Εξόρυξη Πετρελαίου; Πανάκριβη!

Συμβολίζοντας τις ακρότητες στις οποίες είναι έτοιμος να φθάσει ο κόσμος προκειμένου να ικανοποιήσει την εξάρτησή του από το πετρέλαιο, ξεκινά τη Δευτέρα τομεγαλύτερο και πιο πολύπλοκο αστικό δικαστήριο της ιστορίας. Αν δεν υπάρξει κάποιος συμβιβασμός της τελευταίας στιγμής,η BP και οι εταίροι της στην καταστροφή του «ντιπουότερ οράιζον» (DH) θα αντιμετωπίσουν 120,000 ανθρώπους που έχασαν το βιός τους, την αμερικανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τις πολιτείες της Λουιζιάνα και της Αλαμπάμα, σε μια αγωγή με διακύβευμα αποζημιώσεις ύψους 40 δις δολαρίων. 

Κατά πόσο όμως αποθαρρύνθηκαν οι δρομείς της κούρσας προς το βυθό των ωκεανών και τις εσχατιές της Γης από τόσο εντυπωσιακές νομικές και οικονομικές διεκδικήσεις; Η αλήθεια είναι πως δεν ίδρωσε το αυτί τους.

Έχουμε εδώ μια υπόθεση υπερθετικών βαθμών. Αδιαφορώντας για την ύβρι,η «τρανζόσεαν» (RIG) ιδιοκτήτρια του «ντιπουότερ οράιζον», θριαμβολογούσε το Σεπτέμβριο του 2009 για το σπάσιμο του παγκοσμίου ρεκόρ βάθους εξόρυξης πετρελαίου με επίδοση σχεδόν 7 μίλια βάθος. «Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές» κοκορευόταν τότε ο διευθύνων σύμβουλος Ρόμπερτ Λονγκ (Robert Long), υπογραμμίζοντας το «λεπτομερή σχεδιασμό και την προσήλωση της BP και των ομάδων εξόρυξης στην αποτελεσματικότητα της επιχείρησης». Μόλις επτά μήνες αργότερα, ήρθε η καταστροφή: 11 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και οι ΗΠΑ γνώρισαν τηχειρότερη πετρελαιοκηλίδα της ιστορίας τους.

Κι όμως, μετά από μια σύντομη παύση, οι δουλειές δε συνεχίζονται απλά ως συνήθως στον Κόλπο του Μεξικό, αλλά έχουν εντατικοποιηθεί στο έπακρο! Σήμερα λειτουργούν στον Κόλπο 39 δεξαμενές εξόρυξης από μεγάλα βάθη,ήτοι κατά 35% περισσότερα από ότι πριν την καταστροφή του «ντιπουότερ οράιζον»! Αλλά και σε άλλα μέρη του κόσμου, εμφανίζονται εξορύξεις πετρελαίου όλο και μακρύτερα στη Γη, όλο και βαθύτερα στους ωκεανούς. Πέντε μήνες μετά την έκρηξη του «ντιπουότερ», ο πετρελαϊκός κολοσσός της Βραζιλίας «πετρομπράζ» έσπασε ένα ακόμα ρεκόρ,τη μεγαλύτερη άντληση κεφαλαίων από πώληση μετοχών στον κόσμο,ύψους 67 δις δολαρίων, προκειμένου να χρηματοδοτήσει τη γιγάντια επιχείρηση εξόρυξης πετρελαίου από βαθιά και πολύ βαθιά κοιτάσματα στα ανοικτά των βραζιλιάνικων ακτών.Αλλά ούτε κι αυτή η περιοχή δεν είναι αυτή που προκαλεί τον υψηλότερο πυρετό στους αναλυτές: τα πλουσιότερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο βρίσκονται στη δυτική ακτή της Αφρικής, από την Αγκόλα στο Κονγκό και τη Νιγηρία.

Στα πετρελαϊκά αποθέματα του κόσμου ετοιμάζεται να μπει μια σειρά περιοχών που θυμίζουν μάλλον κατάλογο για περιπετειώδη ταξίδια: Αίγυπτος, Ινδονησία, Ισημερινή Γουινέα, Φιλιππίνες, Ινδία, Μαυριτανία (κι ας μην ξεχνάμε τα βρετανικά κοιτάσματα στα παρθένα νερά στα ανοικτά των νήσωνΣέτλαντκι ίσως σταΦόκλαντ). Την ώρα που οι 340 δικηγόροι των εναγόντων την «ντιπουότερ» ετοιμάζονται να παρουσιάσουν στο δικαστήριο της Νέας Ορλεάνης 72,000 σελίδες με ενοχοποιητικά στοιχεία, η εξάρτηση του κόσμου από το υποθαλάσσιο πετρέλαιο σπάει επίσης κάθε ρεκόρ. Το ένα πέμπτο του πετρελαίου πλέον εξορύσσεται από τα βάθη των ωκεανών και το ποσοστό αυτό αναμένεται από τους εμπειρογνώμονες των πετρελαιοβιομηχανιών να φθάσει στο 50% ως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας και στα 2/3 ως το 2030.

