Κυρώσεις στο καθεστώς Άσαντ επέβαλε ο Αραβικός Σύνδεσμος την
περασμένη Κυριακή, ως ένα μέσο πίεσης για τον τερματισμό της βίας ενάντια στους
εξεγερμένους αντικαθεστωτικούς της χώρας. Ήδη, ΗΠΑ και ΕΕ έχουν επιβάλει
σκληρές κυρώσεις στην Συρία, επιβαρύνοντας πολύ σοβαρά την οικονομία της χώρας.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου η ΕΕ επέβαλε εμπάργκο στις εξαγωγές
πετρελαίου της Συρίας, το 95% των οποίων κατευθύνονταν προς τις ευρωπαϊκές
αγορές – με την Ιταλία και την Γερμανία να καταναλώνουν τα 2/3 των συριακών
εξαγωγών αργού. Η παραγωγή πετρελαίου της Συρίας θεωρείται, σύμφωνα με τον
Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ) χαμηλής ποιότητας και ανήρχετο, τον Αύγουστο
του 2011, σε 370.000 βαρέλια την ημέρα. Το 2010 η Συρία εξήγε μόνο περί
τα150.000 βαρέλια την ημέρα, καθώς το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής
καταναλωνόταν εντός της χώρας.
Σύμφωνα με την αμερικανική Υπηρεσία Ενεργειακών Πληροφοριών
(ΕΙΑ), το 2010 η παραγωγή της Συρίας έφτανε μόλις τα 400.998 βαρέλια την ημέρα
(2000: 546.785 βαρέλια ημερησίως).
Αν και ούτε η ποιότητα του συριακού πετρελαίου ούτε οι
ποσότητες εξαγωγής ήταν σημαντικές, το ευρωπαϊκό εμπάργκο στέρησε μία σημαντική
πηγή εσόδων από την χώρα.
Η απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου αφορά κυρίως την ταξιδιωτική
απαγόρευση για Συρίους επισήμους και πολιτικούς, τη διακοπή συναλλαγών με την
κεντρική τράπεζα της χώρας και τη διακοπή προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από
αραβικά κεφάλαια. Ο πρωθυπουργός και
υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ, Hamad bin Jassem, δήλωσε ότι οι κυρώσεις θα
έχουν άμεση εφαρμογή, προσθέτοντας ότι το σχετικό ψήφισμα του Αραβικού
Συνδέσμου καλεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να προχωρήσει σε ανάλογα μέτρα.
Ωστόσο, το γεγονός ότι ο αραβικός κόσμος αντιμετωπίζει κατά
παράδοσιν με ιδιαίτερο σεβασμό την Συρία, οδηγεί αρκετούς αναλυτές στο
συμπέρασμα ότι η εφαρμογή των κυρώσεων του Αραβικού Συνδέσμου δεν θα έχει παρά
περιορισμένη ισχύ. Κι αυτό γιατί το Ιράκ, ο Λίβανος και η Ιορδανία - οι
κυριότεροι εμπορικοί εταίροι της μεσανατολικής χώρας, που θεωρείται μήτρα του
παναραβισμού – δήλωσαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πως, ουσιαστικά, δεν
πρόκειται να τις εφαρμόσουν.
Συγκεκριμένα, το Ιράκ απείχε από την ψηφοφορία για την
επιβολή κυρώσεων, ενώ ο Λίβανος «αποσυνεδέθη» από την ψηφοφορία. Και οι δύο
χώρες δήλωσαν ότι δεν θα εφαρμόσουν τις κυρώσεις, ενώ η Ιορδανία έχει δώσει
ανάμεικτα σημάδια για τη στάση που τελικά θα κρατήσει.
Το Ιράκ ήδη ευθυγραμμίζεται σε πολλά ζητήματα με το
γειτονικό Ιράν, που αποτελεί το κύριο στήριγμα του καθεστώτος Άσαντ. Παράλληλα,
θεωρείται πιθανόν τόσο το Ιράν, όσο και η Ρωσία, να παράσχουν ενισχύσεις προς
την Συρία, ώστε να απαλύνουν τις επιπτώσεις των κυρώσεων.
