Η
δημιουργία ενεργειακών υποδομών και διασυνδεδεμένων δικτύων έχει πολύ μεγάλη
σημασία για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο λόγος είναι απλός. Χωρίς τις αναγκαίες
υποδομές η ενεργειακή ασφάλεια και προμήθεια των ευρωπαϊκών αγορών θα καταστεί
κενός λόγος.
Πρώτα-πρώτα,
ο κύριος στόχος της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής, που εστιάζεται στη
δημιουργία ενιαίας εσωτερικής αγοράς, είναι σαφές ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί
χωρίς την ενεργειακή διασύνδεση των κρατών-μελών, ώστε να επιτραπεί το
διασυνοριακό εμπόριο τόσο για τον ηλεκτρισμό, όσο και για το φυσικό αέριο.
Πέραν
αυτού, η Ε.Ε. αποδίδει ιδιαίτερη σημασία και σε δύο ακόμη στόχους, με ορίζοντα
το 2020. Την εξοικονόμηση ενέργειας και την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο
ενεργειακό μίγμα. Κοινός παρονομαστής και για τους στόχους αυτούς αποτελούν τα
έξυπνα και ευέλικτα διασυνδεδεμένα δίκτυα.
Τελικά,
μία είναι η φράση-«κλειδί» για την Ε.Ε. Η ενεργειακή διασύνδεση των κρατών που
στεγάζονται στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Κορυφαία προϋπόθεση για να γίνει πράξη η
διασύνδεση είναι η συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών. Η εποχή που κάθε χώρα
θεωρούσε ότι αποτελεί «νησί» μέσα στην Ευρώπη έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Κανείς δεν μπορεί να σχεδιάζει ανεξάρτητα από τους υπόλοιπους. Ακόμη και κράτη,
όπως η Κύπρος, που είναι γεωγραφικά αποκλεισμένη από την υπόλοιπη Ε.Ε., έχει
αναγνωρίσει αυτήν την αναγκαιότητα και εργάζεται προς την κατεύθυνση αυτή, στο
πλαίσιο των ερευνών για υδρογονάνθρακες στην περιοχή της. Ήδη, φαίνεται να έχει
βάλει «νερό στο κρασί της» σε ό,τι έχει να κάνει με την κατασκευή αποκλειστικά
και μόνον τερματικών σταθμών
LNG και βάζει πλέον στο τραπέζι
και τη δυνατότητα για κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού, για την εξαγωγή του
πολύτιμου φυσικού αερίου για την Ευρώπη.
Και
ενώ η Ε.Ε. αναζητά νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για την αιμοδότηση των υποδομών,
βάζοντας στις άμεσες προτεραιότητες της τα έργα Κοινού Ενδιαφέροντος, στην
Ελλάδα το θέμα αυτό δεν έχει αναδειχθεί συνολικά και συλλογικά. Οι φωνές που
ακούγονται και οι απόψεις που αναπτύσσονται έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα.
Ενδεχομένως, γιατί τα τελευταία δύο χρόνια η χώρα έχει να βγάλει άλλα κάστανα
από τη φωτιά.
Το
Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που αποτελεί κορυφαίο
think
tank για τα ενεργειακά θέματα στη χώρα μας, έχει εντοπίσει
έγκαιρα την αναγκαιότητα αυτή και προσπαθεί να την υπογραμμίσει με το
θεσμοθετημένο ενεργειακό διάλογο που διοργανώνει εδώ και έξι χρόνια στη
Θεσσαλονίκη. Η φετινή διήμερη συνάντηση, που ξεκινά αύριο, συγκεντρώνει πολύ
σημαντικούς ενεργειακούς παράγοντες όχι μόνον από την Ευρώπη, αλλά και τα
Βαλκάνια, τη Ρωσία, την Τουρκία, ακόμη και από την Ασία, προκειμένου να τεθεί
επί τάπητος ο επαναπροσδιορισμός του ενεργειακού χάρτη στην Νοτιοανατολική
Ευρώπη, μέσα από την ανάδειξη των διασυνοριακών υποδομών. Ενδεικτικό του
ενδιαφέροντος που έχει αυτό το θέμα είναι το γεγονός ότι στην πρόσκληση του
ΙΕΝΕ ανταποκρίθηκαν άμεσα Ρυθμιστικές Αρχές, Διαχειριστές Δικτύων, «βαριά»
ονόματα ενεργειακών εταιριών, διεθνείς οργανισμοί και ενεργειακά
think
tanks από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, επαγγελματικοί φορείς,
ακόμη και συναφή πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Οι
δυνατότητες δημιουργίας μιας περιφερειακή αγοράς ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου
θα έχουν την τιμητική τους στη συνάντηση του ΙΕΝΕ, όπως και οι προτεραιότητες
για τις ενεργειακές υποδομές στην Ευρώπη. Το πρόβλημα της χρηματοδότησης
δικτύων μεταφοράς δεν αποτελεί μόνον ελληνικό πρόβλημα. Απασχολεί και τις
υπόλοιπες χώρες στη γειτονιά μας, που αντιλαμβάνονται ότι χωρίς συνεργασία για
τον επιμερισμό του κόστους, όπως άλλωστε, επιδιώκει και η Κομισιόν είναι
μονόδρομος.
Η
συνάντηση, όμως, του ΙΕΝΕ δεν έχει στόχο μόνον τη συνεργασία για την προώθηση
των απαιτούμενων υποδομών. Αποσκοπεί και στην ανταλλαγή απόψεων, με
τεχνικοοικονομικούς όρους, για όλα τα ζητήματα των αγορών που απασχολούν την
ευρύτερη περιοχή. Από αυτήν την άποψη χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα χρήσιμος ο
διάλογος που θα αναπτυχθεί, δεδομένου ότι θα καταγραφούν και οι διαφορετικές,
ενδεχομένως, θέσεις των συν-εταίρων μας στην ευρύτερη περιοχή μας.
Από
τη συνάντηση απουσιάζει η πολιτική. Κι αυτό δεν έγινε τυχαία. Στόχος του ΙΕΝΕ
είναι να αναπτυχθεί ένας διάλογος για όλα τα τεχνικά ζητήματα που αφορούν στα
ανοιχτά αυτά θέματα, χωρίς την «ομπρέλα» μιας πολιτικής προσέγγισης, η οποία
πολλές φορές μπορεί να λειτουργεί και ανασχετικά.