Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από τις ΗΠΑ! Όχι, δεν πρόκειται
για το φάντασμα του … κομμουνισμού - όπως έγραφε ο Μαρξ στο Κομμουνιστικό
Μανιφέστο στα μέσα του 19ου αιώνα – αλλά για κάτι πολύ πιο πεζό: για το
φάντασμα της φθηνής βενζίνης. Μόνο που πρόκειται για ένα εντελώς ψεύτικο
φάντασμα !
Εθισμένοι στο “δικαίωμα στη φθηνή βενζίνη” καθ’ όλη την
μεταπολεμική περίοδο, αντιμετωπίζουν με μεγάλο εκνευρισμό τις σημερινές πολύ
ψηλές τιμές, λόγω της διεθνούς ανόδου των τιμών του αργού. Ο εκνευρισμός αυτός
μεταφράζεται, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, σε σημαντική πολιτική δυσαρέσκεια,
το πολιτικό κόστος της οποίας υφίσταται δημοσκοπικά ο Πρόεδρος Ομπάμα. Έτσι, προσπαθεί
να περάσει το μήνυμα της «ενεργειακής ανεξαρτησίας», τονίζοντας επικοινωνιακά
την μεγάλη αύξηση της εγχώριας παραγωγής πετρελαίου. Πραγματικά, σύμφωνα με το
Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, το 2011 η παραγωγή αμερικανικού αργού αυξήθηκε,
φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας οκταετίας, κυρίως χάρη σε μη
συμβατικές – και πολύ ρυπογόνες – τεχνικές εξόρυξης. Επίσης, oι ημερήσιες εισαγωγές
αργού των ΗΠΑ ανήλθαν στα 8,4 εκατ. βαρέλια στο τέλος του προηγούμενου έτους, ενώ
τον Ιανουάριο του 2011 υπολογίζονταν σε 11 εκατ. βαρέλια.
Στο σημείο αυτό, η ρητορική του Δημοκρατικού προέδρου, με
μετριασμένες αρκετά τις “πράσινες” ευαισθησίες σε σχέση με την αρχή της θητείας
του, συμπλέει έμμεσα με τις Ρεπουμπλικανικές εμμονές για ανεμπόδιστη αύξηση
στην εκμετάλλευση του “μαύρου χρυσού” που κρύβει το υπέδαφος των ΗΠΑ και που
κωδικοποιούνται στο σύνθημα: “Drill baby, drill!”
Μπορούν, όμως, να δικαιολογήσουν όλα αυτά τις προσδοκίες για
επιστροφή στην εποχή της φθηνής βενζίνης στις ΗΠΑ – αλλά και στον υπόλοιπο
ανεπτυγμένο κόσμο; Μία σειρά από παράγοντες διαψεύδουν τις ελπίδες αυτές.
Πρώτα-πρώτα, σε μία εποχή που η αύξηση της ζήτησης
πετρελαίου οφείλεται όλο και πιο πολύ στις τάσεις στην κινεζική οικονομία, ακόμη
και η στροφή της οικονομίας των ΗΠΑ σε πετρέλαιο από το έδαφός της δεν σημαίνει
απαραίτητα κι ότι αυτό θα είναι φθηνό κι ότι ο μέσος Αμερικανός θα φτάσει να
απολαμβάνει ξανά τιμές βενζίνης π.χ. κάτω από 2 δολ. το γαλόνι, όπως επί
Προεδρίας Ρήγκαν (σήμερα οι τιμές βενζίνης στις ΗΠΑ κυμαίνονται γύρω στα 3,8 με
4,2 δολ. το γαλόνι). Όπως τονίζει, μιλώντας στο ΤΙΜΕ, ο Guy Caruso, πρώην
επικεφαλής της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ενέργειας (EIA), η μεγαλύτερη παραγωγή
μπορεί να βοηθά την παγκόσμια οικονομία στο να υποκαθιστά τυχόν απώλειες, οι
ΗΠΑ, ωστόσο, παραμένουν ευάλωτες σε σοκ και διακυμάνσεις σε άλλες χώρες.
Εξάλλου, σήμερα, ο OPEC δεν παίζει, ως συλλογική οντότητα,
τον ίδιο κεντρικό ρόλο στον καθορισμό της παραγωγής πετρελαίου που έπαιζε στις
προηγούμενες δεκαετίες. Χώρες εκτός του καρτέλ, όπως η Ρωσία, ή μονομερείς
πολιτικές των χωρών-μελών του, όπως η Σαουδική Αραβία θα μπορούσαν να
επηρεάσουν ανοδικά με μονομερείς τους ενέργειες την τιμή του αργού, προκειμένου
να ενισχύσουν την εσωτερική οικονομική τους ανάπτυξη.
Παρόμοια επίπτωση αναμένεται να έχει στις πετρελαϊκές τιμές
και, άρα, και στην τιμή της βενζίνης, η αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής και
της Βόρειας Αφρικής, μετά την έκρηξη της “Αραβικής Άνοιξης”, η οποία αναμένεται
να διαρκέσει για χρόνια. Και ούτε η διεθνής οικονομία, ούτε, φυσικά, η
οικονομία των ΗΠΑ έχει βρει ακόμη ικανά υποκατάστατα για το πετρέλαιο της
περιοχής, ενώ και η ανάπτυξη των ΑΠΕ δεν προβλέπεται να φτάσει άμεσα – αν φτάσει
ποτέ – σε τέτοιο σημείο ώστε να μιλάμε για μία 100% “πράσινη οικονομία”. Κάτι
τέτοιο φαίνεται κι από την τύχη που έχουν ως τώρα οι φιλόδοξες διακηρύξεις στις
αρχές της παρούσας τετραετίας Ομπάμα …
Τέλος, θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι νέες ποσότητες
πετρελαίου που ανακαλύπτονται στο έδαφος των ΗΠΑ απαιτούν όλο και μεγαλύτερο
κόστος για να εξορυχθούν, καθώς βρίσκονται σε όλο και μεγαλύτερα βάθη ή σε πιο “δύσκολα”
γεωλογικά περιβάλλοντα. Επίσης, το κόστος των μη συμβατικών μεθόδων που
χρησιμοποιούνται δεν μεταφράζεται μόνο ως εξωτερικό κόστος, αλλά και ως
χρηματικό κόστος λόγω ρυθμίσεων, προστίμων, αδειοδοτήσεων κλπ.
Συμπερασματικά, το φάντασμα της φθηνής βενζίνης στις ΗΠΑ θα
μείνει, για πολύ ακόμη, να πλανάται μόνο στο μυαλό και στις αναμνήσεις των Αμερικανών
ψηφοφόρων!