Ο Σέργουντ Ρόουλαντ είναι ένας ήρωας για την επιστημονική
κοινότητα, όχι επειδή κέρδισε το βραβείο Νόμπελ, αλλά επειδή έδωσε μάχη για την
αντιμετώπιση της τρύπας του όζοντος και οδήγησε τελικά στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου
του Μοντρεάλ, με το οποίο απαγορεύτηκε η χρήση των βλαβερών ουσιών
CFC.
Ο Ρόουλαντ γεννήθηκε το 1927 στο Οχάιο των ΗΠΑ και σπούδασε
χημεία, ενώ στη συνέχεια δίδαξε στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον, του Κάνσας και της
Καλιφόρνιας. Αργότερα, στη δεκαετία του 1970, έκανε τη μεγάλη ανακάλυψη, ότι οι
χημικές ενώσεις
CFC
που περιέχονταν τότε στα σπρέι, κατέστρεφαν εντελώς το στρώμα
του όζοντος στην ατμόσφαιρα, με επικίνδυνες συνέπειες για τη ζωή στον πλανήτη.
Τα
CFC
είναι ενώσεις άνθρακα και χλωρίου, οι οποίες όταν φτάνουν σε ύψος 50χμ στην ατμόσφαιρα,
προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις στο όζον και το εξαλείφουν. Χαρακτηριστικό είναι
μάλιστα, ότι ένα μόριο από μια ένωση
CFC είναι ικανό να αφαιρέσει 100.000 μόρια όζοντος, τα οποία
κανονικά απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία του Ηλίου και μας προστατεύουν.
Ο Ρόουλαντ ξεκίνησε αμέσως μια εκστρατεία ενημέρωσης ώστε να
πειστούν οι πολιτικοί και η κοινή γνώμη να απαγορεύσουν την χρήση των ουσιών
αυτών, ενώ ταυτόχρονα η τρύπα του όζοντος μεγάλωνε διαρκώς στους δύο πόλους της
Γης. Όπως συμβαίνει σήμερα με την Κλιματική Αλλαγή, έτσι και τότε, η προσπάθειά
του προσέκρουσε σε αντιδράσεις από όσους δεν πίστευαν ότι ισχύει πράγματι το
φαινόμενο. Παρόλα αυτά, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι πολιτικοί πείστηκαν
να συζητήσουν για το θέμα και οι υπόλοιποι επιστήμονες παρατήρησαν την ύπαρξη της
τρύπας του όζοντος στην Ανταρκτική.
Τελικά, το 1987 υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο του Μοντρεάλ, με
το οποίο απαγορεύτηκαν τα
CFC
και οι εταιρείες παραγωγής σπρέι στράφηκαν σε άλλες πιο οικολογικές λύσεις για
τα προϊόντα τους. Ο ίδιος ο Ρόουλαντ έλαβε το βραβείο Νόμπελ το 1995 για το έργο
του στη χημεία, μαζί με τον Μάριο Μολίνα και τον Ολλανδό Πολ Κρούτζεν. Πέθανε φέτος
στις 10 Μαρτίου και η τελευταία του επιστημονική έκθεση αφορούσε τις επιπτώσεις
της πετρελαιοκηλίδας στον Κόλπο του Μεξικού.