Η
ΔΕΗ αντανακλά σε μικρογραφία τη νοοτροπία ολόκληρης της χώρας και των
κυβερνήσεων της, από τη μεταπολίτευση και μετά. Διήλθε την εποχή της ευφορίας
και του μονοπωλίου, με βηματισμό μεγαλοπρεπή και αγέρωχο, έχοντας την πεποίθηση
ότι τίποτε δεν θα αλλάξει, τίποτε δεν θα πειραχθεί. Πορεύθηκε για πολλά χρόνια
με την ίδια λογική και τακτοποίησε με το αζημίωτο καταστάσεις και πολιτικές.
Όπως,
όμως, έσκασε η φούσκα της πλαστής ευημερίας για τη χώρα και ήρθε η ώρα της
πληρωμής του λογαριασμού, έτσι έφτασε και η κατάλληλη στιγμή για τη ΔΕΗ, να
αντιμετωπίσει κατάματα το στρεβλό τρόπο με τον οποίο στήριξε την «ανάπτυξη» της
όλα αυτά τα χρόνια. Και όπως συμβαίνει με τη χώρα, έτσι και η μεγάλη, δημόσια,
Επιχείρηση, στο παρά πέντε αποπειράται να διορθώσει τα κακώς κείμενα.
Για
χρόνια ολόκληρα προσλάμβανε κόσμο, τοις πολιτικών ρήμασι πειθόμενη. Άφησε να
γιγαντωθεί ένα απίστευτο συνδικαλιστικό μόρφωμα, που σήμερα δεν επιτρέπει να
αλλάξει τίποτε, για να μη θιγούν τα κεκτημένα που «κέρδισε».
Για
χρόνια ολόκληρα έπαιζε εν ου παικτοίς, μέχρι που ήρθε ο ανταγωνισμός και έφερε
τα πάνω, κάτω.
Για
χρόνια ολόκληρα δανειζόταν αφειδώς, για να κάνει μονάδες ανά την επικράτεια και
να κερδοσκοπούν εργολάβοι παντός είδους.
Και
τώρα; Τώρα που το οικονομικό οικοδόμημα της χώρας καταρρέει, η ΔΕΗ δεν μπορεί,
λέει, να λειτουργήσει με τις «στρεβλώσεις» της αγοράς, δεν μπορεί να δανεισθεί
από τις τράπεζες, κινδυνεύει με στάση πληρωμών, κινδυνεύει με στάση επενδύσεων.
Καλά, τώρα ανακαλύπτει τον τροχό;
Κι
όμως ναι. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο αυτής της νοοτροπίας αποτελεί η
ανάκτηση του μεταβλητού κόστους και τα ΑΔΙ. Η ΔΕΗ ήταν αυτή που κάθισε στο ίδιο
τραπέζι με ιδιώτες παραγωγούς, όχι πολύ παλιά, και συναίνεσε στο να πληρώνονται
οι ιδιωτικές μονάδες ηλεκτρισμού, αλλά και η ίδια, ως παραγωγός, μέσω δύο
μηχανισμών. Των ΑΔΙ, με τα οποία καλύπτεται μεγάλο μέρος του κεφαλαιουχικού
κόστους τους, και της κάλυψης του μεταβλητού κόστους, μέσω του οποίου
εξασφαλίζουν το πλήρες μεταβλητό κόστος, προσαυξημένο κατά 10%. Με αυτό το 10%
καλύπτεται και το υπόλοιπο κεφαλαιουχικό κόστος και διασφαλίζεται και ένα
κέρδος.
Τώρα
η ΔΕΗ ανακαλύπτει ότι ο μηχανισμός ανάκτησης του μεταβλητού κόστους αποτελεί
τεράστια στρέβλωση στην αγορά και ζητά να καταργηθεί. Γιατί άραγε
;
Ας
βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Όταν συναίνεσε η ΔΕΗ δεν υπήρχαν τόσοι
πολλοί παραγωγοί, το μεγαλύτερο κομμάτι το έπαιρνε εκείνη και το μάρμαρο
καλούνταν να πληρώσουν οι
traders που έκαναν εξαγωγές και οι
λιανέμποροι.
Οι
έμποροι ηλεκτρικής ενέργειας, ευέλικτοι όντες, δεν κάνουν «καθαρές εξαγωγές»,
αλλά εισαγωγές και εξαγωγές, δηλαδή, τράνζιτ, οπότε δεν επιβαρύνονται με αυτές
τις χρεώσεις, λόγω διεθνών κανονισμών.
Οι
λιανέμποροι, από την άλλη, έχουν τα δικά τους προβλήματα σε μια αγορά που,
επίσης, παραπαίει. Πού λεφτά για «χάσιμο».
Οπότε;
Σχεδόν το 100% των ΑΔΙ και του μεταβλητού κόστους καλείται να πληρώσει
αποκλειστικά η ΔΕΗ! Η οποία, ας μην το ξεχνάμε αυτό, εισπράττει, ως παραγωγός,
το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που πληρώνει, ως προμηθευτής, για ΑΔΙ και
μεταβλητό κόστος.
Έτσι,
«ανακαλύπτει» εκ των υστέρων ότι δεν της βγαίνει ο λογαριασμός και επιπλέον,
δεν «αντέχει» να βλέπει τους ιδιώτες παραγωγούς να έχουν κέρδη κι η ίδια να
καταρρέει.
Και
τι πιο εύκολο από το είπα-ξείπα; Τώρα θέλει την ανάκληση του μηχανισμού αυτού,
σαν αντίβαρο, γιατί δεν πήρε τις αυξήσεις των τιμολογίων που ζήτησε.
Θέλετε
και το κερασάκι στην τούρτα; Ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στο φυσικό αέριο πίεσε
τη ΔΕΗ ακόμη περισσότερο, γιατί αυτή πληρώνει (μέσω του μηχανισμού ανάκτησης
του μεταβλητού κόστους) όχι μόνον το 100% του φόρου των ανεξάρτητων παραγωγών,
αλλά το 110% (συν, δηλαδή, το 10% του μεταβλητού κόστους). Και προσπαθεί τώρα η
ΔΕΗ, μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου, να πιέσει με τον τρόπο αυτό τους
ανεξάρτητους παραγωγούς, ώστε να υπάρξει πίεση συνολική από όλη την παραγωγική
βάση του ηλεκτρισμού, για μεγαλύτερες αυξήσεις στη ΔΕΗ.
Έξοχα!
Αυτό λέγεται αναπτυξιακή στρατηγική ενός από τους μεγαλύτερους βιομηχανικούς
πυλώνες της χώρας! Τρομάρα μας!