Συνέντευξη παραχώρησε ο Ανατόλι Νμιτριγιέφσκι, μέλος της Ρωσικής
Ακαδημίας Επιστημών και Διευθυντής της Ακαδημίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου
στο πρακτορείο Ria Novosti, όπου μίλησε για τις προοπτικές που ανοίγονται για
την Ρωσία στην Αρκτική.
Ria Novosti: Τα θέματα της Αρκτικής βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα
αυτές τις μέρες. Η υφαλοκρηπίδα της Αρκτικής είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους.
Πότε ανακαλύφθηκαν αυτοί και γιατί το όλο ζήτημα είναι τόσο σημαντικό σήμερα;
Α.Ντ: Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και πολλά χρόνια για τις πρώτες
ύλες της Αρκτικής. Πάντοτε επισήμαιναν τις προοπτικές για παραγωγή υδρογονανθράκων
στον Αρκτικό Ωκεανό. Σε σύγκριση με τα αποθέματα του Ατλαντικού και του Ινδικού
Ωκεανού, ο Αρκτικός περιέχει 50-80% περισσότερο πετρέλαιο και αέριο. Επίσης περιέχει
400% περισσότερο από ότι ο γιγάντιος Ειρηνικός Ωκεανός. Θα ήθελα επίσης να
σημειώσω κάποια στοιχεία για την εκμετάλλευση στην ανοικτή θάλασσα: Σήμερα, το
35% του πετρελαίου και το 32% του αερίου προέρχονται από τα υπεράκτια κοιτάσματα,
ιδίως αυτά που βρίσκονται στην υφαλοκρηπίδα.
Οι υδρογονάνθρακες συνήθως εξορύσσονται από μικρά βάθη, κυρίως
στην περιοχή του Αζερμπαϊτζάν. Αν και η μονάδα παραγωγής Neftyanye Kamni
κατασκευάστηκε το 1949, η διαδικασία εξόρυξης από την υφαλοκρηπίδα δεν αναπτύχθηκε
εκεί περαιτέρω, διότι η Σοβιετική Ένωση διέθετε καλύτερα επίγεια κοιτάσματα τα
οποία ήταν πιο εύκολα και φθηνά στην εκμετάλλευση. Το ζήτημα των αρκτικών
κοιτασμάτων γίνεται πιο σημαντικό διότι τώρα η Ρωσία συνεχίζει τις εργασίες της
στην υφαλοκρηπίδα. Τα κοιτάσματα της Βαλτικής και της νήσου Σαχαλίνης αναπτύχθηκαν
για πρώτη φορά το 1999 και το 2002 αντίστοιχα.
Το κοίτασμα αερίου Στόκμαν και το κοίτασμα πετρελαίου
Πριραζλομνόβε στην υφαλοκρηπίδα της Θάλασσας του Μπάρεντς και της Θάλασσας Κάρα
κοντά στη χερσόνησο Γιαμάλ είναι πολύ υποσχόμενα. Στη χερσόνησο Γιαμάλ μονάχα,
τα αποθέματα υπολογίζονται σε 50 τρις κ.μ. Το 2009, οι έρευνες των υποβρυχίων
στον πυθμένα του Αρκτικού Ωκεανού ενέτειναν το ενδιαφέρον για την περιοχή αυτή
και φανέρωσαν την ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων στο κομμάτι εκείνο που
διεκδικεί η Ρωσία. Η ζώνη καλύπτει 1,2 εκατ. τ. χμ. από τις ακτές της Αρκτικής
ως τον Βόρειο Πόλο.