Ελπίζω στο σημείο αυτό να έχετε αρχίσει να αναρωτιέστε γιατί να εξακολουθεί ο κόσμος να εξαρτάται από το πετρέλαιο που εξορύσσεται χάρη σε απέλπιδες προσπάθειες και ριψοκίνδυνες τεχνολογικές παρεμβάσεις σε όλο και πιο ακραία και απομακρυσμένα σημεία της Γης. Αν δεν το έχετε κάνει, ρίξτε μια ματιάστην πορεία προς την Αρκτική (ένα από τα πιο σκληρά και ευάλωτα περιβάλλοντα του πλανήτη) της οποίας ηγείται η Νορβηγία.

 Σε αντίθεση με τη δικαστική εξέταση των ευθυνών της «ντιπουότερ», ο λόγος αυτής της παθητικής ανοχής προς τέτοια καθημερινά τεχνολογικά θαύματα είναι εξαιρετικά απλός: παραμένουν σχετικά φτηνά. Αν και η υποθαλάσσια εξόρυξη στοιχίζει μεταξύ 4 και 8 φορές ακριβότερα από την εξόρυξη από το έδαφος, το υποθαλάσσιο πετρέλαιο εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά κερδοφόρο.Οι τιμές του πετρελαίου ανεβαίνουν, καθώς οι κάτοικοι από το Πεκίνο ως την Μπάνγκαλορ κάθονται πίσω από το τιμόνι, και ο αριθμός των ιδιωτικών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν αναμένεται να έχει διπλασιαστεί μέσα στην επόμενη εικοσαετία, φθάνοντας τα 1.7 δισεκατομμύρια.

 Δεν είναι απίθανο αυτή η τρελή κούρσα προς τα βάθη των ωκεανών να χάσει σε κάποιο βαθμό την ελκυστικότητά της, αν η BP, η «τρανζόσεαν» και οι εταίροι τους εξέλθουν από τις δικαστικές τους περιπέτειες φτωχότεροι κατά 40 δις δολάρια. Αλλά θα κληθούν να λογοδοτήσουν τα στελέχη των πετρελαιοβιομηχανιών για παρόμοιες καταστροφές σε κράτη με λιλιπούτειο ΑΕΠ σε σχέση με τους τζίρους των εταιρειών τους; Επιτρέψτε μου να αμφιβάλλω.

Η εξόρυξη από μεγάλα βάθη είναι αιχμάλωτος του βραχυπρόθεσμου πλουτισμού, ιδίως σε περιοχές που στερούνται των μέσων προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος που διαθέτουν οι ΗΠΑ -και της καλοτυχίας των έντονων θαλασσίων ρευμάτων του Κόλπου του Μεξικό, που διαλύουν ταχέως τις πετρελαιοκηλίδες. Μακροπρόθεσμα, θα ξεμείνουμε από χώρο αποθήκευσης των θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρά μας πολύ πριν ξεμείνουμε από πετρέλαιο και φυσικό αέριο.Από την άλλη τα λεφτά -που τροφοδοτούν τις υποθαλάσσιες περιπέτειες της «έξον μόμπιλ» της «σελ» της  BP, της «σέβρον» κ.λπ- μπορεί να είναι και η αιτία που θα τις σταματήσουν: οικολοσσιαίες παγκοσμίως επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων (ύψους τουλάχιστο 500 δις δολαρίων το 2010) αρχίζει να φαίνονται ευάλωτες. Ο ΟΗΕ, οι  G20, η «διεθνής υπηρεσία ενέργειας» και οΜπάρακ Ομπάμα(Barack Obama) θέλουν όλοι να τις μειώσουν. Ο τελευταίος μάλισταδήλωσε πρόσφαταότι «χρειάζεται να βάλουμε ένα τέλος στις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα και να τις μεταφέρουμε στις καθαρές μορφές ενέργειας».

Το δικαστήριο της Νέας Ορλεάνης καλείται να αναδιαμορφώσει το αμερικανικό νομικό σύστημα και την επιχειρηματική ευθύνη.Αλλά η αναζήτηση για πετρέλαιο θα αναδιαμορφώνει τον ίδιο τον πλανήτη, ως τη στιγμή που το κόστος των ζημιών ξεπεράσει εκείνο των κερδών της.

(www.ppol.gr)