Του David Buchan
Αν και τα υψηλά επίπεδα στα οποία έχει φτάσει πρόσφατα η τιμή του αργού είναι γνωστά σε όλους, με μυστήριο καλύπτονται κάποιες από τις ποσότητες προσφοράς και ζήτησης πετρελαίου, οι οποίες λαμβάνονται υπ’ όψη στην διαδικασία διαμόρφωσης της τιμή του. Η BP, για παράδειγμα, έχει ανακαλύψει πως η κυβερνητική μυστικότητα θα μπορούσε να καλύψει το μέγεθος των αποθεμάτων που διαθέτει, από το κοινό της project με την ΤΝΚ στη Ρωσία. Παράλληλα, μέλη του ΟΠΕΚ διστάζουν να αποκαλύψουν το πραγματικό ύψος της παραγωγής τους και παρέχουν, έτσι, κατ’ εξακολούθηση παραπλανητικά στοιχεία, προκειμένου να επωφεληθούν στην αγορά.
Οι διαφορές στον τομέα της ζήτησης είναι συχνά μεγαλύτερες. Η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση της Κίνας για πετρέλαιο ασκεί σημαντική πίεση στην τιμή του, κάτι το οποίο δεν είναι εμφανές από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, που εμφανίζονται χρονίως να υποβιβάζουν την κατανάλωση της χώρας. Ως εκ τούτου, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), ο οποίος εκδίδει το μηνιαίο στατιστικό δελτίο για την αγορά πετρελαίου, ανακοίνωσε ένα πλεόνασμα της προσφοράς έναντι της ζήτησης, ύψους 1,2 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, για το πρώτο τρίμηνο του έτους - το αντίστροφο δηλαδή από αυτό που συμβαίνει πραγματικά στην αγορά πετρελαίου. Η εν λόγω αντίφαση αναλογεί μόνο στο 1% της διεθνούς εμπορίας πετρελαίου, σύμφωνα με τον εκδότη της μηνιαίας έκθεσης του ΙΕΑ, κ. Klaus Rehaag, και είναι πολύ μικρότερη από ότι στις στατιστικές των άλλων εμπορεύσιμων καυσίμων, όπως του άνθρακα. Το πετρέλαιο, ωστόσο, είναι πολύ πιο σημαντικό στην παγκόσμια οικονομία.
Ο κ. Rehaag υποστηρίζει πως, ενώ ο ΙΕΑ έχει αρχίσει να προμηθεύεται σταδιακά πιο ορθές πληροφορίες, μέσα από συνομιλίες του με την Κίνα, τη Ρωσία και τα κράτη – μέλη του ΟΠΕΚ, «χρειαζόμαστε ακόμη καλύτερα στοιχεία, δεδομένης της σφιχτότερης ισορροπίας στην αγορά πετρελαίου». Κι αυτό γιατί, εκτός των γεωπολιτικών φόβων στη Μέση Ανατολή, «η αγορά πετρελαίου δουλεύει με τα περιθώρια και η τιμή του τελευταίου βαρελιού καθορίζει την συνολική τιμή», αναφέρει ο ίδιος.
Σύμφωνα με τον Leo Drollas, αναλυτή του Centre for Global Energy Studies, «ο ΙΕΑ αρκετά συχνά διορθώνει τα προηγούμενα στοιχεία του και ανεβάζει τους αριθμούς της ζήτησης, και τότε εμείς προσπαθούμε να ξαναφτιάξουμε τους δικούς μας αριθμούς». Για παράδειγμα, ο Οργανισμός αύξησε πρόσφατα τις εκτιμήσεις του για τη ζήτηση των τεσσάρων τελευταίων ετών, κατά 400.000 βαρέλια την ημέρα. Ο κ. Rehaag υπογραμμίζει πως ο ΙΕΑ επανεξετάζει τα στοιχεία του κάθε μήνα, σύμφωνα με τις καινούριες πληροφορίες. Παραδέχεται, ωστόσο, πως ο συνδυασμός της οικονομικής άνθησης στην Κίνα, των μεγάλων περικοπών στους φόρους των ΗΠΑ και του πολέμου στο Ιράκ, έχει αρνητικές συνέπειες στις εκτιμήσεις του για την ζήτηση.
Επιπλέον, τα μέλη του ΟΠΕΚ, αν και υποχρεούνται να ανακοινώνουν τα στοιχεία της παραγωγής τους στην Διεύθυνση του καρτέλ, φαίνονται να αποδέχονται πως αυτά δεν είναι και τα πραγματικά. Αυτό συμβαίνει, καθώς το κάθε κράτος –μέλος θέλει να δρα ελεύθερα στο σύστημα που έχει διαμορφώσει το καρτέλ, προσποιούμενο ότι δεν ξεπερνά τις προκαθορισμένες ποσοστώσεις και ευελπιστώντας ότι δεν κάνουν το ίδιο και οι υπόλοιπες χώρες.
Σε αντίθεση με τη Ρωσία, τα κράτη – μέλη του ΟΠΕΚ είναι συνήθως περισσότερο ανοιχτά στο θέμα των αποθεμάτων, παρά σε αυτό της παραγωγής. Προσφάτως, η Σαουδική Αραβία έφερε στη δημοσιότητα περισσότερες πληροφορίες για την κατάσταση των πετρελαικών της κοιτασμάτων, καθώς είχε προηγουμένως δεχθεί κριτική από δυτικούς εμπειρογνώμονες για το μέγεθός τους. Η γνησιότητα των εν λόγω στοιχείων θα δοκιμαστεί, σε περίπτωση που η Σαουδική Αραβία αυξήσει την παραγωγή της, όπως υποσχέθηκε.