιμούν ότι το ελληνικό χρέος είναι «διαχειρίσιμο».
Ωστόσο,
αυτές οι εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων του ΔΝΤ δεν συμπίπτουν με τις
αντίστοιχες των ειδικών αναλυτών των αγορών. Όπως μάς υπογράμμισε σοβαρός
εκτιμητής επενδυτικών κινδύνων, το πρόβλημα της χώρας δεν είναι τόσο η
διαχείριση του χρέους όσο η ψυχολογία και οι συμπεριφορές που εκδηλώνονται σε
συλλογικό επίπεδο. Έτσι, εκτιμά ότι η «ελληνική ιδιαιτερότητα», ήτοι η αφροσύνη,
αποτελεί μεταχρονολογημένη επιταγή χρεωκοπίας.