Η αύξηση της τιμής του πετρελαίου που παρατηρείται φέτος έχει
οδηγήσει την παγκόσμια αγορά προς μια διαχρονική φθηνότερη λύση: Το κάρβουνο.
Με την ενεργειακή «όρεξη» της Κίνας να παραμένει ισχυρή, πολλές είναι οι
αναπτυσσόμενες χώρες που στρέφονται στον βρόμικο λιγνίτη και λιθάνθρακα ώστε να
τροφοδοτήσουν την ανάπτυξή τους και την βιομηχανική παραγωγή, απειλώντας όμως
τους κλιματικούς στόχους και ρυπαίνοντας την ατμόσφαιρα του πλανήτη.
Το 2010, η παγκόσμια κατανάλωση άνθρακα κυμάνθηκε στους 3,8
δις mtoe, αυξημένη κατά 50% σε σύγκριση με το έτος 2000. Η αύξηση αυτή προήλθε
κυρίως από την ζήτηση της Κίνας, η κατανάλωση της οποίας εκτινάχτηκε κατά 133%
την τελευταία δεκαετία και σαν αγορά εκπροσωπεί πλέον το 48% της παγκόσμιας ζήτησης.
Ακόμη ένα γοργά αναπτυσσόμενο κράτος, η Ινδία, έχει αυξήσει
σημαντικά την συμβολή της στη συνολική ζήτηση για άνθρακα. Την τελευταία δεκαετία
διπλασίασε τις ανάγκες της για αυτή την πηγή ενέργειας, ενώ τα τελευταία τέσσερα
χρόνια, η κατανάλωση επιταχύνθηκε με ρυθμό 9-10% ετησίως. Ακόμα και στην Ιαπωνία,
η οποία είναι μια ανεπτυγμένη οικονομία, η ζήτηση για άνθρακα αυξήθηκε κατά 40%
από το 2000 ως το 2010. Μάλιστα, φέτος και πέρυσι παρατηρήθηκε διψήφιο ποσοστό
στην αύξηση της ζήτησης, μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί, δεδομένης της καταστροφής
της Φουκουσίμα, όπως υποστηρίζει το βρετανικό CGES.
Πάντως, η Κίνα, εκτός από καταναλωτής είναι και μεγάλος
παραγωγός άνθρακα και μάλιστα η παραγωγή υπερβαίνει την εγχώρια ζήτηση. Εντούτοις,
οι μεγάλες αποστάσεις που χωρίζουν τα κέντρα παραγωγής από τα κέντρα κατανάλωσης
στα ανατολικά, καθιστούν την εγχώρια παραγωγή μη ανταγωνιστική. Για το λόγο αυτό,
η κυβέρνηση προτιμά να εισάγει ποσότητες από την Αυστραλία, το Βιετνάμ και τη
Ρωσία, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες.
Οι τάσεις αυτές στην Κίνα θα συνεχιστούν και στο μέλλον, καθώς
ο κλάδος του ηλεκτρισμού και οι βιομηχανίες στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στον άνθρακα,
δίχως να διαφαίνεται κάποια προοπτική διαφοροποίησης των πηγών. Επίσης, οφείλουμε
να παρατηρήσουμε ότι τα κινεζικά αποθέματα άνθρακα είναι συγκριτικά μικρότερα
από αυτά άλλων κρατών: Ο λόγος των αποθεμάτων έναντι της παραγωγής είναι 35 έτη
για την Κίνα, ενώ στην περίπτωση των ΗΠΑ είναι 240 έτη και στης Ρωσίας 500 έτη.
Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι το 2015 η Κίνα θα αναγκάζεται να εισάγει 2-3 φορές
περισσότερο άνθρακα από ότι σήμερα.
Η έκρηξη λοιπόν που παρατηρείται διεθνώς όσον αφορά την
κατανάλωση άνθρακα είναι ιδιαίτερα σημαντική και θα έπρεπε να μας προβληματίζει
εδώ στην Ευρώπη. Αυτό διότι τη στιγμή που η Ε.Ε. αφιερώνει τεράστια ποσά για
την ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας, οι κινεζικές βιομηχανίες εξακολουθούν να
πληρώνουν συγκριτικά χαμηλότερους λογαριασμούς για την ενέργεια που χρησιμοποιούν,
καθιστώντας έτσι πιο ανταγωνιστικά τα προϊόντα τους.
Υπάρχει όμως και ένας άλλος λόγος ανησυχίας: Ότι οι υπόλοιπες
αναπτυσσόμενες οικονομίες θα ακολουθήσουν το πρότυπο της Κίνας και θα επιλέξουν
να εγκαταλείψουν επί της ουσίας την πράσινη ανάπτυξη. Στην περίπτωση αυτή, οι όποιες
προσπάθειες της Ε.Ε. για το κλίμα του πλανήτη θα πέσουν στο κενό, αφού η δική της
συμβολή στο φαινόμενο της Κλιματικής Αλλαγής δεν είναι παρά ένα κλάσμα της παγκόσμιας
«πίτας».