Με ευκαιρία αυτήν την φορά τις πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην
Κυπριακή ΑΟΖ και την κινητικότητα του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας για
έρευνες υδρογονανθράκων στην Δυτική Ελλάδα και νοτίως της Κρήτης, άρχισε πάλι η
φιλολογία για την ανάδειξη της Ελλάδας ως του κατ’ εξοχήν ενεργειακού κόμβου
της περιοχής. Ενός κόμβου ο οποίος, σύμφωνα με τους θιασώτες της άποψης αυτής,
θα καθορίζει όχι μόνο την φυσική ροή και διανομή των ενεργειακών πρώτων υλών,
αλλά θα παίζει πρωτεύοντα ρόλο σε γεωπολιτικό και γεωοικονομικό επίπεδο.
Δεν είναι ασφαλώς η πρώτη φορά που διατυπώνονται τέτοιου είδους
μεγαλεπήβολες βλέψεις και καινοφανή οράματα τα οποία όχι μόνο στερούνται αντικρίσματος, υπό την
μορφή ενεργειακών αποθεμάτων ή έστω εμπορευμάτων, αλλά και σοβαρότητας. Αρκεί
να θυμίσουμε τις ευφάνταστες και μεστού εντυπωσιασμού ανακοινώσεις περί δημιουργίας
ενός μοναδικού ενεργειακού κόμβου στην
Βόρεια Ελλάδα, κάπου μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης, τις οποίες
συστηματικά και με το απαιτούμενο φωτογραφικό ντεκόρ προέβαλε η πολιτική ηγεσία
του ΠΑΣΟΚ την περίοδο 2001- 2003, και
τις οποίες αντέγραψε στο ακέραιο η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, την περίοδο
2004 – 2009 και θα εξακολουθούσε και η σημερινή ηγεσία του ΥΠΕΚΑ να πράττει το
ίδιο εάν εντωμεταξύ δεν κατέρρεε πλήρως το σχέδιο για τον παρακαμπτήριο
αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη –
έχοντας άδοξα υπονομευθεί από την κυβέρνηση Μπόρισοφ της γειτονικής και φίλης Βουλγαρίας.
Ο περίφημος ενεργειακός κόμβος που θα δημιουργείτο στην Βόρεια Ελλάδα, και
κατ’ επέκταση θα περιελάμβανε όλη την χώρα - για να θυμίσουμε τις δηλώσεις του
Κ. Καραμανλή του νεότερου, σύμφωνα με
τον οποίο η Ελλάδα θα καθίστατο ο ενεργειακός κόμβος της ΝΑ Ευρώπης – θα
μετέφερε φυσικό αέριο από Ανατολή σε Δύση και πετρέλαιο από Βορρά σε Νότο, και
θα αποτελούσε βάση ανεφοδιασμού για την Ανατολική Μεσόγειο και, έτσι, θα ανεδεικνύετο
σε καθοριστικό παράγοντα για την οικονομία της όλης περιοχής.
Τα σχέδια αυτά ασφαλώς παρέμειναν στα χαρτιά και στις μαγνητοφωνημένες
δηλώσεις των διαφόρων πολιτικών που δεν
έχαναν ευκαιρία, σε περιοδείες τους εντός και εκτός της Ελλάδας, να διαλαλούν
για το πώς η χώρα μας έσπασε τα δεσμά της απομόνωσης της και, ελέω Ε. Ένωσης,
ΗΠΑ και δεν ξέρω ποίων άλλων δυνάμεων, ανέλαβε να επιλύσει το ενεργειακό
πρόβλημα όλης της περιοχής - και γιατί όχι - και της Ευρώπης. Και, για όποιον
είχε στοιχειωδώς ασχοληθεί με τα πραγματικά ενεργειακά και γεωπολιτικά
δεδομένα, ήτο ηλίου φαεινότερο ότι αργά
ή γρήγορα η μπουρδολογία περί ενεργειακού κόμβου και στρατηγικής θέσης της
Ελλάδας θα κατέρρεε αργά ή γρήγορα, αφού δεν υπήρχαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις
για κάτι τέτοιο - οι οποίες μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν - το εμπόρευμα (δηλ.
φυσικό αέριο και πετρέλαιο), ισχυρές συμμαχίες συμφερόντων, εξασφαλισμένη
χρηματοδότηση και επιχειρηματίες που είναι πρόθυμοι να επενδύσουν προσωπικά στο
όλο εγχείρημα. Γιατί, χωρίς να υπάρχουν αυτές και αρκετές άλλες προϋποθέσεις,
ένας απλός διασυνδετήριος αγωγός, όπως ο Ελληνό - Τουρκικός αγωγός φυσικού
αερίου, δεν μεταμορφώνεται αίφνης από την μια μέρα ημέρα στην άλλη σε
ενεργειακό κόμβο. Την θέση αυτή, για όποιον επιθυμεί να δει την αλήθεια και δεν
διακατέχεται από εθνική δυσκαμψία, την έχει προ πολλού κατοχυρώσει η Τουρκία, η
οποία λόγω της γεωγραφικής της θέσεως, του μεγέθους της και της βιομηχανικής
της ανάπτυξης και υποδομής έχει πράγματι καταφέρει ν’ αποτελεί τον
αδιαμφισβήτητο ενεργειακό κόμβο της περιοχής, αλλά και βασική δίοδο ενεργειακών
εμπορευμάτων από την Ασία προς την Ευρώπη και την λεκάνη του Ατλαντικού.
