Είμαστε δακτυλοδεικτούμενοι, αλλά δεν είμαστε μόνοι. Η Γαλλία συνταράσσεται από καταλήψεις και διαδηλώσεις με αφορμή το συνταξιοδοτικό, στη Βρετανία η κυβέρνηση παίρνει πρωτοφανή και σκληρά μέτρα λιτότητας, στην ακμάζουσα Γερμανία η φράου Μέρκελ τα εφαρμόζει ήδη, στην Ισπανία προωθείται ανάλογος προϋπολογισμός, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία… τα ίδια σχεδόν συμβαίνουν λίγο-πολύ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Επομένως είναι σαφές ότι όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα εντάσσονται σε μια γενικότερη άποψη περί «εξυγίανσης» των δημοσιονομικών και «εξορθολογισμού» του συνταξιοδοτικού, που έχει επιβληθεί στην Ευρώπη.
Ωστόσο, η χώρα μας εξακολουθεί να παραμένει μια ειδική περίπτωση στο ευρωπαϊκό στερέωμα, ίσως και στο παγκόσμιο. Γι’ αυτό και λαμβάνονται ακραία μέτρα για την εξυγίανση των δημοσιονομικών και την εκλογίκευση της λειτουργίας της οικονομίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι οικονομολόγοι που υποστηρίζουν ότι οδηγεί σε λάθος κατεύθυνση ο δρόμος της λιτότητας σε περιόδους κρίσης γιατί εμπεδώνει την ύφεση, εξαιρούν την Ελλάδα. Στις συνταγές που προτείνουν, προσθέτουν «άλλο η Ελλάδα» όταν γίνεται λόγος, γιατί πραγματικά ήταν και είναι «άλλο η Ελλάδα». Η χώρα μας αποτελεί μία κατηγορία μόνη της και δεν εντάσσεται σε κάποιο από τα παραδεκτά και καθιερωμένα οικονομικά - κοινωνικά μοντέλα διαβίωσης και ανάπτυξης.
Επομένως, την Ελλάδα δεν την αφορά η διχογνωμία αν σε περίοδο κρίσης πρέπει να διοχετεύονται λεφτά στην οικονομία, για να αναθερμανθεί, ή αν προτεραιότητα έχει η εξυγίανση των δημοσιονομικών, ώστε να ακολουθήσει η ανάπτυξη. Πρώτον, γιατί εδώ «τρώμε» τα λεφτά, δεν τα επενδύουμε, όπως αποδεικνύουμε περίτρανα εδώ και χρόνια με τα ευρωπαϊκά κονδύλια, αλλά και με τα δανεικά που βρίσκαμε μέχρι πρότινος και δεν βρίσκουμε πια. Δεύτερον, γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να «κόψει» μονέδα, αφού είναι στο ευρώ. Τρίτον, γιατί η παραγωγική της βάση είναι σχεδόν ανύπαρκτη και εντελώς μη ανταγωνιστική. Τέταρτον, γιατί το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα είχαν φτάσει σε εξωφρενικά επίπεδα.
