Στροφή του Ισραήλ στην «Καθαρή» Ενέργεια

Καινοτομία και αλλαγή προσέγγισης με στόχο την ανάπτυξη και την παραγωγή καθαρής ενέργειας, όχι για την άμυνα αλλά για ειρηνική χρήση, είναι η προτεραιότητα που θέτει πλέον το Ισραήλ, υπό το φάσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και στο πλαίσιο επίτευξης της αναγκαίας ενεργειακής αυτάρκειας, ελλείψει δικών του ενεργειακών και υδάτινων πόρων και διαθέσιμου χώρου και με το πετρέλαιο να έχει αναρριχηθεί και πάλι πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι. «Είμαστε βαριά εξαρτημένοι από τον “μαύρο χρυσό”» και επομένως «από τις χώρες που παράγουν πετρέλαιο», παραδέχθηκε ο υπουργός Υποδομών του Ισραήλ, Ούζι Λαντάου, στη διάρκεια της 4ης ετήσιας Διεθνούς Διάσκεψης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», που πραγματοποιήθηκε στην πόλη Εϊλάτ στις 21-24 Φεβρουαρίου. Για να προσθέσει πως η επισφαλής θέση του Ισραήλ «δεν επιτρέπει να βασιζόμαστε σε κανέναν, επομένως απαιτείται φάσμα πηγών ενέργειας και συνετή χρήση όλων των διαθέσιμων μεθόδων, χωρίς να καταστρέψουμε τη Φύση».

Οπως επισήμανε ο υπουργός στη διάσκεψη -μια από τις σημαντικότερες ετήσιες εκδηλώσεις στο Ισραήλ για την ανανεώσιμη ενέργεια- οι δύο βασικοί στόχοι του Ισραήλ είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους και η εκμετάλλευση προγραμμάτων για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η προσπάθεια του Ισραήλ να εφαρμόσει σχέδιο στα πρότυπα του 20-20-20 της Ε. Ε. για την κλιματική και ενεργειακή πολιτική. Ετσι, στόχος είναι, ώς το 2020, το 10% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στους πιο φιλόδοξους στόχους εντάσσεται η προοπτική να ηλεκτροδοτείται η χώρα αποκλειστικά με ηλιακή ενέργεια σε 30 χρόνια από σήμερα. Για να επιτευχθούν αυτά, βεβαίως, θα πρέπει να λυθεί το πρόβλημα της γραφειοκρατίας, που στο Ισραήλ λαμβάνει τη μορφή της κατανομής ευθυνών σε ποικίλα υπουργεία (Ασφάλειας, Αμυνας, Περιβαλλοντικής Προστασίας, Εσωτερικών και Γεωργίας), με ό, τι αυτό σημαίνει για τη δυνατότητα συντονισμού. Πρόβλημα συνιστά όμως -αναπόφευκτα- και το υψηλό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση φωτοβολταϊκών πάνελ υψηλής συγκέντρωσης.

Στη διάσκεψη δόθηκαν λεπτομέρειες για ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών στο Ισραήλ, το οποίο η κυβέρνηση θα επιδοτήσει με 400 εκατ. δολάρια, καθώς και για κοινή επένδυση ύψους 15,5 εκατ. δολαρίων από την κυβέρνηση και τον ιδιωτικό τομέα για την ίδρυση κέντρου τεχνολογικής ανάπτυξης. Για να επιτύχει όμως τους στόχους του, το Ισραήλ θεωρεί αναπόφευκτο να στραφεί και στο εξωτερικό, προς αναζήτηση τόσο επενδυτών όσο και νέων αγορών. Παρότι μικρή χώρα με περιορισμένους πόρους, εστιάζει στο γεγονός ότι συγκαταλέγεται στις ανταγωνιστικότερες οικονομίες του κόσμου, καταλαμβάνοντας την 23η μεταξύ 134 θέσεων στη σχετική κατάταξη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το 2008-09. Η πρόοδός του στον τομέα της δημιουργίας εξυπνότερων, καθαρότερων και αποδοτικότερων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και της στροφής σε εναλλακτικές πηγές επιβραβεύθηκε τον Δεκέμβριο, όταν δύο ισραηλινές εταιρείες -οι GridON και WinFlex- συγκατελέγησαν τον Δεκέμβριο στις πέντε εταιρείες που επέλεξε η αμερικανική General Electric στο πλαίσιο του σχετικού προγράμματος GE Ecomagination Challenge. Η παρουσία της Ευρώπης γίνεται εμφανής, μεταξύ άλλων, με σειρά υποσχόμενων κοινών προγραμμάτων έρευνας και τεχνολογίας σε ποικίλους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ, μέσω του προγράμματος EUREKA. Στο Εϊλάτ εγκρίθηκαν επενδύσεις 33 εκατ. ευρώ για 25 προγράμματα, στα έξι εκ των οποίων -το 25% του συνόλου- θα συμμετέχουν Ισραηλινοί εταίροι. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε άλλωστε χρηματοδότηση των ερευνών για την επαναφορτίσιμη μπαταρία του ηλεκτρικού αυτοκινήτου που κατασκευάζει η ισραηλινή Better Place, το οποίο θα κυκλοφορήσει στη χώρα στα τέλη του τρέχοντος έτους. Η είδηση έγινε γνωστή μόλις αυτή την εβδομάδα και η χρηματοδότηση θα είναι της τάξης των 2,2 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του 7ου Προγράμματος Πλαισίου (FP7). Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο θα έχει επάρκεια 160 χιλιομέτρων και θα είναι πλήρως αυτοματοποιημένο. Σχεδιάζεται να κυκλοφορήσουν 50.000 τέτοια οχήματα την ερχόμενη 5ετία. Η μπαταρία του θα ζυγίζει 150 κιλά και η τιμή του θα είναι 10.000-12.000 δολάρια υψηλότερη από εκείνη των συμβατικών σεντάν.