Οι δε αυτόκλητοι ειδικοί και λοιποί αναλυτές περί ενεργειακών και
γεωπολιτικών θεμάτων που προωθούν την άποψη ότι η Ελλάδα, ελέω των Κυπριακών
κοιτασμάτων φυσικού αερίου, μπορεί και πρέπει ν’ αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο,
θα έπρεπε να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί αφού φροντίσουν πρώτα να πληροφορηθούν
για το πώς λειτουργούν οι αγορές πετρελαίων, αερίου και
LNG σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Η πρόσφατα διατυπωθείσα θέση για
«την ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο μεταφοράς τεράστιων ποσοτήτων φ. αερίου που
ανακαλύφθηκαν στην Κυπριακή ΑΟΖ, προς την Ευρώπη» (βλέπε άρθρο Αθ. Έλλις στην
Καθημερινή στις 8/1/2012 με τίτλο «Η
Ελλάδα, Ενεργειακός Κόμβος στην Αν. Μεσόγειο») αποτελεί ακόμα ένα ευφάνταστο
σενάριο που παίζει με την προβολή ενός δυνατού ρόλου, δηλ, την γεωπολιτική ισχύ
της χώρας, που όμως είναι τελείως ανέφικτος την δεδομένη στιγμή. Και ενώ ουδείς
μπορεί να έχει την παραμικρή αντίρρηση για την ανάγκη ενίσχυσης της
γεωπολιτικής θέσης της χώρας, κάτι τέτοιο δεν είναι ορατό στο άμεσο μέλλον,
τουλάχιστον στο χώρο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου για τους εξής απλούς
λόγους:
(α) Όταν η Κύπρος ξεκινήσει να παράγει με το καλό φ. αέριο από το Οικόπεδο
12 και ας ελπίσουμε και από τα άλλα θαλάσσια οικόπεδα, το αέριο αυτό θα
κατευθυνθεί μέσα απ’ ένα πλέγμα υποθαλασσίων αγωγών στην στεριά και εκεί θα υγροποιείται σε
ειδικό σταθμό
liquefaction (επενδυτικού ύψους περί τα 10.0 δις εκατ.). Από
εκεί το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα μεταφέρεται μέσω ειδικών πλοίων
LNG και θα πωλείται στην παγκόσμια
αγορά, στην Ευρώπη και αλλού, και ουδένα διαμεσολαβητικό ρόλο μπορεί να παίξει
η Ελλάδα, η οποία, εάν το επιτρέπουν τα οικονομικά της, θα αγοράζει
LNG από την Κύπρο σε τιμές αγοράς. Η δε Κύπρος δεν θα έχει ουδένα τεχνικό,
εμπορικό ή πολιτικό συμφέρον να δεσμευθεί μακροπρόθεσμα με την Ελλάδα, για
μεταπώληση
LNG τη στιγμή που η ίδια θα το παράγει και θα το
εξάγει απευθείας.
(β) Για τα δε πετρέλαια της Ελλάδας ,και ιδιαίτερα για αυτά που υποτίθεται
ότι υπάρχουν νοτίως της Κρήτης, καλό είναι να κρατάμε μικρό καλάθι. Ας γίνουν
πρώτα με το καλό οι γεωτρήσεις, αφού προηγουμένως υπογραφούν τα
Production
Sharing
Agreements (
PSA’
s) με
τις ενδιαφερόμενες εταιρείες -κάτι που όμως με τους ρυθμούς που προχωρά η
κυβέρνηση δεν προβλέπεται πριν το Β’ εξάμηνο του 2013 το νωρίτερο. Και αφού
γίνουν οι γεωτρήσεις ας δούμε τα αποτελέσματα και την αξιολόγηση τους και μετά
να κάνουμε δηλώσεις. Η Κύπρος ξεκίνησε τις σχετικές διαδικασίες το 2004- 2005
για να ανακοινώσει τα πρώτα αποτελέσματα το 2011. Εμείς ουσιαστικά δεν έχουμε
ξεκινήσει ακόμη, αφού είναι άγνωστο ποιες εταιρείες και υπο ποιες συνθήκες θα
έλθουν για να κάνουν έρευνες στην Ελλάδα.
Και για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα, δεν είμεθα κατά των ερευνών
πετρελαίων και φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Το αντίθετο μάλιστα, αφού επί χρόνια
υποστηρίζουμε το αυτονόητο , ότι δηλαδή μόνο εάν πραγματοποιηθούν έρευνες από
διεθνείς εταιρείες με γνώση και εμπειρία του αντικειμένου μπορεί να βρεθεί
πετρέλαιο, αφού βάσει παλαιοτέρων ερευνών έχουν ήδη εντοπισθεί 11 περιοχές με
βεβαιωμένα κοιτάσματα σε διάφορα μέρη της χώρας. Όμως από το να προσελκυσθούν
οι εταιρείες, να υπογραφούν οι σχετικές συμφωνίες, να γίνουν γεωτρήσεις και να
εντοπισθούν εμπορικά αξιοποιήσιμα κοιτάσματα, υπάρχει κάποια απόσταση. Η
παρούσα κατάσταση των πραγμάτων, στάσιμη ουσιαστικά εδώ και μήνες, δεν μας
επιτρέπει να κάνουμε οποιεσδήποτε προβλέψεις και μάλιστα να προβαίνουμε σε
υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις. Αιδώς Αργείοι!