Ria Novosti: Το οικονομικό αυτό ζήτημα σύντομα απέκτησε
πολιτική σημασία. Οι άλλες χώρες διεκδικούν την πολύτιμη αυτή ζώνη. Πόσο δίκαιες
είναι οι ρωσικές διεκδικήσεις στα κοιτάσματα αυτά και πως κατά τη γνώμη σας θα
πρέπει να προχωρήσει η Ρωσία;
Α.Ντ: Αποτελούν θετικές εξελίξεις οι πρόσφατες δηλώσεις των
υπουργών Εξωτερικών του Καναδά και της Ρωσίας, οι οποίοι ανέθεσαν στους επιστήμονες
τον τελικό λόγο. Οι δύο πλευρές επίσης επιβεβαίωσαν ότι τα τωρινά θαλάσσια σύνορα
της υφαλοκρηπίδας αποτελούν προέκταση των χωρικών υδάτων. Στα πλαίσια αυτά, ο
Αρκτικός Ωκεανός ερευνάται εντατικά προς όφελος όλων. Όσα περισσότερα γνωρίζουμε,
τόσο καλύτερα μπορούμε να κατανοήσουμε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτή περιοχή
που επηρεάζει το παγκόσμιο κλίμα. Θα μπορέσουμε να συγκεκριμενοποιήσουμε τα
εθνικά οικονομικά μας συμφέροντα μόλις αυτή οριοθετηθεί.
Ria Novosti: Όλοι ανησύχησαν από το ατύχημα στον Κόλπο του
Μεξικού τον Απρίλιο. Οι περιβαλλοντιστές αντιτίθενται στην οποιαδήποτε ανθρώπινη
παρέμβαση στην Αρκτική, πέρα από τον κίνδυνο διαρροής. Σε ποιόν βαθμό είναι
δυνατή η ασφαλής εκμετάλλευση της υφαλοκρηπίδας εκεί;
Η επέκταση της πετρελαϊκής βιομηχανίας δίνει προτεραιότητα
στην ασφάλεια. Η πρώτη πετρελαιοκηλίδα σε υφαλοκρηπίδα σημειώθηκε το 1967,
επηρεάζοντας την κοινή γνώμη και τους περιβαλλοντολόγους. Τον Μάρτιο του 1989,
σημειώθηκε η διαρροή του Exxon Valdez, η οποία ανήλθε σε 260.000-750.000 βαρέλια
σε μια ακτογραμμή 2.000χμ. Η ίδια η Exxon υπέστη ζημιές ύψους 5 δις δολαρίων από
το μποϊκοτάρισμα των σταθμών της. Θα ήθελα να δώσω έμφαση στην αντίδραση των
πετρελαϊκών. Ζημιώνονται λόγω των ατυχημάτων και συνεπώς το βρίσκουν ασύμφορο
να κακομεταχειρίζονται την φύση εξαιτίας των οικονομικών αυτών συνεπειών. Η ΒΡ
για παράδειγμα, έχει καταβάλει ήδη 10 δις δολάρια για τον καθαρισμό του Κόλπου.
Πλέον κατασκευάζονται ενισχυμένα , πιο ασφαλή δεξαμενόπλοια και λαμβάνονται
περισσότερα μέτρα στις γεωτρήσεις.
Ο Αρκτικός Ωκεανός είναι μια ειδική ζώνη με ένα εύθραυστο
οικοσύστημα και ένα πιο ευαίσθητο περιβάλλον. Το παχύ υπέδαφος καθιστά δυνατή
την αντιμετώπιση της όποιας μόλυνσης διότι συγκρατεί τους διάφορους μολυσματικούς
παράγοντες. Το πετρέλαιο που διέρρευσε στον Κόλπο του Μεξικού σχημάτισε «μπάλες»
οι οποίες παρέμειναν στον πυθμένα και καταναλώθηκαν από βιολογικούς
μικροοργανισμούς.
Αλλά η διαρροή σε πιο ψυχρά νερά αρχίζει να κυλά μαζί με τα
ρεύματα και αυτό δυσχεραίνει τις προσπάθειες καθαρισμού. Η ρωσική νομοθεσία
επιβάλει αυστηρότερες προδιαγραφές στην εξόρυξη. Οι εταιρείες που αναπτύσσουν
τα κοιτάσματα Σαχαλίνη-1 και Σαχαλίνη-2 απαγορεύεται να διοχετεύουν το υγρό που
χρησιμοποιείται στη γεώτρηση στη θάλασσα Οχότσκ. Παρόμοιες τακτικές επιτρέπονται
στον Κόλπο του Μεξικού, όχι όμως στην Αρκτική λόγω των ιδιαιτεροτήτων αυτών.