Με τη λειψυδρία και την κλιματική αλλαγή να καθιστούν το ζήτημα επάρκειας του νερού εθνική προτεραιότητα, η χώρα σημειώνει τέλος διαρκή πρόοδο στην ανάπτυξη νέων και αποδοτικών τεχνολογιών στη διαχείριση ύδατος, την άντληση, την αφαλάτωση αλλά και την επεξεργασία, τον καθαρισμό και την ανακύκλωση. Στον κλάδο τεχνολογιών ύδατος δραστηριοποιούνται περί τις 250 εταιρείες, εκ των οποίων το 80% κάνει και εξαγωγές. Το Ισραήλ είναι η έδρα τριών από τα μεγαλύτερα εργοστάσια αφαλάτωσης στον κόσμο.

Ενεργειακή συνεργασία

Ο καθορισμός των τομέων συνεργασίας Ελλάδας - Ισραήλ για την προώθηση της πράσινης ενεργειακής ανάπτυξης, τη δυναμική προώθηση εφαρμογών ΑΠΕ, ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας ήταν το αντικείμενο των διμερών συναντήσεων που είχε στο Ισραήλ ο Ελληνας υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης. Ο κ. Μανιάτης συναντήθηκε με τον υπουργό Υποδομών του Ισραήλ και τον ομόλογό του Περιβαλλοντικής Προστασίας, Γκιλάντ Ερντάν, με τους οποίους συζήτησε επίσης θέματα διαχείρισης υδάτων, αφαλάτωσης με χρήση ΑΠΕ και εξοικονόμησης νερού, καθώς και περιβαλλοντικής πολιτικής όπως η διαχείριση αποβλήτων, η υλοποίηση του ισραηλινού προγράμματος «Επανάσταση στην Ανακύκλωση» και η προώθηση της ενεργειακής απόδοσης στη βιομηχανία. Στο πλαίσιο της διάσκεψης, ο κ. Μανιάτης τόνισε πάντως ότι και οι ποσότητες φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν στα κοιτάσματα Λεβιάθαν και Ταμάρ του Ισραήλ μπορούν να χρησιμεύσουν ως εναλλακτική πηγή ενέργειας για την Ε.Ε. στο μέλλον. Οπως τόνισε, η Ελλάδα ενδιαφέρεται να λειτουργήσει ως πύλη φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο στην Ε.Ε. Το ισραηλινό αέριο δεν αναμένεται να αρχίσει να εξάγεται πριν από το 2016.

«Ανθίζει» η έρημος

Σε «Σίλικον Βάλεϊτης ηλιακής ενέργειας» φιλοδοξεί το Ισραήλ να μετατρέψει τις άνυδρες αχανείς εκτάσεις της ερήμου Νεγκέβ, στον νότο της χώρας. Η περιοχή, που καταλαμβάνει σχεδόν τα δύο τρίτα της χώρας και στην οποία κατοικούν όχι περισσότεροι από 500 άνθρωποι, σε σύνολο 7 εκατομμυρίων, θεωρείται «κλειδί» για την προσπάθεια απεξάρτησης από το πετρέλαιο.

Η μη αναλώσιμη ηλιακή ακτινοβολία είναι ο υπ’ αριθμόν 1 ανεκμετάλλευτος πόρος της ερήμου και στον τομέα της ηλιακής ενέργειας καταγράφει τη μεγαλύτερη πρόοδο η ισραηλινή τεχνολογία Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, με επιτεύγματα όπως οι επίπεδοι ηλιακοί συλλέκτες για κτίρια, οι τεχνητές λίμνες αποθήκευσης ηλιακής ενέργειας (solar ponds) και οι φωτοβολταϊκοί συλλέκτες.

Σημειωτέον ότι οι ηλιακοί συλλέκτες στις στέγες εξασφαλίζουν ζεστό νερό για το 75% των νοικοκυριών στη χώρα, ποσοστό που είναι από τα μεγαλύτερα διεθνώς.

«Να κάνουμε την έρημο να ανθίσει», παρότρυνε ο υπουργός Υποδομών στην εναρκτήρια ομιλία του στο Εϊλάτ. Το πανεπιστήμιο Ben-Gurion του Νεγκέβ, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας Ηλιακής Ενέργειας Ben-Gurion, το ινστιτούτο επιστήμης Weizmann και ο ιδιωτικός τομέας δραστηριοποιούνται στην περιοχή σε έρευνα και ανάπτυξη για τεχνολογικές εφαρμογές στα φωτοβολταϊκά και στην ηλιακή-θερμική ενέργεια.