Ελλειψη Πολιτικής Ηγεσίας

Ενα από τα πιο προβληματικά στοιχεία της τρέχουσας οικονομικής κρίσης είναι η έλλειψη πολιτικής ηγεσίας παγκοσμίως. Κανείς δεν έχει το κουράγιο να πει στον κόσμο την αλήθεια: πως τέσσερις από τους πυλώνες της παγκόσμιας οικονομίας, Ευρώπη, Αμερική, Κίνα και ο αραβικός κόσμος, πρέπει να βγουν από το τούνελ με λιγότερους πόρους και με περισσότερο πόνο. Δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος. Ας αρχίσουμε με την Ευρώπη: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία είχαν επιτόκια γερμανικού επιπέδου ως μέλη της Ευρωζώνης, μολονότι δεν ήσαν εξ ίσου παραγωγικές ή πειθαρχημένες. Αντί να εκσυγχρονίσουν τις οικονομίες τους και να τις καταστήσουν ανταγωνιστικές και παραγωγικές, στράφηκαν στα ακίνητα και στην κατανάλωση, που αποδυνάμωσαν τις τράπεζές τους ή τα δημόσια οικονομικά τους. Και τώρα δεν μπορούν παρά να πληρώσουν τον λογαριασμό. Το Bloomberg παραθέτει δήλωση του Νίκολας Μπλομ, αρθρογράφου της εφημερίδας Bild, που εκτιμά πως το ελληνικό κράτος «πρέπει να αναδομηθεί, όπως μια αναπτυσσόμενη χώρα». «Κάποιος από τους ηγέτες της Ευρωζώνης πρέπει να πει τελικά την αλήθεια στους Ελληνες: αυτή η νέα αρχή μπορεί να γίνει με ένα πρώτο βήμα», εκτιμά ο ίδιος και διευκρινίζει: «Αυτό σημαίνει να εγκαταλείψουν το ευρώ».

Ο αραβικός κόσμος είχε επί 50 χρόνια αυταρχικά καθεστώτα, των οποίων οι ηγέτες θα μπορούσαν να είχαν προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Οι δικτάτορες της Νότιας Κορέας και της Ταϊβάν εκμεταλλεύθηκαν το πλεόνασμα εξουσίας τους για να οικοδομήσουν οικονομίες βασισμένες στις εξαγωγές και να εκπαιδεύσουν τους λαούς τους, δημιουργώντας μια μεσαία τάξη που σταδιακά ανέλαβε τη διακυβέρνηση με δημοκρατικό τρόπο. Οι ηγέτες του αραβικού κόσμου, όμως, χρησιμοποίησαν την εξουσία τους για να αγνοήσουν τον ΟΗΕ που τους καλούσε να ενισχύσουν τις ελευθερίες, τη γνώση και τις γυναίκες. Δημιούργησαν μια μικρή τάξη πλουσίων και παραπλάνησαν τους υπόλοιπους με ρητορείες κατά του Ισραήλ ή με λαϊκισμούς τύπου Νάσερ.

Η Κίνα χρησιμοποίησε τις τεράστιες εξαγωγές της για να οικοδομήσει σύγχρονη υποδομή και να εκπαιδεύσει τον λαό της, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει μια τεράστια μεσαία τάξη. Η σημερινή ηγεσία της, όμως, δεν χρησιμοποίησε την οικονομική της ισχύ για να προχωρήσει σε πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Σε ό,τι αφορά την Αμερική, τη δεκαετία του 1990 επωφελήθηκε από την επιτυχία των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και τη χαμηλή τιμή του πετρελαίου και μείωσε το έλλειμμα. Μεσολάβησαν, όμως, η 11η Σεπτεμβρίου, δύο πόλεμοι, φοροαπαλλαγές και τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας και βρεθήκαμε περισσότερο χρεωμένοι από ποτέ. Πέρασαν λοιπόν οι καλές εποχές για Ευρώπη, Κίνα, Αμερική και αραβικό κόσμο. Θα είναι δύσκολο για όλους μας να επιστρέψουμε σε δημοσιονομική υγεία. Αν ήμουν στη θέση του προέδρου Ομπάμα, θα έθετα στο επίκεντρο της προεκλογικής μου εκστρατείας ένα «μεγάλο παζάρι» με τους Ρεπουμπλικανούς στη βάση ενός βραχυπρόθεσμου πακέτου ενίσχυσης της οικονομίας με έργα υποδομής σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική εξισορρόπηση. Ετσι, ο κ. Ομπάμα θα έδειχνε τουλάχιστον πως διαθέτει ένα συνετό πλάνο για την οικονομία, αυτό που θέλουν οι περισσότεροι από τον πρόεδρο, και πολλές επιχειρήσεις θα το στήριζαν. Τόσο εμείς όσο και όλος ο κόσμος θέλουμε να είναι η Αμερική ένας βράχος σταθερότητας.