Το πρόσφατο «πακέτο σωτηρίας» ύψους 130 δισ. ευρώ (με ταυτόχρονο κούρεμα 53,5% στο υπό ιδιωτικής κατοχής χρέος) εκτιμά για το 2020 δημόσιο χρέος της τάξης του 120,5% του ΑΕΠ. Παραβλέποντας ότι το ΔΝΤ μπορεί να προβλέψει, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα 8ετίας, ακόμα και το… μη ακέραιο μέρος του χρέους (ήτοι 120,5%!), σημειώνουμε ότι το ΔΝΤ εκτιμά οικονομική συρρίκνωση κοντά στο 5% το 2012, μηδενική ανάπτυξη το 2013 και μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2,5% την περίοδο 2014-2020. Τι σημαίνουν όλα αυτά για το επίπεδο οικονομικής φτώχειας το οποίο πιθανώς να αντιμετωπίσουμε μέχρι το 2020;
Επιχειρούμε απάντηση στο παραπάνω ερώτημα προβλέποντας την εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας βάσει δύο διαφορετικών σεναρίων. Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, η Ελλάδα, παραμένοντας στο ευρώ, επιτυγχάνει τους προαναφερθέντες (από το ΔΝΤ) ρυθμούς ανάπτυξης. Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο, είτε λόγω αδυναμίας σχηματισμού σταθερής κυβέρνησης, είτε λόγω αδυναμίας προώθησης των συμπεφωνημένων διαρθρωτικών αλλαγών, η Ελλάδα χρεοκοπεί και επιστρέφει στη δραχμή εντός του 2012.
Στην περίπτωση αυτή, ανατρέχουμε σε στατιστικά στοιχεία κρατών που χρεοκόπησαν στο παρελθόν και κάνουμε την υπόθεση ότι, λόγω της ξαφνικής χρεοκοπίας, η Ελλάδα αντιμετωπίζει οικονομική «καθίζηση» 7% με 8%, η οποία διαρκεί μέχρι το τέλος του 2013. Καθώς όμως η χρεοκοπία συνοδεύεται από επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, η Ελλάδα, μέσω μιας υποτίμησης της τάξης του 30% με 60%, ανακτά την ανταγωνιστικότητά της, τα οφέλη της οποίας εμφανίζονται από το 2014 και μετά (με καθυστέρηση 2 ετών) και επιτυγχάνει, εκτός ευρώ, μέσο ρυθμό ανάπτυξης 3,5% την περίοδο 2014-2020. Για να προβλέψουμε το ποσοστό ανεργίας, κάνουμε χρήση του γενικώς αποδεκτού οικονομετρικού υποδείγματος Okun’s law σύμφωνα με το οποίο οι μεταβολές ανεργίας επηρεάζονται από τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης. Βάσει του πρώτου σεναρίου (Ελλάδα εντός ευρώ), εκτιμάμε ότι το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται (από το τρέχον 19%) στο 22% μέχρι το τέλος του 2020, με το ποσοστό ανεργίας στους νέους (ηλικίας 15-24 ετών) να αυξάνεται από το τρέχον 50% στο 57%. Βάσει του δεύτερου σεναρίου (Ελλάδα εκτός ευρώ), εκτιμάμε ότι το ποσοστό ανεργίας εκτινάσσεται στο 26% μέχρι το 2020, με το ποσοστό ανεργίας στους νέους να πλησιάζει το 66%. Διότι οι τεράστιες οικονομικές αναταράξεις (και η αύξηση του πληθωρισμού) που προκαλεί η έξοδος από το ευρώ τη διετία 2012-2013 υπερτερούν των όποιων πλεονεκτημάτων (σε ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης) που επιφέρει η αύξηση της ανταγωνιστικότητας τιμών της περιόδου 2014-2020. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η έξοδος από το ευρώ θα οδηγήσει την Ελλάδα σε σαφώς μεγαλύτερο επίπεδο φτώχειας σε σχέση με την παραμονή μας στο ευρώ. Καθώς όμως η Ελλάδα, ανεξαρτήτως σεναρίου, αναμένεται να αντιμετωπίσει μεγαλύτερο επίπεδο φτώχειας από το σημερινό, καθίσταται επιτακτική η αναζήτηση μέτρων στήριξης της οικονομικής ανάπτυξης. Εδώ λοιπόν κυρίαρχο ρόλο πρέπει να παίξει η Αγκελα Μέρκελ. Θα μπορούσε λοιπόν να δώσει το «πράσινο φως» σε πακέτο στήριξης οικονομικών μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα με έμφαση εξωστρεφείς οικονομικούς τομείς συμπεριλαμβανομένου και του τουρισμού. Αυτό αφενός θα δημιουργούσε παραγωγικές θέσεις εργασίας, μέρος των οποίων θα κάλυπταν οι νέοι άνεργοι, αφετέρου δε, θα έδινε στη Γερμανία την ηθική αρμοδιότητα επιτροπείας των συμπεφωνημένων του πακέτου σωτηρίας και ταυτόχρονα θα βελτίωνε το πολλαπλώς βαλλόμενο κοινωνικό της πρόσωπο.
* Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο University of Liverpool.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 05/05/2012)