Ολα αυτά φτάνουν και με το παραπάνω για να δικαιολογήσουν γιατί οι επιστήμονες και οι άνθρωποι της αγοράς, όπως βέβαια και οι διάφοροι διεθνείς μηχανισμοί, δεν συγκρίνουν την Ελλάδα με άλλες χώρες. Ομως η πατρίδα μας έχει και πολλές άλλες ιδιαιτερότητες που όλες μαζί έχουμε μάθει να τις ονομάζουμε «ελληνική πραγματικότητα». Ενώ υποτίθεται ότι ανήκουμε στην προηγμένη Δύση, βρισκόμαστε στην Ευρώπη και έχουμε ενταχθεί στην Ευρωζώνη, στον σκληρό πυρήνα δηλαδή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα «χαρακτηριστικά» μας είναι τελείως διαφορετικά. Για τα αίτια αυτής της διαφορετικότητας μπορούμε να συζητάμε (και συζητάμε) επί μήνες και χρόνια, αλλά η πραγματικότητα είναι μία και μοναδική. Είμαστε «άλλο πράγμα»! Για παράδειγμα, δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα, τουλάχιστον από εκείνες που ανήκαν πάντα στη Δύση, με τόσο παράλυτους δημόσιους μηχανισμούς, από το στενότερο κράτος μέχρι τους φαρδύτερους ΟΤΑ. Δεν υπάρχει επίσης άλλη χώρα με τόσες και τόσο προβληματικές και ελλειμματικές ΔΕΚΟ. Πουθενά αλλού δεν επικρατεί αυτό το χάος στους μισθούς, τα επιδόματα, τα «μπόνους», τα δώρα, τις συντάξεις, τις υπερωρίες, τα σαββατοκύριακα, τα ρεπό, τα προνόμια, τα κεκτημένα, τους κοινωνικούς πόρους. Σε κανένα άλλο μέρος δεν έχει επιβληθεί τέτοιο ασφυκτικό πλέγμα μικροσυμφερόντων που εμποδίζει την ανάσα και δεν οργιάζει τόσο η φαντασία για να βρεθούν μονοπάτια και μέθοδοι προκειμένου να ξεπεραστούν οι κανόνες και οι νόμοι. Ακόμη όμως και οι παραπάνω αναφορές δεν είναι αρκετές για να περιγράψουν την «ελληνική πραγματικότητα». Η εκτεταμένη διαφθορά είναι πλέον γνώρισμα της καθημερινότητάς μας και η φοροδιαφυγή εθνικό σπορ. Η έλλειψη αξιόπιστων στοιχείων σε κάθε τομέα και από κάθε τομέα, δημόσιο ή ιδιωτικό, επιτρέπει κάθε είδους παραμόρφωση και στρεβλώνει σκέψεις, αποφάσεις και ενέργειες. Η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα, όπου αντί της παιδείας ανθεί η παραπαιδεία, αντί της οικονομίας αναπτύχθηκε η παραοικονομία και είναι υπερήφανη που δημιούργησε ένα παραδημόσιο (τα περίφημα και αποτελεσματικά ΚΕΠ) για να καλύψει την ανικανότητα του Δημοσίου να εξυπηρετεί τους πολίτες.
Το συμπέρασμα είναι λοιπόν ότι μπορεί να στενάζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες και να αναστενάζουν οι Ελληνες από την πολιτική της λιτότητας που έχει επιβληθεί από άκρου εις άκρον της ηπείρου μας, αλλά από άλλη βάση ξεκινούν οι μεν και από άλλη οι δε. Ρεαλιστικά και αντικειμενικά, στη δική μας περίπτωση δεν χωρούν άλλες προτάσεις και συνταγές πέραν αυτών του Μνημονίου. Οι στρεβλώσεις είναι τεράστιες και εκτεταμένες, αφού το μοντέλο δεν είναι ούτε καπιταλιστικό ούτε σοσιαλιστικό ούτε κάποιας γνωστής παραλλαγής αυτών των δύο, αλλά γνήσια «ελληνικό».
Από την άλλη πλευρά, όμως, τα νέα δεδομένα σχετικά με το έλλειμμα του 2009 (εκτιμάται γύρω στο 15,5% του ΑΕΠ) δημιουργούν προϋποθέσεις για νέα μέτρα. Τα αντέχουμε; Δύσκολα. Θα δείξουν κατανόηση οι της τρόικα; Ζητούμενο, αλλά προς το παρόν άγνωστο. Υπάρχει άλλος δρόμος; Κατηγορηματικά όχι! Σε τέτοιο σημείο μάς έχει φέρει η «ελληνική πραγματικότητα»…
(από την εφημερίδα "Καθημερινή", 22/10/2010)