Τόσο οι κυρώσεις του Δυτικού κόσμου, όσο και του Αραβικού
Συνδέσμου, εκτιμάται ότι στόχο έχουν να ωθήσουν την επιχειρηματική και την
ανώτερη τάξη της Συρίας, που επικεντρώνονται ιδίως στην πρωτεύουσα Δαμασκό και
στο Χαλέπι, να στραφούν ενάντια στον Μπασάρ Αλ Άσαντ. Ωστόσο, από τον Μάρτιο,
οπότε και άρχισαν οι ταραχές στην χώρα, μέχρι σήμερα, οι ομάδες αυτές του συριακού
πληθυσμού παραμένουν μάλλον αμέτοχες, ενώ θεωρούνται παραδοσιακά στηρίγματα του
σημερινού καθεστώτος.
Ωστόσο, αν συντελεστεί η απομόνωση της χώρας και από τον
αραβικό κόσμο, μετά τις πρόσφατες κυρώσεις του Αραβικού Συνδέσμου, απειλείται
άμεσα η κατασκευή του λεγόμενου «Ισλαμικού Αγωγού Φυσικού Αερίου», ενός
μεγαλεπήβολου σχεδίου που στόχο έχει να εξαγάγει ποσότητες αερίου από ισλαμικές
χώρες προς τη Δύση. Η προκαταρκτική συμφωνία, όπως είχε γράψει πρώτο το
energia.gr (βλ. εδώ), υπεγράφη στα τέλη Ιουλίου στην ιρανική πόλη Assaloyeh,
στην επαρχία Μπουσίρ, ενώ ο σχεδιαζόμενος αγωγός θεωρείται ανταγωνιστικός στα
πρότζεκτ τόσο του Nabucco όσο και του South Stream.
Η συμφωνία είχε ως αντικείμενο την εξαγωγή ιρανικού φυσικού
αερίου από το πεδίο South Pars προς την Ευρώπη μέσω Ιράν, Συρίας και Λιβάνου,
διά του μήκους 1.500 χλμ αγωγού που θα συνδέει το Assaloyeh με τη πρωτεύουσα
της Συρίας, Δαμασκό, ενώ το κόστος κατασκευής υπολογίζεται στα 10 δις δολ.. Η
δυναμικότητα του σχεδιαζόμενου αγωγού είναι 110 εκατ. κυβικά μέτρα αερίου την
ημέρα ή περίπου 40 bcm κατ’ έτος.
Την εποχή της υπογραφής της ανωτέρω συμφωνίας, εντύπωση
προκάλεσε το γεγονός ότι το Ιράν προχωράει στη σύναψη της συμφωνίας, παρά το
διεθνές εμπάργκο εναντίον του, ενώ ακόμη πιο σημαντικό θεωρείται το γεγονός ότι
στη συμφωνία συμμετέχει το Ιράκ, το οποίο έχει ομαλές σχέσεις με την Δύση, και,
επιπλέον, τελεί υπό αμερικανική κηδεμονία.
Όσον αφορά, τέλος, το μέλλον της σταθερότητας στη Συρία και
την πιθανότητα ακόμη και μίας ξένης στρατιωτικής επέμβασης, όλα τα ενδεχόμενα
μοιάζουν ανοιχτά, αν και κόμη σε θεωρητικό επίπεδο, όπως φάνηκε και από τις
δηλώσεις του πρωθυπουργού του Κατάρ, μετά την επιβολή των κυρώσεων εκ μέρους
του Αραβικού Συνδέσμου. «Όλο το έργο που κάνουμε στόχο έχει να αποφύγουμε την ξένη
επέμβαση», δήλωσε, για να προσθέσει αμέσως μετά: «αλλά αν η δεθνής κοινότητα
δεν μας πάρει σοβαρά το ζήτημα αυτό, τότε δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι δεν θα
υπάρξει ξένη επέμβαση»